InfoHub Logo

باي ۇلى بەرىش رۋىنان شىققان يساتاي تايمان ۇلى اعاتاي باتىر ناسىلىنەن جاڭگىر حانعا قارسىلىق سەبەبىنىڭ كوبى قايىن اتاسى قاراۋىلقوجانىڭ ەلگە بەرگەن جابىرىنەن تۋعان. جاڭگىر حان قاراۋىلقوجانى تەڭىز ەلىنە باسشى قويعان. سول ۋاقىتتا وردا قاراۋىلقوجا ەلگە ىقتيارسىز وكىم ەتىپ، اقىسىز، پۇلسىز قىزمەتىن ەتتىرىپ، پىشەنىن شاپتىرىپ ءام حالىقتىڭ شاپقان پىشەندەرىن ىقتيارسىز ارتتىرىپ الادى. ەكىنشى، ءۇي باسىنا سالىق سالىپ ەكى سومنان اقشا الادى، ستارشىنالاردان التى سومنان الادى. ءۇشىنشى، ەلدەن سەمىز جىلقى سويعان كىسىدەن قازى، جال-جاياسىن جيناتىپ الادى. وعان حالىق ەش نارسە دەمەيدى. جاڭگىر حاننىڭ قايىن اتاسى بولعاندىقتان قورقادى. سونىڭ ىشىندە يساتاي تايمان ۇلى قاراۋىلقوجانىڭ بۇل ىسىنە ريزا بولماي، قارسى بولادى. حانعا: «مىنا قاراۋىلقوجانى بىزدەن ال، ءام مىنا الىم-سالىقتاردى الۋدان توقتات!» دەپ نەشە رەت ارىز بەرسە دە، حان تىڭدامايدى. سونان يساتايعا اقىرىندا كىسى جىبەرەدى دە: «اشۋىڭدى باس، قولىڭداعى حالىقتى تارات، سونان كەيىن ءوزىڭ مۇندا كەل، تىلەگىڭنىڭ ورىندالۋى كوتەرسىن»، — دەيدى. وعان يساتاي ءام باسقا ەرگەن ستارشىنالار نانبايدى، ءام بارمايدى.

قاراۋىلقوجانىڭ سالىق ءام جال-قازى جينايتىن ستارشىنالارىن ەلدەن ۇستاپ الىپ، يساتاي قاسىنا ەرگەن ادامدارىمەن ساباپ-ساباپ ەلدەن قايىرادى، ەش نارسە الدىرمايدى. قاراۋىلقوجا حانعا ات قۇرعاتپاي جامانداپ، قارسىلىعىن ايتىپ حابار بەرىپ تۇرادى، حاننان يساتايعا تەز شارا قولدانۋدى تالاپ ەتەدى. حان جاڭگىر يساتايدىڭ بۇل كوتەرىلىسىن ورىس وكىمەتىنە بىلدىرمەي، قاي جولمەن بولسا دا ءوزى بىتىرمەكشى بولادى. سەبەبى، «ورىس وكىمەتىنە بىلدىرسەم، وردالىق ەلدەردى باسقارا الماعاندىعىم بىلىنەدى، ەكىنشى جاعىنان، ورىس وتريادى كەلسە، حالىقتى بۇلدىرەدى، حالىقتان قورىققانى بولدى».

