InfoHub Logo

Qorlybaı batyr kóp qolmen bir jaýlasqan jaýyn shaýyp eline alyp qaıtyp kele jatqanda, bir tóbeniń arasynda Qorlybaı jaıaý otyrady. Bireý kelip: «Batyr, atyń qaıda, naǵyp jaıaý otyrsyz?» dese, qolǵa túsken bir jigit: «Batyr-aı, bir armanda nárse qalyp barady» dedi. «Ol ne?» dep surap edim: «Bir jerge bir kisi zorǵa kóteretin altyn tyǵyp edim, qaıda tyǵylǵanyn menen basqa jan bilmeıdi, sol ne keıingi eldiń paıdasyna joq, ne sizdiń paıdańyzda joq, qalyp barady. Sony men arman etem» degeni, «sony alyp kel» dep atymdy soǵan berip jiberip, sony tosyp otyrmyn», — deıdi.

— Oı, batyr-aı, jaý altyn ákelýshi me edi!? Atyńyzdy aldap minip ketken ǵoı, basqa at ákeleıik, júrińiz, — dese,

— Joq jaý ótirik aıtpasa, men ótirik aıtpaımyn, ózderiń júre berińder, men ýádemdi tosamyn, — dep otyra beredi.

Álgi adam kóshke baryp Qorlybaıǵa at alyp, qasyna kisiler alyp qaıtyp kelse, álgi jigit altyndy alyp o da kele jatyr eken. Qorlybaı:

— Jaraıdy, shyraǵym, jigit ekensiń, altyn ózińdiki, óz basyń azat, myna atty er-toqymymen minip, aman-esen eliń tap, óz atymdy ózim mineıin», — dep, artyq at pen altyndy berip, qosh aıtysyp júripti.

Qorlybaı tórt aǵaıyndy eken. Ákesiniń inisinen úsh bala bar eken, bári de batyr eken. Qorlybaı qamalǵa shapqanda, qalǵandary qalmaı daýam birge shabady eken, bir qonysta jer jaǵdaıyna qaraı bir saıda bólek aýyl bolyp otyrady. Bir kúni Qorlybaıdyń aýylyna kóp elden jan qatynamaıdy. Erteń besinge deıin jan tappaı: «Bul ne tamasha, el aman ba eken, baryp bilip kel!» — dep kisi jiberse, Qaldan han attanypty. Kele jatqan qoldyń esebi joq deıdi. «Qazaqty qyrǵaly keledi eken, eger Qorlybaı estise, aldynan qarsy soǵysady da, eldi qyrǵyzyp tastaıdy. Jaýǵa álimiz kelmeıdi, basamandap qashaıyq», — dep, Qorlybaıdy jalǵyz aýyl tastap qashyp kóship ketipti. Bul habardy bilgen soń, «biz qaıtemiz» dep ózderi aqyldasady. Qorlybaı:

— Jalǵyz qalyp ne bitiremiz? Ne bolsaq elmen birge bolaıyq, bizdiń de kóshkenimiz maqul», — depti. Bul kezde kún batqan kez eken. Bir inisi turyp:

— Maqul, qane, turyp túıege júk qoıaıyq, — degende, bir inisi:

— Bosa da kóshetin bolǵan soń kóshemiz ǵoı, tań atqan soń kósheıik. Túnde kóship jatqanda ústimizge qalmaq kelip qalsa, qalmaqtardan uıat emes pe, ne betimizdi aıtamyz», — depti. Qorlybaı qarqyldap kúlip:

— Durysy osy eken, erteń kún shyqqan soń kósheıik, — depti.

Erteń eldiń sońynan kóship kele jatady. Qorlybaı bastaǵan beseýi malshylarmen birge jylqy aıdasady. Ekeýi kóshtiń qasynda bolady. Kún besin bolady, arttarynan jaý da kórinedi. Bireý: «Besin bolypty ǵoı» — dese, bireýi: «Jaý kelip qaldy ǵoı» — dese, endi bireýi: «Ne aıtyp tursyń, Táńirden qoryqpaı, jaýdan qorqaıyn dep turmysyń?» — degende, bireýi attan túse qalyp azan aıta bastaıdy. Beseýi de túsip saspaı namazdaryn oqı beredi. Qalmaqtardyń qoly «mynaý bir sándi kósh eken, osy kóshti alaıyq» dep tura shabady. Namaz oqyp jatqandardyń tusyna Qaldan han tura qalady. Shapqan qolǵa «Toqtańdar!» dep ámir berip toqtatady. Syrttan qara turyp:

— Myna bes adam ne istep jatyr? — dep qalmaqtardan suraıdy.

— Bular namaz oqyp jatyr, — deıdi. Han turyp:

— Osy adamdardyń basy bar ma? — deıdi. Kórip turǵandar:

— Basy da, qulaǵy da bar, bári kórinip tur, — deıdi. Qaldan han:

— Maǵan ıyǵynan tómen ala joǵarǵy bas jaǵy munarlanyp kórinbeı tur, sender kóshke tıgende shyrqyraǵan balanyń daýysy shyqqan kezde qandaı sezimde bolatynyn bilesińder me? — degende,

— Joq bilmeımiz, bilgenińizdi siz aıtyńyz, — degende: «Men aıtsam tap qoıǵa shapqan arystandaı bolady ǵoı dep, bireýiń de typyr etpeńder», — dep, attan túspeı qarap turady.

Namazdaryn jaılap oqyp bolǵan soń, Qorlybaı batyr qolyn qýsyryp hannyń aldyna kelip:

— Túsip qonaq bolyńyz, — deıdi. Han:

— Qup, bolady, degende, Qorlybaı atynyń shaýjaıyn ustap qoltyqtap túsiredi de, kóshti oraltyp qondyryp, ilgergi elge shapqynshy jiberip qaıtaryp, handy elge qonaq etip, qaıtarynda «jolyńyz» dep, elden kóp qyp jınap qalyń jylqy aıdatyp qaıtarǵan eken.

Oqýǵa keńes beremiz:

Jalańtós batyr

Elshibek batyr týraly

Er Jaýǵash

---