InfoHub Logo

"Altyn kúz"erteńgiligi

Maqsaty: Tabıǵattyń kúz mezgilindegi ózgeristeri jaıly balalardyń bilimderin keńeıtý; kúz mezgiliniń berekeli ekenin aıtyp, túsinik berý, oılaý qabiletin damytý. Balalardy eńbekqorlyqqa tárbıeleý. Balalardyń kúz mezgili týraly túsinikterin molaıtý, jyl mezgilderiniń erekshelikterin baıqatý; tabıǵatty aıalaýǵa, qorshaǵan ortany, Otanyn súıýge, ásemdikti kóre bilýge, sezinýge tárbıeleý.
Kórnekiligi: Merekelik erteńgilikke saı bezendirilgen sahna, Akt. Vıdeo sújet:«Altyn kúz», Slaıd: Kúzgi jumbaqtar, jemisterdiń atrıbýttary, Sandyqsha, Kókónister men jemisterdiń mýlájdary, Jemis - jıdekter, Oıynshyq mashınalar, Japyraqtar t. b.

Júrý barysy:
Zal ishi merekege saı bezendirilgen. Ádemi sazdy kóńildi áýen oınalyp turady. Búldirshinder tárbıeshimen birge kirip, oryndyqtarǵa jaıǵasady.
Júrgizýshi: Balalar, búgin bizde óte ádemi, jomart, tıanaqty biraq azdap kóńilsizdeý bolyp týratyn jyl mezgili - Kúz meıramy. Ádemi deıtinimiz kúz mezgili ǵana bizge ádemi sary, qyzǵylt, altyn tústerdi syılaıdy. Jomart deıtinimiz - tek kúzde ǵana jemis - jıdekter jınalady. Al tıanaqty deıtin sebebimiz - kókónister men bıdaı ónimderin tezdetip, salqyndyqqa qaldyrmaı jınap alýymyz kerek. Al endi kóńilsizdeý bolatyn sebebi - jaz mezgilimen, ashyq aspanmen, ystyq kúnmen, kóńildi qustarmen qoshtasqysy kelmeı ókinetindikten eken.

Júrgizýshi taqpaq oqıdy: Tóńirek toly sary altyn
Kúz keldi týǵan jerime
Shýaǵy nurly jaınaǵan
Altyn kúz ásem aınalam
Merekesi halyqtyń
Altyn kúzdi bastaıyq,
Altyn kúzge arnalǵan
Erteńgiligimizdi bastaıyq!
Taqpaq balalardyń, án aıtylady.

Júrgizýshi: Balalar, qarańyzdarshy qandaı ádemi sandyq. Qyzyq bul sandyqta ne bar eken?
(Tárbıeshi sandyqty alyp ári - beri tartqylap ashqysy keledi, biraq sandyq ashylmaıdy)
Júrgizýshi: Ne istesem eken men endi?
Sandyqty ashqym keledi.
Taptym, taptym qazir biz,
Taqpaq aıtyp beremiz.
Balalar taqpaqtaryn aıtady.

