InfoHub Logo

«Ádebıet teorıasy» beıindik kýrsyna arnalǵan kómekshi qural

1. Antıteza – aqyn - jazýshylar bir nárse sýrettegende eki zatty qatar qoıyp sýrettep, úshinshi zattyń beınesin sýrettep kórsetedi. Mysaly, Aqjúnis Qart Qojaǵa:
«Qara jerge qar jaýar,
Qardy kór de etim kór!
Qar ústine qan tamar,
Qandy kór de betim kór!- dep salystyrady.
Sonda betiniń appaq ekenin Aqjúnis osylaı kórsetedi».

2. Anafora – óleń tarmaqtarynda sóz basynda ǵana bir nemese birneshe sózdiń qaıtalanyp kelýi.
Qosshyǵa Qoqan jazyldy,
Qoǵam boldy soqa aldy - deıtin.
Syqyr - syqyr soqasy,
Qazaq osy - dala deıtin, kún deıtin,
Qazaq osy – óner aldy til deıtin
(Q. Myrza Álı)

Solqyldatty sol mańdy.
Qolań shashty tuqymdy
Qoqan jerdi qopardy.
Óleńniń ár joly keıde
Bir sózden bastalady...
(İ. Jansúgirov, «Kóktemde»)

3. Antonım - jeke sózben atalǵan maǵynasy qarama-qarsy sózder.
Joǵary - tómen úırek - qaz,
Ushyp tursa sympıyp.
(Abaı, «Jaz»)
Aq-qara, alys-jaqyn. Bul ońaı másele, óıtkeni buny qazaq tilinde de ótedi.

4. Asonans – óleń tarmaqtarynyń bastapqy sózi tek qana birińǵaı daýysty dybystardan bastalady.
Aǵyndy meniń Aqsýym,
Aqyryp áli aǵasyń.
Aqılaǵan ashýmen
Aqtardy asqar sabasyn.
(İ. Jansúgirov «Aǵyndy meniń Aqsýym»)
... Qataraǵan qara nar
Arqanyń qıyp alǵan kún,
Alma moıyn arýdy
At artyna salǵan kún.
(«Munar kún», Mahambet)