InfoHub Logo

Aınur Baıqara — Qazaqstan-Brıtan tehnıkalyq ýnıversıtetin bitirgen. Qazirgi ýaqytta AQSH-ta Pıttsbýrg ýnıversıtetinde magıstratýrada oqıdy. Mamandyǵy IT salasy. Aınur, shetelge oqýǵa qalaı túskenin jáne sol jaqtaǵy oqýy, ómiri jaıly aıtyp berdi.

Halyqaralyq konferensıada

Mektepte oqyp júrgen kezimde ákem «meniń qyzym Amerıkada oqıdy» dep aıtatyn. Ákemniń sol bir aýyz sózi oıymda jattalyp qalǵan sıaqty. QBTÝ-ǵa aqparattyq júıeler mamandyǵyna túsken kezden bastap, shetelde oqý týraly jańalyqtarǵa kóz salyp, oqyp júrdim. Sonymen qatar QBTÝ-daǵy profesorlar AQSH-ta bolyp jatqan tehnologıalyq jańalyqtarmen bólisip turatyn. Sol kezde sol jańalyqtarǵa qaıran qalyp, «damyp jatqan tehnologıalyq jańalyqtar ne degen keremet, solardy damytyp jatqan ǵalymdarǵa jaqyn bolsam ǵoı» dep oılaıtynmyn. Sodan úshinshi kýrstyń sońyna qaraı shetelde oqysam degen oıymdy júzege asyrýda naqty qadamdar jasaı bastadym. Aldymen kóptegen ýnıversıtetterdiń baǵdarlamalaryn, stýdentterge qandaı múmkindikter beretindigin, qaı jerde ornalasqandyǵy týraly aqparattarmen tanystym. Sodan keıin «Bolashaq» baǵdarlamasyna qujattarymdy jınadym. (Shetelde oqýdyń baǵasy óte qymbat. Sondyqtan «Bolashaq» sıaqty baǵdarlamalardan kómek qajet) Men aǵylshyn tili, qazaq tili, psıhologıalyq test jáne ıntervú kezeńderinen súrinbeı ótip, stıpendıa ıegeri atandym. Aǵylshyn tilin jetkilikti dárejede biletinimdi IELTS testi arqyly dáleldep, oqyǵym keletin birneshe ýnıversıtetterge qujattarymdy ótkizdim

University of Pittisburgh qalaı tústim?

AQSH ýnıversıtetterine túsý úshin tapsyratyn qujattarǵa toqtalsam. Birinshi mindetti túrde anyqtama (anketa) toltyrasyz. Ekinshi ár ýnıversıtettiń ózindik talaptary (requirements) bar. Ádette aǵylshyn tilin jetik biletinińiz týraly IELTS testinen ózge qosymsha GRE, GMATH testter bar. Meniń mamandyǵym IT bolǵandyqtan GRE testin tapsyrdym. Úshinshi sheteldik stýdent bolǵandyqtan olar aǵylshyn tilin bilý deńgeıine de nazar aýdarady. Tilge baılanysty ár ýnıversıtettiń suranysy ártúrli. Eger IELTS tapsyrsańyz, bakalavıratqa IELTS 5.5-6.5 bolsa, al magıstratýra men doktorantýraǵa IELTS nátıjesi 7.0 joǵarý bolýy kerek. Degenmen tilge baılanysty atap ótken talaptar úzildi-kesildi emes. Mysaly IELTS birneshe ret tapsyryp qajetti baldy belgili bir sebeptermen ala almaıtyn bolsańyz, komısıaǵa túsinikteme jazsańyz bolady. Jaqsy jaza alatynyńyzdy kórsetseńiz, oqýǵa túsip kete alasyz. Tórtinshi ýnıversıtetterge tapsyratyn qujattardyń arasyndaǵy eń mańyzdy qujattyń biri ol — motıvasıalyq hat (personal statement). Bul qujat arqyly komısıa músheleri stýdentpen jaqynyraq tanysady. Sondyqtan motıvasıalyq hatta jazǵan árbir sóz mańyzdy. Ár ýnıversıtetti tańdaý sebebim ártúrli bolǵandyqtan birneshe motıvasıalyq hat jazdym. Solardyń barlyǵyn tapsyryp bolǵannan keıin komısıa sheshimin kúttim. Komısıa sizdi tańdasa, shaqyrtý jiberedi. Shaqyrtý alǵan soń «Bolashaq» baǵdarlamasy óz kómegin kórsetip, magıstratýraǵa ketetin shyǵyndy qarjylandyrady.  