سونان حان يساتايدى نەشە مارتە شاقىرسا دا، بارمايدى. ءسويتىپ جۇرگەندە، يساتاي جىگىتتەرى «سويۋعا قوي الامىز» دەپ كۇشىك جاپاروۆ دەگەنمەن شاتاسىپ، ابايسىز ءولتىرىپ الادى. ونى قاراۋىلقوجا حانعا بىلدىرەدى دە، مۇنىمەن يساتايدى ايىپتى ەتىپ، ورىسپەن ۇستاۋعا امال قولدانىپ، ورىنبورعا حابار بەرەدى، تەرگەۋگە كىسى سۇرايدى. ورىنبور گۋبەرناتورى ۋسكاۆاي ستارشينا كەلدى. وعان حان ءوزىنىڭ نەمەرە ءىنىسى مەدەت شوكەنوۆتى قوسادى. ولار كەلگەنشە، يساتاي ون جەتى كىسىمەن قاندىاعاشتاعى جاڭگىر حانعا جولىعىپ، جۇزبە-جۇز ارىزداردى بەرىپ، وتۆەت الۋعا
جۇرەدى. حاننىڭ اۋلىنا بارعانشا جولشىباي جۇرت ەرىپ، ءجۇز كىسى بولادى. مۇنى حان جاڭگىر ءبىلىپ ساسىپ، قورقىپ، الدىنان بالپاڭ تورە، الاشا التاي دوسمۇحامبەتوۆتەردى جىبەرەدى: «ەلىنە قايتسىن، قولىن تاراتسىن، سونان سوڭ ماقسۇتىن السىن!» دەپ. وعان نانىپ يساتاي كەيىن قايتادى. دەگەنمەن قولىن تاراتپايدى. سونان سوڭ تەرگەۋشى كەلىپ كۇشىك جاپاروۆتىڭ ءىسىن، وعان قوسا يساتايدىڭ ءجۇز كىسىمەن حاننىڭ اۋىلىنا بارعانىن قىلمىسقا سايىپ، يساتايدى شاقىرادى. وعان يساتاي بارمايدى. بارعان جولداستارى دۇرىس جاۋاپ بەرمەيدى، سونىمەن ولاردان كۇدەر ۇزگەن سوڭ، وزدەرىنە قاس بولعان ادامداردان ءوش العىسى كەلىپ، ەلدى جيناي باستايدى، حالىقتى ۇگىتتەيدى.

يساتاي، ماحامبەت قول جيناي بەرەدى، قاستەرىن تىككەن كىسىلەردەن ءوش الۋ ماقسۇتىمەن. يساتايدىڭ جىگىتتەرى بەرىش بالقى ءبيدىڭ ايعىرىن ايداپ الدى. ەندى يساتاي وتىز بەس جىگىتىمەن قاراۋىلقوجانىڭ ءۇش ءجۇز قويىن تارتىپ ايداپ الدى. ونان كەيىن «قاراۋىلقوجانى جاقتايسىڭ» دەپ، بەرىش رۋىنىڭ ستارشىناسى تولەگەننىڭ ءجۇز الپىس جىلقىسىن ايداپ الدى. ەكى ءجۇز جەتپىس كىسىمەن نارىننىڭ تەرەكتى قۇمىنداعى بالقى ءبيدىڭ اۋىلىن شاۋىپ، ۇي-مۇلكىن جيىرما تۇيەگە ارتىپ الدى. سول جىلى قاراۋىلقوجانى قايتا شاۋىپ، بەس جۇزدەي ءىرى-قاراسىن ءام ەلۋ كىسىسىن ۇستاپ الدى. ايتەۋىر جاڭگىر حاندى جاقتاعان بيلەردى، بايلاردى شابۋمەن بولدى.

ەل ىشىندەگى حالىقتى تەسپەي سورعان ءىرى ساۋداگەرلەردى شاۋىپ، ءدۇنياسىن الىپ، ۇيلەرىن ورتەپ جىبەردى. وزدەرى ورداعا بارىپ تىعىلدى. كوتەرىلىس بىردەن-بىرگە ۇلعايدى. ورىنبوردان بەروسكە گۋبەرناتوردىڭ بۇيرىعىمەن ءجۇز ەلۋ كازاك-ورىسپەن پولكوۆينيك بوكاتلوۆتى جىبەردى. ونىڭ ارتىنان پودپولكوۆنيك گەككەنى جىبەردى «قالاي بولسا دا يساتايدى ۇستاپ، قولىن تاراتۋعا» دەپ.

گەككە جايىق بويىنداعى قالالاردان بەس جۇزدەي كازاك-ورىس سالداتتارىن جيناپ ءام ءۇش زەڭبىرەك الىپ، ءۇش ورىنعا ءبولىپ جاسىرىن قويدى. جايىقتىڭ ارعى بەتىندەگى بايماعامبەت حان ايشۋاق بالاسىنا بۇيرىق بەردى، جايىق بويىنان يساتايدى وتكىزبەس ءۇشىن. ءوزى وتىز كىسىمەن ورداعا باردى.

قالانىڭ قىسىلىپ تۇرعان ۋاقىتى ەدى. يساتاي سول ۋاقىتتا ون بەس كۇندەي وردانى بوسقا قاماپ جاتتى. اراداعى بيلەردىڭ، تورەلەردىڭ «حاننان ماقسۇتىڭدى الىپ بەرەمىز» دەگەن سوزىنە نانىپ، «وسى قاماۋمەن دە حاندى قورقىتىپ، ماقسۇتىمىزدى الامىز» دەپ جاتادى. ماحامبەت نەشە رەت يساتايعا: «وي باۋرىم! سالىپ حاندى شابالىق» — دەسە دە، يساتاي قاسارىپ تىڭدامايدى.

