InfoHub Logo

İİ kishi top
Bilim berý salasy: "Áleýmettik orta"
Uıymdastyrylǵan oqý is - áreketi: Qorshaǵan orta

Maqsaty: Taqyryp mazmunyn meńgertý, kúz týraly bilimderin tıanaqtaý, dánniń túrlerin tanystyra otyryp, odan ne jasalatynyn aıtyp túsindirý. Nan týraly túsinikterin keńeıtý, balalardyń qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, til baılyǵyn, oı - órisin damytý, shyǵarmashylyq qabiletterin qalyptastyrý. Balalardy tabıǵatty súıýge, aıalaýǵa, qorǵaýǵa, nandy qadirleýge, úlkender eńbegin baǵalaýǵa tárbıeleý.
Ádis - tásilderi: Áńgimelesý, suraq - jaýap, oıyn - jattyǵý.
Kórnekiligi: Kompúter, sýretter, aǵash japyraǵy men juldyzshalar salynǵan sebet, dán túrleri, kúrish, bıdaı sabaqtary
Pánaralyq baılanys: Til damytý, án sabaǵy

Tárbıeshi: - Balalar, men búgin kóńildimin, sender she?
- Biz de kóńildimiz.
- Kóńildi bolǵandaryń maǵan unaıdy, sol úshin bizdi ǵajaıyp syılyq kútip turǵan sıaqty. Myna sebetten ne kórip tursyńdar?
- Juldyzshalar kórip turmyz.
- Ia, qarańdarshy, ishinde qanshama ádemi juldyzshalar bar! Bul túrli - tústi juldyzshalar bizge súıispenshilik belgisin bildiredi. Sonymen súıispenshilik ártúrli bolady eken. Ol ár adamnyń júreginde saqtalady. Endi osy juldyzshalardy alyp, tilegimizdi aıtyp, aspanǵa qatty laqtyramyz.
Juldyzdy jerim qabylda
Ushyryp aspan kógine
Juldyzym meniń qabylda
Nur tógilsin elime
Alaqaı!!!
- Balalar, myna aǵashqa qarańdarshy, qaı mezgildegi aǵashqa uqsaıdy?
- Kúz mezgilindegi aǵashqa uqsaıdy.
- Bul aǵashtyń japyraqtary túse - túse azaıyp qalypty. Qalǵan japyraqtaryn biz jınap alaıyq. Qane kim alǵysy keledi? (1 - 2 balaǵa jınatý).
- Oı, balalar, bul japyraqtar jaı japyraq emes, sıqyrly japyraqtar sıaqty. Japyraqtyń senderge qoıar suraǵy bar eken. Eger durys jaýap berseńder, japyraqtaryn syılaıdy.

