InfoHub Logo

Taqyryby: Ádeptilik áleminde
Maqsaty: Adamgershilikke, qarapaıymdylyqqa, kishipeıildikke, ádeptilikke, eńbeksúıgishtikke, óz halqynyń salt - dástúrin úırene otyryp, jaman ádetterden aýlaq bolýǵa, ımandylyqqa tárbıeleý.
Adam boıyndaǵy unamdy, unamsyz qylyqtardy ajyrata otyryp, ádeptilik álippesin boıyna darytý, til baılyǵyn arttyrý.
Kórnekilikteri: Slaıdtar, maqal - mátelder, ulaǵat sózder.
Sabaqtyń júrisi:
Kirispe sóz
Úı tapsyrmasyn suraý
Ádeptilik erejelerimen tanysý
Ulaǵat sózder
Suraq - jaýap
«Qupıa hattarǵa» keńes berý
Negizgi bólim:
Ádep sózi qazaq tiline arab tilinen engen sózderdiń biri. Ádep degenimiz - adamdar arasyndaǵy qarym - qatynasta sypaıy bolý jáne jaman qylyqtardan aýlaq bolý degendi bildiredi. Iaǵnı, bir kisiniń basqa kisilermen ınabatty túrde qarym - qatynas jasaýyn jáne sóılegen sózderi men istegen isterinde, kórsetken qylyqtary men jasaǵan áreketterinde sypaıy, mádenıetti bolýy. Ádeptiliktiń nyshany bolyp tabylady. Sondaı - aq, ádep saqtaý týǵan halyqty, eldi jerdi ardaqtaý bolyp tabylady. Óıtkeni bul urpaqtyq paryzdyń naqty kórinisi, qoǵamnyń eń úlken baılyǵy - ádepti adam. Sebebi ujymda, synypta ádepsiz bir adam bolsa, ol ózine ǵana emes, sol ortaǵa jaman at keltiredi. Buny halqymyz «bir qaryn maıdy, bir qumalaq shiritedi» deıdi. Ádeptilik násil qýatyn nárse emes.
«Baýlıtyndy batyr bolady,
Úıretindi sheshen bolady.
Kóre kóre kósem bolady
Sóıleı - sóıleı sheshen bolady.» deıdi.
Adam ózinen - ózi jaqsy adam bolyp shyǵa kelmeıdi. Ádeptilik ósken uıasynan, júrgen ortasynan, mekteptegi dostarynan, ustazdarynan alǵan tárbıesinen bolady.
Ádeptilik amandasýdan bastalady. Amandasý ár halyqtyń mádenıetiniń alǵashqy betashary. Amandasý beıbit peıildiń, dostyq yqylastyń belgisi.
Musylman halqynda amandyq salty «Assalaýmaǵaleıkým» degen sózden bastalady. Ol «sizge Allanyń nury jaýsyn» degen sóz. Jas adam joly úlken, jasy úlken adamǵa aldymen qos qolyn usynady. Sálem alýshy «Ýaǵaleıkýmassalam» dep, oń qolyn usynady. Bul «Allanyń raqym nury maǵan bir ese jaýsa, sizge eki ese jaýsyn» degen sóz.
«Sálem berý»- qazaq qyzdarymen, kelinderine tán izettilik belgisi. Kelin Úlken adamdarǵa sál ıilip, daýsyn shyǵarmaı sálem qylady.
Amandasý rásiminiń birneshe túrleri bar. Qol berip amandasý, tós qaǵystyryp amandasý, qoldan súıip amandasý, kózden súıip amandasý, mańdaıdan súıip amandasý, ıiskep amandasý.
Meıirimdilikti anadan úıren,
ádeptilikti danadan úıren - demekshi, oqýshylardan úıge berilgen ádeptilikke baılanysty taqpaqtar, yrym - tyıymdar suralady.
Ulaǵatty sózder:
Adamda jaqsy qasıet bolmasa, oǵan baq ta, baqyt ta qonbaıdy.
J. Balasaǵunı
Úlkenniń aqylyn tyńdaý, sózge toqtaý, úlken - kishini syılaý - ınabattylyqtyń kórinisi.
Ǵ. Mustafın
Biz óz boıymyzda ádep sezimin damytýǵa tıispiz. Óıtpesek, adamdardyń iltıpatynan op - ońaı aıyrylyp qalýymyz múmkin. Bul qateligi úshin adam ómirde óte kóp zıan shegedi. Jáne, ókinishke oraı, urpaqtaryn osy aýyr zıannan qutqara almaı keledi.
I. Gete
«Jaqsy adam bolyp qalyptasý úshin, jaratylysynan góri, jattyǵýdyń róli zor»
Demokrıt
Óleń oqý: Jeksenova Aqmanet
«Kóshede» M. Maqataev
Ádeptilik - ózińniń ata - anańdy renjitpeý, ata - ana aqysy týraly qysqasha toqtalaıyq. Perzent árdaıym ata - anany qurmettep, olarǵa jaqsylyq jasap, aıtqandaryn istep, qartaıǵan shaǵynda olarǵa aýyr sóz aıtpaýy, kóńilderin qaldyrmaý. Qandaıda bir tapsyrma berilse aýyr bolsyn, oryndaýǵa tyrysý. Árdaıym kúlimsirep jaqsy sózben jaýap berý, syılap qurmettep otyrý kerek. «Anańdy arqalap Mekkege aparsań da aq sútin aqtaý qıyn»degen osydan bolsa qajet.
Kórinis: «Ádep» Y. Altynsarın
Taqtaǵa «Ádep» degen sózdi jazyp, ár oqýshynyń bir - bir sózin toptastyrý.

J - igerli J - alqaý
A - dal A - rsyz
Q - aırymdy M - eıirimsiz
S - ypaıy A - qylsyz
Y - ntymaqty N - adan

Eger seni eshkim qadir tutpasa, munyń sebebi ózińde ekenin umytpa.
Qorytyndy:
Endeshe oqýshylar biz ózimizdi árdaıym ádepti oqýshy bolýǵa tárbıeleıik. Olaı bolsa balalar biz bir - birimizge, adamdarǵa qamqorlyq jasaýdy, jaqyndarymyzǵa, dostarymyzǵa tipti bóten adamdarǵa da qýanysh syılaýdy ózimizge ádepke aınaldyraıyq, bizdiń búgingi alǵan bilimimiz iz - tússiz ketpeıdi, kúndelikti ómirde esterińde ustaısyńdar dep senemin.
Aqyl, sana, bilimmen,
Ónerime senemin?
Arym - taza aq kóńil,
Adaldyqqa senemin.
Abyroıly aq nıet,
Adamdyqqa senemin,- deı otyryp synyp saǵatymyzdy aıaqtaımyz.