Júrgizýshi: Bul ne qylǵany?
Sandyq taǵy ashylmady?
Taptym, taptym onda men,
Jumbaq aıtyp beremin.
Júrgizýshi balalarǵa jumbaq jasyrady.
Kúzgi jumbaqtar:
Jazda inge tyǵylyp,
Jatqan qyzyl túlkini
Quıryǵynan sýyryp,
Ákeldi ájem bir kúni. Bul ne?
(Sábiz)
Jaıly, jumsaq tósegim,
Domalanyp ósemin
Qabat - qabat tonym bar
Qalaı ony sheshemin.
Bul ne?
(Oramjapyraq)
Qalyń kıim unatady,
Sheshindirseń jylatady.
Bul ne?
(Pıaz)
Aspaı pisken, qaınamaı túsken.
(Jemis)
(Júrgizýshi taǵy da sandyqty ashqysy keledi, biraq sandyq ashylmaıdy)
Júrgizýshi: Ne bolǵany, bul qalaı?
Ashylmady sandyǵym.
Dılnaz Jomart: Men bilemin, sandyqty ashýǵa kim kómektesetinin. Bul sıqyrshy - Kúz. Qane ony shaqyraıyqshy.
Balalar: Altyn kúz! Altyn kúz bizge qonaqqa kelshi!
Kúzgi áýenmen bılep Altyn kúz keledi.
Altyn kúz: Ýa, halaıyq, darhan dalam armysyń,
Tabıǵatym jany jaısań tal músin
Hanshaıymy kúzdiń búgin kelip tur,
Almaq bolyp bar halqymnyń alǵysyn.
Sálemetsizder me, balalar! Meni meıramǵa shaqyrǵandaryńa rahmet!
Júrgizýshi: Kúz, sen bizge myna kúzgi sandyqty ashýǵa kómektesesiz be?
Kúz: Árıne kómektesem, biraq ol úshin sender óleń aıtyp, bı bıleýleriń kerek.
(Balalar óleń aıtyp, japyraqtar bıin bıleıdi)
Júrgizýshi: Mine, ánimizde aıaqtaldy,
Sandyqshada qaqpaǵyn ashty,
Ne jasyrylǵan bul sandyqta?
Nebir, nebir nárselerde bar eken.
(Júrgizýshi sandyqtan mýhomor alyp shyǵady)
Júrgizýshi: Bul ne eken?
Balalar: Sańyraýqulaqtar.

Júrgizýshi: Qane sańyraýqulaqtar shyǵyńdarshy, óz ónerlerińdi kórsetińdershi.
Bı: «Sańyraýqulaqtar»
Kúz: Balalar sender sezip otyrǵan bolarsyńdar, meniń kúzgi sandyǵymnan bárin tabýǵa bolatynyn, ári kúzgi meıramdy kóńildi ótkizýge kómektesetinin.

Júrgizýshi: Al endi Kúz bizge, taǵy qandaı syılyqtar daıyndady eken kóreıikshi?(Sandyqtan kókónisterdiń atrıbýttaryn shyǵarady)
Balalar bastaryna atrıbýttardy kıip, kókónister men jemister týraly taqpaqtaryn aıtady.
Ashanadan shyqpaımyn,
Atym pıaz, buqpaımyn.
Kózden jasty shyǵaram.
Tumaýdan biraq saqtaımyn.
* * * *
Tal shybyǵym buralyp,
Baqshalarda qyzaryp
Turgan ol men qyzanaq
Kúnge qarap uıalyp.
* * * *
Kartop bizdiń atymyz
Jer astynda jatyrmyz
Bir tamyrdan taraǵan,
Aǵaıynbyz bárimiz.
* * * *
Ósiretin boıyńdy
Damytatyn oıyńdy.
Qoıanǵa da azyqpyz,
Sábizdermiz jazyqsyz.
* * * *
Pisip turǵan almamyn,
Tamsandyrar bal dámim
Jerge silkip túsirme
İsip keter mańdaıym.
* * * *
Japyraqty tasalap
Ósetin jeri baqsha - baq
Kúreń qyzyl shirkin - aı
Meniń atym qulpynaı.
* * * *
Til úıirgen almurtpyn
Tańsyǵymyn bar jurttyń
Jaqsy ósire almaıdy,
Qarasa eger salǵyrt kim.
* * * *
Men monshaqty shıemin
Qumarsyńdar bilemin
Ketip qalyp júrmesin
Tamaǵyńa súıegim.
* * * *
Dóp dóńgelek sap sary
İshinde bar dáni
Qyzyǵasyn kórip
meniń atym órik.

Komýnaldyq memlekettik qazynalyq kásiporyn
№ 8 «Aqbota» shıpa - jaı tıpti bóbekjaı balabaqshasy
Eresek top tárbıeshisi Ýrazalına Gýlbaný Nasyrqyzy