1. Qaı kezde qyzyl, sary japyraqtar kóp bolady?
2. Jemis, kókónis, eginder qaı kezde jınalady?
3. Nege biz kúzdi «altyn kúz» dep atadyq?
4. Kúz mezgili ketip, qaı mezgil jetti? (Balalar jaýap beredi)
(Osy kezde qapshyq toly arbany súıretip, tyshqan kiredi. Balalar shýlap, tyshqan qashyp ketedi.)
- Qyzyq myna qapshyqtardy ne bar eken? Balalar, ne isteımiz?
- Ashyp qaraıyq.
(Qapshyqtar qozǵalyp, ortasynan bıdaı keıpindegi qyz bala shyǵady)
- Sálem, dostar!
- Sálem sen kimsiń?
- Nan anasy bıdaımyn,
Elge astyq syılaımyn
Dánim tolyp piskende
Qaýyzyma syımaımyn.
Bıdaı: - Balalar, sender meni jáne meniń dostarymdy tyshqannan qutqaryp qaldyńdar, rahmet!
- Qosh keldiń bıdaı, tórlet! Al, balalar, endi qapshyqtardy ashyp qaraıyq, ne bar eken?
- Dánder bar eken.
- Ia, balalar, bul keshegi kúz mezgilinde jınalǵan dánder. Bul dánderdiń attaryn bilesińder me? Men aıtyp túsindireıin. Mine, mynaý kúrish ózimizdiń kúnde jep júrgen. Al, mynaý osy kúrishtiń dán bolyp pisip turǵan sabaǵy. Mynaý tary, sók. Al mynaý bıdaı.
- Balalar, bıdaıdan ne alynady?
- Un alynady.
- Durys, bıdaıdy dıirmenge tartyp un jasaıdy. Al, unnan ne pisiredi?
- Nan pisiredi, toqash pisiredi.
- Óte jaqsy, endi osy dánderdiń bizge qalaı jetkeni týraly bilýimiz úshin, kompúterge nazar aýdaraıyq.
(Sýret boıynsha áńgimeleý)
- Kóktemde dıqandar jerdi traktormen jyrtyp, jerge tuqym sebedi. Odan egin ónip shyǵady. Jaz boıy ony sýaryp, kútip baptaıdy. Al, kúzde egindi kombaınmen oryp, mashınaǵa tıeıdi. Júrgizýshiler mashınamen astyqty qabyldaý oryndaryna jetkizedi. Ol jerde bıdaıdan un daıyndalady. Undardy naýbaıhanalarǵa taratady. Naýbaıhanalarda unnan neshe túrli nan pisiriledi. Al, erteńine sol nandardy dúken sórelerinde kóremiz. Munyń bári adamdardyń eńbegi. Sonshama eńbek sińiriletin nandy barynsha qadirleýimiz kerek.
- Balalar, unnan nannan basqa da taǵamdar, ónimder jasalady. Endi sol ónimderdi kóreıik.
- Balalar, osy bıdaıǵa, nanǵa baılanysty ne bilesińder?

Danıar: Astyq – dala sáýleti
Astyq - Otan dáýleti
Bizdiń dala – baı dala
Altyn astyq aınala!

Venera: Dám patshasy – appaq nan
Dastarhannyń basynda
Úmitindeı aqtalǵan
Men de otyram qasyńda.

Dıas: Nan qıqymyn shashpańdar
Jerde jatsa baspańdar
Terip alyp, qasterlep
Torǵaılarǵa tastańdar!

Teńel: Eńbektiń nany tátti
Jalqaýdyń jany tátti

Jazyqbaı: Kúz dánimen kórikti
Qys qarymen kórikti

Aqbaıan: Nandy bir qolyńmen úzbe!
Erjan: Nan – tamaqtyń atasy.

Aıdana: - Apaı, men bir jumbaq aıtaıynshy.
Egistikte sary altyn,
Dastarhanda nany altyn.(Bıdaı)

Marǵulan: Al, men jumbaǵymdy apaılarǵa aıtsam deımin.
Ústi tas, asty tas
Ortasynda pisken as. (Taba nan)
- Oı, jaraısyńdar balalar, nan týraly taqpaq, maqal - mátel, tyıym sózderdi jaqsy aıttyńdar. Jumbaqtaryńda qyzyqty boldy. Al, endi «Qaıdan keldiń baýyrsaq?» óleńi boıynsha oıyn - jattyǵý júrgizip, boıymyzdy sergitip alaıyq.
Ó. Turmanjanov. «Qaıdan keldiń baýyrsaq?»
- Balalar, meniń de senderge qoıar jumbaǵym bar. Sonyń sheshýin kim tez tabar eken?

Tamshydaı kólemi
Al taýdaı bedeli. (Dán)
- Mine, balalar, osy kishkentaı tamshydaı dánniń qasıeti úlken eken. Adamǵa nár beretin, dastarhannyń berekesi nannyń qasıetin, onyń qandaı eńbekpen jasalatynyn bildik. Sondyqtan nandy shashpaı, baspaı qasterleý kerek. Bıdaıdy egip, baptap, jınap, qambaǵa quıatyn eginshilerdiń eńbegi zor, olardyń eńbegin qurmetteý kerek.

- Al, bıdaı, bizdiń balalarǵa rıza shyǵarsyń. Sen týraly qanshama jaqsy sózder aıtty.
Bıdaı: - Árıne, rızamyn. Sender men týraly óte kóp biledi ekensińder. Men senderge ózimniń dánimdi syılaımyn.
Balalar oryndarynan turyp «Aq bıdaı» ánin oryndaıdy.