InfoHub Logo

Árbir adamnyń óziniń belgili bir el jáne ondaǵy demalys orny jaıly túsinigi qalyptasqan. Al, mundaı eldimekender álem boıynsha óz aldyna erekshelenip turady, sonymen qatar ortaq tustary da joq emes: taza aýa, halyqtardyń az shoǵyrlanýy jáne kishigirim jaıly keńistik.

Bilim-all.kz sizdi tamsandyratyn jáne de qandaı da bir saıahat túrine eń qyzyqty bolyp tabylatyn eń erekshe ári tańǵajaıyp 17 shaǵyn eldimekenge irikteý jasap, nazarlaryńyzǵa usynady.

Galshtat, Avstrıa (Hallstatt, Austria)

 

^{© depositphotos}

Taýǵa qaraı bettegen birneshe qabatty kóztartarlyq ádemi úıler, kógildir aıdyn kólde qalyqtaǵan aqqýlar, aınadaı tegis sý betine shaǵylysqan Alpi taýlarynyń beınesi, mine osynyń bári ertegidegideı áser qaldyrady.

Galshtat halqynyń sany 1000 adamnan aspaıdy. Al onyń ornalasqan jeri qaıtalanbas Alpi taýlary men Halshtattarze kóliniń arasyndaǵy jerdiń tar bóliginde.

 

Sımıan la Rotond, Provans, Fransıa (Simiane-La-Rotonde Village in Provence, France)

 

^{© depositphotos}

Kógildir  aspan, lavandalar alqaby, Alpi taýlary, Jerorta teńizi óniminiń taǵamdary jáne Provanstyń tańǵajaıyptyǵy – osylardan artyq jannyń jaıbaraqat tynyǵýyna basqa ne kerek dersiz. Bul mekenniń eń kórikti jerleriniń biri, ol irgetasy XII ǵasyrda qalanǵan Agý qamaly. Osy qamaldaǵy12 buryshty pıramıda tárizdes rotondaǵa baılanysty qala aty qoıylǵan. Munda antıkalyq mýzykanyń jazǵy festıvali uıymdastyrylyp turady.

 

Alýan tústi meken, Taıchjýn, Taıvan (Rainbow Village, Taichung, Taiwan)

 

^Justgola

Taıchjýn qalasynyń tys óńiri kezinde turǵyndarynyń basym kópshiligi keıinirek tastap ketken áskerı eldimeken bolǵan. Bılik ıeleri kenetten mundaǵy úılerdi buzý týraly sheshim qabyldaıdy, al 86 jastaǵy qarıa óz aýlasyn buzýdan saqtap qalý úshin úıiniń qabyrǵalaryn ártúrli keıipkerlermen jáne oıý‑órnektermen árlep boıap tastaıdy. Qazirgi tańda bul jer Taıvan qalasynyń týrıser eń kóp tamashalaıtyn kórikti jerleriniń biri bolyp tabylady.

 

Marsashlok, Malta (Marsaxlokk, Malta)

 

^{© depositphotos}

Marsashlok – Maltadaǵy balyq sharýashylyǵy qarqyndy damyǵan kórikti ólke. Munda teńiz aılaǵynda daýyl bolmaıdy, sondyqtan da sary qumnan soǵylǵan úıler adamdar júrýge arnalǵan jaǵalaý men kólik ótetin shaǵyn ǵana joldy qaldyra otyryp, sýǵa qaraı óte jaqyn ornalasqan. Marsashlok turǵyndary nebári 3000‑ǵa jýyq qana. Er adamdardyń kóbi ata‑babasynan mura bolyp kele jatqan kásiptiń biri balyq aýlaýmen shuǵyldanady.

 

Sý betinde qalyqtaǵan Ýros araldary, Bolıvıa men Perý (Floating Islands of Lake Titicac, Bolivia, Perú)

 

^{© depositphotos}

Perý men Bolıvıa shekarasyndaǵy Tıtıkaka kólinde 42 qalyqtaǵan araldardy qonystanǵan ýrý taıpasy mekendeıdi. Bul araldardy ýrý taıpasynyń ózderi qamystan jasaǵan. Al, osy atalmysh materıaldan adamdar balyq aýlaýǵa shyǵý úshin qaıyqtar jasaıdy. Olardyń órkenıetten alystyǵyna qaramastan, munda jergilikti turǵyndarǵa teledıdar qaraýǵa múmkindik beretin kún sáýlesi panelderin baıqaýǵa bolady.