Men tórt ýnıversıtetke tapsyryp, ekeýinen shaqyrtý aldym. Solardyń arasynan University of Pittsburgh tańdadym. Dál osy ýnıversıtetti tańdaý sebebim, magıstratýradaǵy oqý baǵdarlamasy stýdentke yńǵaıly qurastyrylǵan. Qalaı yńǵaıly degende, sabaq kestesinde pánderdi óziń tańdaýǵa múmkindik beredi. Keıbir joǵary oqý oryndarynyń baǵdarlamalary unamady, sebebi olardyń baǵdarlamalary tek bir baǵytpen júredi de, oqý baǵdarlamasyndaǵy pánderdi aýystyrýǵa stýdentke múmkindik bermeıdi. Al University of Pittsburgh maǵan erkindik bergendikten osy ýnıversıtetti tańdadym. Ýnıversıtetterdi tańdaǵan kezde oqý baǵdarlamalaryna (curriculum) kóp kóńil bólý qajet. Sebebi mundaı oqý baǵdarlamalary bolashaq mamandyǵyna den qoıǵysy kelgen stýdentterge arnalǵan dep oılaımyn. Men magıstratýraǵa tapsyrar kezde aqparattyq júıelerdiń qaı baǵytynda jumys jasaǵym keletindigi jaıly naqty sheshim qabyldamaǵan edim. Aqparattyq júıeniń ishinde birneshe salalary bar: jasandy ıntellekt (Artificial Intelligence), derekterdi taldaý (Data Analyis), aqparattyń júıelerdiń qaýipsizdigi (Information Systems Security), mashınalardy oqytý (Machine Learning) jáne t.b. Magıstratýrada sol salalardyń bireý nemese ekeýin tereńdetip oqytady. Pıttsbýrg ýnıversıtetiniń oqý baǵdarlamasy maǵan bolashaqtaǵy arnaıy salamdy tańdaýǵa septigin tıgizdi.  

Sheteldegi oqý men ómir

University of Pittsburgh AQSH-tyń Pensılvanıa shtatyndaǵy Pıttsbýrg qalasynda ornalasqan. Ýnıversıtet 1787 jyly negizi qalanǵan. Bakalavr, magıstratýra jáne doktorantýra stýdentterin qosqanda 28 myńǵa jýyq shákirt bilim alady. Ýnıversıtet quramynda 17 kolej ben fakúltet kiredi. University of Pittsburgh medısınalyq zertteýler boıynsha aty shyqqan. Bul ýnıversıtetti public school deıdi. Osy shtat úkimetiniń qarjylandyratyn oqý orny. Jekemenshik emes. Sondyqtan óte úlken. Men Pıttsbýrg ýnıversıtetinde magıstratýrany bastamas buryn, Fıladelfıadaǵy Pensılvanıa ýnıversıtetinde (University of Pennsylvania) jarty jyl aǵylshyn tili kýrsyn oqydym. Eki ýnıversıtetti salystyrsam, maǵan University of Pittsburgh unaıdy. Sebebi osy jerde stýdentterge oqýǵa barlyq jaǵdaı jasalynǵan.

Shaǵyn joba jasaý ústinde

Ýnıversıtettegi profesorlarym ashyq, bilimdi ári jaqsy adamdar. Osy jerdegi oqytýshylarymnyń kóbisi stýdentterdiń belsendi bolǵanyn jáne kóp suraq qoıǵanyn qalaıdy. Men eń alǵash kelgen kezderde kóp saýal suraǵannan kishkene yńǵaısyzdanatynmyn. «Aqymaq bolyp kóringim kelmeıdi» dep kóp suraq qoımaıtynmyn. Biraq profesorlar «eshteńe etpeıdi, surańdar» deıdi. Osy jerde bir profesordyń sózin aıtqym kelip otyr. Ol «suraq qoıyndar. Belgili bir konseptterdi túsinbeseńder mindetti túrde surańdar, al konseptterdiń barlyǵyn túsinseńizder, meniń ornyma turyp sabaq berýleriń kerek» dep aıtqan bolatyn. Sol sebepti men sabaqta óte belsendi bolýǵa tyrysamyn. Suraqtyń sapasyna qaramaı túsinbegen kezde mindetti túrde suraımyn. Aqymaq bolyp kórinip qalamyn-aý dep qoryqpaımyn. (Kúldi)

Ýnıversıtettiń stýdentterge beretin barlyq múmkinshilikterin qoldanýǵa tyrysamyn. Jaqynda oqý ornymnyń demeýshilik jasaýymen Hústondaǵy konferensıaǵa qatystym. (Grace Hopper Celebration 2018). Konferensıada óz salamnyń myqty mamandarymen tanystymen.