ورداعا كەلگەن گەككە دە يساتايدى شاقىرادى، وعان بارمايدى. ءسويتىپ تۇرعاندا، استارحاننان ءۇش ءجۇز كازاك-ورىس، ءبىر زەڭبىرەك كەلەدى. پودپولكوۆينيك گەككە اق قالاداعى ءۇش ءجۇز كازاك-ورىسقا تەرەكتى قۇمىنداعى يساتايدىڭ اۋىلىن شابۋعا بۇيىرادى. ولار اق قالادان شىعىپ، جىلدام ءجۇرىپ، بىلىنبەي كەلىپ يساتايدىڭ اۋىلىن شابادى. مال-جانىن، قاتىن-بالاسىن قولعا الادى. وردادا جاتقان يساتايعا حابار بولىپ، قالىڭ تۇندە كوتەرىلىپ كەلىپ، اۋىلىن شاپقان مەركوۆليۆتىڭ اسكەرىن قاماپ الىپ، مال-مۇلكىن، كىسىلەرىن قايىرىپ العان. ورىس اسكەرى سوعىسۋعا قورىققان. سول حاباردى گەككە ەستىپ بەس جۇزدەي اسكەرمەن يساتاي اۋىلىنا مەركوۆليۆتىڭ وتريادىنا قوسىلۋعا ءجۇردى. بۇلاردىڭ كوبى حاننىڭ جىگىتتەرى ەدى. وعان ورمانوۆ شىمان تورەنى باس ەتىپ جىبەردى ءام اق قالادان شىققان وتريادقا كەلىپ قوسىلىپ، بارلىق اسكەرگە گەككە باس بولدى. ورالدان شىققان ەكى زەڭبىرەك پەن كوپ وترياد تا كەلىپ جەتتى. ءبارى جينالىپ تەرەكتى قۇمداعى يساتايدىڭ اۋلىنا قاراپ ءجۇردى. بۇلاردىڭ جولىنداعى جامانقۇم بەكەتايداعى قالىڭ پىشەندى يساتاي جىگىتتەرى ورتەدى. قارتتار ايتادى: «ول يساتايدىڭ حالىقتى شاقىرعان ۇرانى ەدى» دەپ.

گەككەنىڭ اسكەرى تۇنىمەن ءجۇرىپ، تاڭ اتا بەكەتاي قۇمىنىڭ باسىندا اعاش ءۇيدىڭ تۇسىندا تاسوبا دەگەن جەرگە كەلىپ تۇسە قالعاندا، يساتاي جىگىتتەرى دە كورىنەدى.

يساتاي اسكەرى مەن گەككەنىڭ وترياد اسكەرى قارسى كەلىپ جەتكەن جەردە ورىس زەڭبىرەك اتتى، بۇعان قاراماي يساتاي جىگىتتەرى سوعىسقا ارالاستى. يساتاي جىگىتتەرى وقتى قارداي بوراتىپ ايقايلاپ شاۋىپ ارالاسقاندا، گەككەنىڭ اسكەرى ءبىر قاناتى جاپىرىلىپ قاشادى. سوندا گەككە زەڭبىرەكتى العا شىعارىپ، شاشىراندى وقتى كارتەشتى جاۋدىرعان. بۇل يساتاي قولىنىڭ ويلاماعان جەردەن شىققان ۋاقيعاسى بولىپ، يساتاي قولىنا باراكاتسىزدىك تۋعىزدى. قول شىداماي بىتىراي باستادى. ماڭدايى تويتارىلدى، جەڭىلدى، قاشا باستادى، جەتى شاقىرىم جەرگە شەيىن قۋدى.
بۇل سوعىستا يساتاي قولىنان ون كىسى، يساتايدىڭ ۇلكەن بايبىشەسى جانە جاقيا دەگەن جيىرما جاسىنداعى ۇلكەن بالاسى ءولدى. سول سوعىسقان ورىندا ازىق ارتقان تۇيە، ەت، قۇرت-ماي كوپ قالدى، ورىس قولى الدى. بۇل جەڭىلۋ بوكەيلىك جەرىندەگى كوتەرىلىستىڭ بەتىن قايىردى. جۇرت بەت-بەتىنە بىتىراپ كەتتى. تەك يساتاي قاسىندا ءۇش جۇزدەي كىسى قالدى.