 

Alberobello, Italıa (Alberobello, Italia)

 

^{© eastnews}

Alberobello 1400 keshendi kúmbezdi úılerimen áıgilenip, IýNESKO‑nyń tarıhı jáne gýmanıtarlyq muralarynyń biri retinde moıyndaldy. Trýllı – qarapaıym sharýalardyń áktastan jasalǵan turǵyn úıleri – qabyrǵasy qurǵaqtaı qalanǵan, qaıtalanbas qurylys úlgileriniń biri bolyp tabylady. Trýllı ataýy latyn tilindegi «trulla», ıaǵnı kúmbez degen maǵynaǵa ıe.

 

Monsanto, Portýgalıa (Monsanto, Portugal)

 

^{© depositphotos}

Shaǵyn Monsanto eldimekeni «naǵyz portýgalıalyq eldimeken» ataýyna ıe. Jergilikti halyqtardyń: «Monsantoda aldymen úılerden tas paıda boldy ma, álde tastardan úı paıda boldy ma, ajyrata almaısyń» degen máteli jergilikti sáýlet óneriniń ózindik ereksheligin dálme‑dál beıneleıdi. Mundaǵy taý tastarynyń bir bólshegi sekildi alyp tastar keıbir úılerdiń qamaldary men shatyrlary bolyp tabylady.

Qyzyl shatyrly shaǵyn ǵana úıler záýlim granıtti alyp tastardyń astynda qalyp qoıǵandaı kóriner kórinbes, al onyń tar kósheleri beıne bir alyp tastardan oıyp qoıǵandaı kórinedi.

 

Ýchhısar, Túrkıa (Uchisar, Turkey)

 

^{© flickr/yk poon}

Ýchhısar osy atalmysh aýdannyń halyq sany eń tyǵyz qonystanǵan shaǵyn eldimeken bolyp tabylady. Halyqtyń basym bóligi qıraǵan, birshama tanymal shatqaldarda, álbette, zamanaýı eldimekennen oryn tepken, áıtse de shatqaldardyń bıik basynda da turǵyn úıler joq emes.

Bul óńir ortalyq shyńnyń aınalasynda ornalasqan, munaraly jáne úshkir aq tasty birden bir bıik shatqaldy qonys bolyp tabylady. Shatqaldyń eń bıik núktesinen keń dalanyń ásem kórinisin tamashalaı alasyz.

 

Lýnszı kúrish terasasy, Qytaı (Longji Rice Terraces, Chinese)

 

^{© depositphotos}

Lýnszıdaǵy kúrish terasasy Qytaıdaǵy eń kórikti oryndardyń biri. Halyq arasynda ony Aıdahar qyraty terasasy dep te ataıdy, al bul jer Pın An atty tabıǵaty ásem ǵajaıyp ólkeniń mańynda ornalasqan. Bul terasalardyń negizi XII ǵasyrdyń sońyna taıaý taý shatqaldaryna qaraı 100 metr bıiktikke deıin qalanǵan kópjyldyq eńbektiń nátıjesi. Atalmysh terasanyń irgetasyn qalaǵan sharýalar taýly aýdandardaǵy ózderiniń basty kún kórisi bolyp tabylatyn alqapta tynbaı eńbek etýdiń qamyn oılady jáne de bul kásip olardyń otbasyn qamtamasyz etýdiń jalǵyz múmkindigi boldy.

 

Parıangan, Indonezıa (Pariangan, Indonesia)

 

Atalmysh eldimekennen bastap Batys Sýmatraǵa qaraı kóteriletin sónbegen Merapı janartaýy osy eldiń tabıǵı murasynyń biri bolyp sanalady. Parıangan mınangkabaý halqynyń eń kóne qonysy bolyp tabylady, sondyqtan da áýes týrıserge mundaǵy túpkilikti halyqtardyń mádenıeti men ádet‑ǵuryptary jaıly kóbirek bilýge múmkindik týady.

Munda úshkir tárizdes kelgen dástúrli úıler qazirgi ýaqytqa deıin minsiz saqtalyp qaldy, olardyń arasynda rotangtan órilgen 300 jyldyq qurylys, sonymen qatar XIX ǵasyrdaǵy sáýletti meshit bar.

 

Kýa Van, Vetnam (Fishing Village Cua Van, Vietnam)

 

^{© depositphotos}

Kýa Van – Halong shyǵanaǵyndaǵy balyq sharýashylyǵyn basty kásip etip alǵan tabıǵaty tunyq, tamasha oryn. Bul jer balyq sharýashylyǵy qarqyndy damyǵan, dál sý aıdynynda ornalasqan júzbeli meken. Mundaǵy jergilikti halyqtardyń Ońtústik Qytaı teńiziniń alýan baılyqtaryn óndirýmen aınalysyp jatqan turmys‑tirshiligine kýá bolǵyńyz kelse, onda espeli qaıyqpen jete alasyz. Jergilikti turǵyndar túrli tústi úıler men saldarda (baılastyryp sýǵa aǵyzatyn aǵashtar, sýdan ótý úshin qoldanylady) meken etedi, sondaı‑aq munda júzbeli úılerdiń birinde mektepteri ornalasqan.

