InfoHub Logo

Aǵylshyn tili sabaǵynda dıdaktıkalyq oıyndar arqyly kommýnıkatıvtik quzrettilikti damytý
Bul baıandamada qazirgi mektep úrdisinde shetel tilin oqytýda oqýshylardyń kommýnıkatıvtik quzirettilikterin damytý biliktiligin, oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵyn uıymdastyrýda dıdaktıkalyq oıyndardyń qajettiligi, ıaǵnı zor ekendigi qarastyrylǵan.
Mundaı oıyndar oqýshyny jan - jaqty damytyp, bilimdi tolyq ıgerýine kómektesedi. Bastapqy etapta aǵylshyn tilin oqytýdaǵy bir negizgi aspekt ol oıyn elementterin tıimdi paıdalaný bolyp tabylady. Oıyn arqyly bala qoǵamdyq tájirıbeni meńgeredi, sondyqtan ár sabaq prosesinde qandaı dıdaktıkalyq oıyn qoldanýǵa bolatynyn sabaqtyń mazmunyna, maqsatyna, jas ereksheligine sáıkes tańdalýy kerek ekendigi nazarǵa alynǵan. Iaǵnı aǵylshyn tilin meńgerý barysynda oıyn elementterin qoldana otyryp, quzirettilik tapsyrmalar arqyly oqýshynyń ózdiginen damýǵa, jetilýge qabiletti tulǵany qalyptastyrý.

«Oıyn – bala úshin ómirlik tájirıbe»
(M. Jumabaev)
Oıyn degenimiz – jas erekshelikke qaramaıtyn, adamnyń kóńil - kúıin kóteretin, oılandyratyn úrdis. Oıyn – tózimdilikti, alǵyrttyqty, tapqyrlyqty, uqyptylyqty, izdenipazdyqty, iskerlikti, dúnıetanym órisiniń kólemdiliginiń, kóp bilýdi, sondaı - aq, basqa da tolyp jatqan sapalylyq qasıetterdiń qalyptastyrýǵa úlken múmkindigi bar pedagogıkalyq, tıimdi ádisteriniń bipi.
Ol oıyndar balanyń tapqyrlyǵyn, baıqaǵyshtyǵyn, zeıindiligin arttyrýmen qatar, epik sezim túrlerin de damytady. Oıyn túrleri kóp. Sonyń ishinde bastaýysh jáne orta býyn synyptarda paıdalanatyn: oıyn - sabaq, oıyn - jattyǵý, sergitý oıyndary, dıdaktıkalyq maqsattaǵy oıyndar, sózdik oıyndar, logıkalyq oıyndar t. b. Osylardyń ishinde dıdaktıkalyq maqsattaǵy oıyndardyń oqytý úrdisinde oqýshylardyń kommýnıkatıvtik quzirettilikterin damytýda úlesi zor bolyp tabylady.

Psıhologıalyq turǵydan alyp qaraǵanda bastaýysh jáne orta býynda oqýshylar belsendi jáne óte qozǵalmaly bolyp keledi. Bul jastaǵy balalar ózderin erkin ustap, sabaqqa asa qyzyǵýmen qatysady, óziniń aınalasyndaǵy nárselerdi kórip, sony beıneleýdi unatady. Róldik oıyndardy tabysty jáne qarqyndy júrgize biledi. Sóıleý áreketinde qozǵaýshy kúsh – yrǵaq. Sóıleý yrǵaǵyn qurý muǵalimderdiń róldik oıyndardy uıymdastyrýdaǵy eń qıyn is – áreketi. Oqýshylardyń qyzyǵýyn arttyrý maqsatynda muǵalim oıynǵa qatysýshynyń ózindik sóz yrǵaǵyn beınelep kórsetip, tapsyrmany durys qura bilýi kerek. Taqyryptyq «róldik - oıyndar» oqýshylardyń sóıleý daǵdysynyń qalyptasýyn damytady.
Oıynnyń sabaq barysynda basty maqsaty – bilim berýdi oıynmen ushtastyrý. Balanyń oıynǵa belsendi túrde qatysýy onyń ujymdaǵy basqa da áreketterin aıqyndaıdy. Oıyn bir qaraǵanda qarapaıym qubylys ne áreket sıaqty bolǵanymen, ol ujymdyq áreket. Oıyn arqyly oqýshynyń:
• qısyndy oı - qabileti damıdy;
• ózdiginen jumys isteýge úırenedi;
• sózdik qory baııdy, tili damıdy;
• zeıini qalyptasady;
• baıqampazdyǵy artady;
• ózara syılastyqqa úıretedi;
• oıynnyń erejesin buzbaý, ıaǵnı, tártiptilikke baýlıdy;
• bir - birine degen oqýshy senimi artady;
• sabaqqa qyzyǵýshylyǵy artady.

Sabaq barysynda oqýshy zeıinin sabaqqa aýdarý, aýyzsha sóıleı alý jáne jazý daǵdysyn qalyptastyrý, pánge degen qyzyǵýshylyǵymen óz betinshe jumys jasaı alý qabiletin damytýda dıdaktıkalyq oıyndardyń úlesi zor desek bolady. Mátindi mazmundaýǵa úıretý, jospar qurýǵa, belgili bir sýretke taqyryp qoıa bilýge, sol sýretke qarap sóılem quraýǵa, muǵalimniń kómegimen ózderiniń oılaryn, qyzyqty is - áreketterin áńgimeleýge úıretý dıdaktıkalyq oıyndardy oınaý barysynda qalyptasady. Balalar bilimdi oıyn arqyly qabyldap úırenedi. Sondyqtan sabaqtaǵy oıyn oqýshy bilimin tyńdap, oı - órisin keńeıte alady, bilim alýdaǵy qyzyǵýshylyǵy artady. Oıyn arqyly bala kóptegen málimetter alady, psıhologıalyq erekshelikterin qalyptastyrady. Balanyń jas ereksheligine, sabaqtyń maqsatyna saı ujymdastyrylǵan oıyndardyń bereri mol.
Keleshekte jappaı 12 jyldyq bilimge kóshetindikten 12 jyldyq bilim berý boıynsha memlekettik standart jobasyn alyp qarasaq ta oqytýdyń oıyn tehnologıasyna úlken mán berilgen.