يساتايدىڭ جەڭىلۋ سەبەبى — اۋەلى وردانى قاماعاندا، وردادان ادامدى شەتكە شىعارماۋ كەرەك ەدى. ول بولمادى، حاننىڭ حابارى جەر-جەرگە تاراپ اسكەر توگىلدى. ەكىنشى، سول اسكەردى بىرىنە-بىرىن قوسپاۋ ويىنا كەلمەدى. ءۇشىنشى، اسكەردى رەتتەپ، سوعىسۋ عىلىمىن بىلمەدى، جاپپاي ءبىر ورىننان سوعىستى، بۇرىنعى سوعىس عىلىمىن بىلەتىن ورىس پاتشاسىنىڭ اسكەرىنە ءالى كەلمەدى ءام قازاق حالقىندا قۇرال جوقتان بولدى. يساتاي قولىنىڭ قارۋلى قۇرالدى ورىس اسكەرىنە تارپا باس سالىپ، بۇرىن ۇمتىلىپ سوعىسىپ قايرات كورسەتكەنىنە پودپولكوۆينيك گەككە تاڭ قالدى.
تاسوباداعى سوعىستان سوڭ يساتايدىڭ قاي جاققا كەتكەنىن بىلە المادى. گەككە وتريادىن ۇشكە ءبولدى. ءۇش ءجۇز قازاق-ورىسپەن تاستوبەنىڭ سولتۇستىك جاعىنداعى جامان شولاق، شاعىراق، قىلي دەگەن جەرلەرگە پولكوۆنيك مەركوۆليۆتى باس ەتىپ جىبەردى. حاننىڭ ءجۇز جيىرما بەس جىگىتىنە ستۋمەندى باس قىلىپ، ەكىنشى بولىگىن مىڭتوبەگە جىبەردى. مىڭتوبە تاسوبانىڭ جايىق بەتىندە. ونداعى ماقسات يساتاي مەركوۆليۆتىڭ وتريادىنان قاشا قالسا، جايىقتان وتكىزبەي جولىن كەسۋ ەدى. جايىقتىڭ بويىندا ستۋمەننىڭ وتريادىنان يساتاي، ماحامبەت كوز الدىندا قۇتىلىپ كەتىپ، گەككە اي  جارىم بوكەيلىكتە ەلدى شابۋمەن بولدى. يساتايدىڭ جاناشىر جولداسى دەپ ماحامبەتتىڭ اعاسى يسمايىلدى ۇستاعان وراز ىسىق رۋىنان قالدىبايدىڭ قابىلانباي، ءىزمايىل دەگەن ەكى بالاسىن ۇستاعان، الاشادان قادىردىڭ ەشبايىن، قىزىلعۇرتتان شۇنايدىڭ الديارىن، سارسەنبايدىڭ دولبايىن، بايتاناتتىڭ ەسكەنىن، تەمىربەكتىڭ مۇستافاسىن، سارسەنبىنىڭ بۋرا جانە داۋىل دەگەن ەكى بالاسىن ۇستاعان. باسقا كىسى كوپ، بۇلاردى كىسەندەپ ورالعا ايداپ جازاعا تارتقان. الدىنا مىڭ شىبىق سوعىپ سىبىرگە ءام سالداتقا ايداعان. ۇستالعانداردىڭ مالدارى جەتى ءجۇز تۇيە، مىڭ جارىم سيىر، مىڭ جارىم قوي، ءۇش ءجۇز جىلقى حاننىڭ تورەلەرى مەن بيلەرىنە ۇلەستىرگەن. يساتايدىڭ بوكەيلىكتەگى كوتەرىلىسىن باسقانى ءۇشىن گەككە پولكوۆنيك شەنىن الدى.

يساتاي، ماحامبەت جايىق بويىنداعى كۇرەستە كازاك-ورىستارمەن سوعىسىپ، وتىز سەگىز كىسى جايىقتىڭ ارعى بەتىنە ءوتتى، ونى بەرىشتىڭ قۇراق دەگەن ءبىر قارتى باستاپ وتكىزدى دەيدى.