 

«Golandıalyq Venesıa», Gıthorn, Nıderlandy (Giethoorn, the Dutch Venice, Nederland)

 

^{© depositphotos}

Gıthorn – Golandıadaǵy eń kórikti oryndardyń biri, sondaı‑aq ony kóbinese «Golandıalyq Venesıa» dep te ataıdy, ıaǵnı ol shamamen 7,5 sharshy shaqyrymdy qamtıtyn jasandy sý aıdynynda ornalasqan. Al, halyqtardyń qonystaný negizi 1230 jyldan bastaý aldy. Eldimekender boıynsha qozǵalys úshin velosıped joly men kóptegen sý jolaıryqtary ornatylǵan. Olardyń negizgi kólikteri retinde eskekti qaıyqtar men elektr qozǵaltqyshty katerler qoldanylady. Úıleri shaǵyn araldarda ornalasqan jáne olar bir‑birine aǵash kópirlermen jalǵanǵan (jalpy eldimeken boıynsha 50 shaqty úıler bar).

 

Bıbýrı, Ulybrıtanıa (Bibury, England)

 

^{© depositphotos}

Bıbýrı – Anglıanyń eń kóne ári tabıǵaty ásem, kórikti shaǵyn mekenderiniń biri sanalady, al onyń negiziniń qalanýy sonaý XI ǵasyrlardan bastaý alǵan. Munda sol kezden beri beıne bir ýaqyt toqtap qalǵandaı kórinedi, onyń dáleli, sol baıaǵy eski shaǵyn záýlim úıler, tunyq tabıǵat jáne munda qalashyq ásemdiginiń búlinbeýi úshin, tipti eshbir qoǵamdyq kólikter qatynamaıdy. Bul qalashyqqa talaı aqyndar men sýretshiler shabyt alý úshin aǵylyp kelip jatady, sonymen qatar munda kınematograftar da ‑ «Brıjıt Djonstyń kúndeligi» jáne Agata Krıstıdiń Mıssıs Marpl jaıly áńgimeleri fılmderin túsirgen.

 

Reıne, Norvegıa (Reine Lofoten, Norway)

 

^{© depositphotos}

Reıne – súrealısik tabıǵatymen tań qaldyratyn balyqshylar mekeni. Úıleri kóz tartarlyqtaı ádemi, al mundaǵy halyq sany nebári 350-ge jýyq.

Reıneniń tarıhı negizi sonaý 1743 jyldan bastaý alady. Kishigirim eldimekenniń aınalasy Ford taýymen qorshalǵan. Sonshalyqty múlgigen tynysh eldimeken beıne bir sýretten qaraǵandaı kórinis qaldyrady, sondaı‑aq jyl saıyn týrıser bul jerdiń ásem tabıǵatyna kýá bolyp, tamashalaý úshin álemniń túkpir‑túkpirinen aǵylyp kelip jatady.

 

Gasadalýr mekeni, Farer araly, Danıa (Faroe Islands, the Village of Gásadalur, Danmark)

 

Gasadalýr mekeni Farer arhıpelagtarynyń quramyna kiretin, Vagar aralynyń eń bıik ótkelderiniń arasyndaǵy tamasha jazyqtyǵynda ornalasqan. 2002 jyly atalmysh ólkeniń halyq sany nebári 16 adamdy quraǵan. Dál osy ýaqyttarda bul jerge qonys tebý talaılar jete bermeıtin qıynnyń qıyny edi, bir jaǵynan asa kóp ýaqytty qajet etetin. Al, 2004 jyly adamdardyń ólkeden ári‑beri qonys aýdarýyna jeńil bolýy úshin, munda arnaıy ótkel ornatyldy jáne de osydan keıin munda birte‑birte týrıser paıda bola bastady.

 

San‑Djımınáno, Toskana, Italıa (San Gimignano, Toscana, Italia)

 

^{© depositphotos}

San‑Djımınáno b.z.d. III ǵasyrda shaǵyn eldimeken retinde etrýskiler órkenıeti tusynda negizi qalandy. Bul shaǵyn ólke b.z. X ǵasyrda ǵana qalashyqqa aınaldy. Qazirgi tańda San‑Djımınáno ortaǵasyrlyq uly derjava jáne de óziniń munaralarymen áıgili kishigirim qalashyq. Munda ortaǵasyrlarda 72 munaraly úıler bolsa, qazir olardyń tek 14-i ǵana qalǵan.

Jergilikti halyqtar San‑Djımınánony Toskana men búkil Italıanyń júregi dep sanaıdy.

---