يساتاي جايىقتان ءوتىپ، قاراكول، قاراباۋ، تايسويعانعا بەت قويعان. بۇلاردىڭ جايىقتان وتكەنىن بايماعامبەت ايشۋاق بالاسى ەستىپ، ارتىنا تۇسەدى. مۇنى يساتاي، ماحامبەت ءبىلىپ، كوشىن ىلگەرى جىبەرىپ، وزدەرى كەيىن قالادى. سول كۇندەردە يساتايدىڭ كوشىنە بايماعامبەت وتريادى تاپ بولىپ، يساتايدىڭ ايەلى نەسىپالىنى، بالالارى — دوسماعامبەت ءام ءدىنباياندى بارلىق ون ەكى كىسىسىن ۇستاپ الىپ كەتەدى.

يساتاي، ماحامبەت باسقا جولداستارىمەن قاراباۋ، قاراكول شەكتى كەتەدى. يساتاي سول جۇرۋدەن ارال تەڭىزىنىڭ بەر جاعىنداعى بورسىق قۇم جايلايتىن نازار شەكتىگە بارادى. قۇلان بالاسى ءجۇسىپ باتىردى تابادى. شەكتى ول ۋاقىتتا ورىس وكىمەتىنە باعىنباي جۇرگەن ۋاقىتى. قاشقان-پىسقان سوندا  باراتىن. وسى كوتەرىلىستى پايدالانىپ، قازاق بالاسىنا حان بولام دەپ قاسىم ۇلى كەنەسارى تورە كوكشەتاۋدان كوشىپ كەلىپ، اۋەلىمەن تورعاي سۋىنىڭ بويىنا قونادى. بۇعان كىشى جۇزدەن تىلەنشىنىڭ جولامانى باستاعان ەلەك بويىنداعى تابىن رۋى كوشىپ بارىپ قوسىلعان.

جەم بويىن ماڭعىستاۋ تۇبەگىن ارالاپ، ول جەردەگى اداي، شەكتى رۋلارىنا قوسىلىپ، ول ەلدە پاتشا مەن حاندارعا قارسى بولعانى بۇلارعا جاعداي تۋعىزدى. ورىنبوردىڭ گەنەرال بەروۆسكيي: «يساتاي، ماحامبەت قايتا بوكەيلىككە ءوتىپ كەتەر» دەپ، جار قۇلاعى جاستىققا تيمەي، بۇرىنعى كۇزەت شەنىنىڭ ءتورت بولىك اتتى قازاقتى، ەكى زەڭبىرەكتى اق قالا مەن كنيازعا تاعى جىبەردى. يساتايدى ۇستاۋعا بايماعامبەت حان شەكتىنىڭ قۇلان بالاسى ءجۇسىپ ستارشيناسىنا، بايباقتىنىڭ قازى ءبيى سىرىم بالاسىنا، كوپ ادامدارعا حات جازىپ، ءامىر تاراتسا دا، يساتايدى ۇستاۋعا بىردە-بىرى قامدانبادى ءام ۇستامادى. بايماعامبەت حان يساتايدى ۇستاپ ءتىرى الىپ كەلگەنگە ەكى مىڭ سوم، ءولتىرىپ باسىن كەسىپ اكەلگەنگە بەس ءجۇز سوم جاريالادى. وعان دا ەشكىم شىقپادى.

يساتاي، ماحامبەت حانداردى شابۋعا قول جينادى. ەل-ەلگە ۇگىت سوزدەر جۇرگىزدى.

يساتاي، ماحامبەتتىڭ ۇگىتىمەن جەم، ساعىز، ءۇستىرت، ەلەك، قوبدا جايلاعان اداي، شەكتى، تابىن، كەتە جانە الاشا رۋلارى ورىس پاتشاسىنا جانە ونىڭ بايماعامبەت حانىنا قارسى تەگىس كوتەرىلدى. حاننىڭ دۇرىس قاراشى بولعان ادامدارى دا جەم، ساعىزعا كوشە باستادى، بايماعامبەتكە باعىنۋدان باس تارتتى. سول كۇندە ەل ىشىندە مولدا بولىپ جۇرگەن ورىنبوردىڭ تىڭشىسى باتىرقان شاھماردان ۇلى: «تەمىر بويىنا قارۋ-جاراقپەن يساتايدىڭ قولى جينالدى»، — دەپ حابار بەرەدى.

مۇنىمەن قاتار ورتا ءجۇزدىڭ كوتەرىلىسىن باستاعان سۇلتان كەنەسارى قاسىمۇلىنان دا حابار الادى. يساتايمەن ەكەۋى قوسىلىپ كەتۋدەن ۇلكەن ءقاۋىپ ەتىپ قورىقتى. سوندىقتان يساتايعا قارسى تاعى دا پودپولكوۆنيك گەككەنى باس ەتىپ ورىنبوردان، ەلەكتەن، كوبىك قالادان جانە ورالدان زەڭبىرەك، بەس ءجۇز اتتى كازاك-ورىس وتريادىن شىعاردى جانە «جەر بىلەدى، ءجون بىلەدى» دەپ، جولشىباي وتريادى مەن بايماعامبەت وتريادىن الۋعا بۇيرىق بەردى.

يساتاي «حاندى شابامىن» دەپ، وردانى ەكى جۇما بوسقا قاماپ جاتىپ، دۇشپاندارىن كۇشەيتىپ العان. بۇل جولى ولاي ەتپەي اڭسىز جاتقان بايماعامبەت حاندى تەز شابۋعا قيىلدىڭ بويىمەن بەس ءجۇز جىگىتپەن اتتاندى. قاپىلىستا اۋىلىن باسىپ قالۋعا ويلادى، ءبىراق ول ويلارى دا بولمادى. ەلەككە قۇياتىن سۋدىڭ بويىندا پودپولكوۆينيك گەككە مەن بايماعامبەت تابىستى. وتريادتىڭ الدىنا كوپ جىگىت پەن كۇزەتتە جۇرگەن اسپانديار تورە ءسۇيىنعاليۇلىن جارالاپ، ەكى جىگىتىن ۇستاپ الىپ، باسقالارى قاشىپ قۇتىلىپ گەككەگە حابار بەرەدى. وترياد تۇرىپ بولعانشا، يساتايدىڭ قولى قىردان توگىلدى. يساتاي باتىر ەكىنشى رەت گەككەمەن بەتتەستى. قازاق حالقى سوعىس ونەرىن بىلمەۋى، ەكىنشى، قۇرالىنىڭ كەمدىگى، بۇرىن-سوڭ زەڭبىرەك داۋسىن ەستىمەۋى، تۇسكەن جەرىن قوپارۋى قازاق حالقىنىڭ جەڭىلۋىنە ۇلكەن دالەل بولادى. زەڭبىرەكتى ورىس اسكەرى ەڭ اۋەلى يساتاي جاعىنا اتقاندا، ەكى كىسى ولەدى، بىرنەشە كىسى جارالى بولادى، وعان قاراماي يساتاي جىگىتتەرى قالىڭ قولعا شابادى. گەككە اسكەرىنىڭ  جارتىسىن سايدىڭ استىمەن يساتاي اسكەرىنىڭ ءبىر قاناتىنا كورسەتپەي جىبەرەدى. يساتاي قولى ارالاسا بەرىپ، ورىس قولىنىڭ كوپتىگىن كورىپ، كەيىن شەگىنەدى. ارتىنان بايماعامبەت حان قۋماقشى بولىپ كەلە جاتقاندا، يساتاي جالت قاراپ كورىپ، قارسى شابادى. تورەنىڭ وتريادى يساتايدان قورقىپ، ورىس وتريادىنا قايتا شابادى. ولاردى قىزۋمەن يساتاي كوپ جەرگە قۋادى. سول كەزدە سايمەن جىبەرگەن گەككەنىڭ كوپ وتريادى ارتىنان يساتايدى وراپ الادى. ويلاماعان جەردەن كوپ وترياد شىققان سوڭ، يساتايدىڭ جىگىتتەرى بىتىراۋعا اينالدى. يساتاي سوعىسىپ نايزامەن ءشانشىپ، جولاتپاي كەلە جاتقاندا، بىرەۋى تۇرا قالىپ اتىن اتتى، ات تۇرىپ قالدى. يساتاي اتتان ءتۇسىپ جاياۋ دا كوپ سوعىستى. اقىرىندا بىرەۋ نايزا ءشانشىپ قانسىراپ بارىپ جىعىلدى، بىرەۋ كەلىپ ۋەنتوپكەمەن جۇرەگىنەن اتىپ ءولتىردى.

بۇل سوعىستا يساتاي جاعىنان كوپ كىسى ءولدى. حالىق تارادى. ءسويتىپ، جاراقتى پاتشانىڭ اسكەرىنە توتەپ بەرە الماي جەڭىلدى.

وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:

جىلقىنىڭ تورىسى كوپ پە، توبەلى كوپ پە؟ (ءى نۇسقا)

سىرىمنىڭ نۇرالى حاندى شابۋى (ءىى نۇسقا)

بايماعامبەت سۇلتان مەن سىرىم باتىر

---