Men alǵash kelgende oqý jaǵynan onsha qınalǵan joqpyn. Birinshi semestrdi bastaǵan kezde baǵdarlama men oqý júıesi jaıly asa úlken qıyndyqtarǵa jolyqpadym. Bul jaǵynan maǵan QBTÝ-da alǵan bilimim kóp kómektesti. Sabaqtardan qınalyp jatsam, profesordyń, doktoranttardyń nemese birge oqıtyn stýdentterdiń kómegine júginemin. Jalpy oqyǵysy kelgen adamǵa kóptegen esikter ashyq dep oılaımyn. Al ómir súrý jaǵynan aıtsam, AQSH-tyń ár shtaty ártúrli. Sondyqtan ár shtattaǵy stýdentter ártúrli jaýap berýi múmkin. Munda kelgende turatyn jer tabý qıyn boldy. Sebebi magıstratýra stýdentterine jataqhana berilmeıdi, bergen kúnniń ózinde ol uzaq proses. Oǵan úlgermeı qaldym. Al páterdi qaı saıtan izdeý kerek, ol jaǵyn múlde bilmedim. Maǵan sol jaǵy qıyn boldy. Qazir Pıttsbýrg qalasynda ýnıversıtetim mańynda páter jaldap turamyn. Basynda baǵalardyń bárin teńgege aýdaratynmyn. Maǵan tym qymbat bolyp kórindi. Keıin birtindep úırendim. Pıttsbýrg asa qymbat qala emes. Ortasha. Qymbat qala dep Nú-Iorkti aıtar edim.

Ýnıversıtettiń kitaphanasy

Bir kúni qalaı ótedi?

Bir kúnimdi sıpattaý qıyn. Ár kúnim ártúrli ótedi. Orta esepke keltiretin bolsam, bir kúnim tómendegideı bolady. Tańerteń jumysqa (kitaphanada jumys isteımin) ketemin, sodan keıin sabaqqa baramyn. Kitaphanadaǵy jumys 2-3 saǵattan keıin bitedi, sonda da kitaphanada qalyp, sabaǵymdy qaraımyn. Sabaq keıde túste, keıde keshte bolady. Sonyń arasynda tamaq iship, tapsyrmalardy jasap úlgirý qajet. Kestem tyǵyz bolǵandyqtan bir kúndik tamaǵymdy aldyn ala jasap, ýnıversıtetke ózimmen birge alyp kelemin. Sabaq bitkennen keıin, sportzalǵa baryp, júzemin nemese júgiremin. Denemdi jattyqtyryp bolǵannan keıin qaıtadan kitaphanaǵa oralyp, úı tapsyrmalaryn oryndaımyn. Sondaı-aq stýdenttik uıymnyń prezıdentimin. Uıymǵa baılanysty tirlikterdi sabaq arasynda jasap úlgerýge tyrysamyn. Onyń ústine ýnıversıtettegi laboratorıaǵa baryp, profesorlarǵa tájirıbe jasaý kezinde kómektesemin. Solaı úıge ıaǵnı páterime kesh batqanda kelemin. Dúısenbiden jumaǵa deıingi kúnderim osylaı bolady. Al demalys kúnderi tek qana demalýdy jón kóremin.

Stýdenttik uıym

Stýdettik uıymnyń aty Data Dojo. 2017 jyly qurylǵan. Men saılaýdan keıin 2018 jyldan bastap bir jylǵa uıymnyń prezıdenti bolyp taǵaıyndaldym. Meniń uıymym mekteptiń basty uıymyna (SCIGSO) baǵynady. Mektep degen sebebim, ýnıversıtet birneshe mektepterden quralǵan. Meniń mektebimniń aty School of Computing and Information. Sondaı-aq osy semestrden bastap mekteptiń eń basty uıymynyń ýaqytsha prezıdenti boldym. Meni mektebimdegi stýdenttik sharalarǵa jaýap beretin maman taǵaıyndady. Ýaqytsha bolǵan sebebi, mekteptiń eń basty uıymynyń jumysyn qaıta jańartý mańyzdy boldy. Sondyqtan men jáne basqa eki uıymnyń prezıdentterimen qosylyp uıymdy ornyna keltirýdemiz. Basty maqsatymyz uıymnyń basyn biriktirý, kelesi jylǵa jańa úmitkerler izdeý, konstıtýsıa jazý degen sıaqty jumystardy atqaryp jatyrmyz. Odan bólek stýdenttik uıymnyń prezıdenti retinde stýdentterge ártúrli semınarlar uıymdastyramyz. Keıde ýnıversıtettegi sabaqtarda úıretpeıtin daǵdylar (skills) bar. Sebebi IT salasyndaǵy tehnologıalyq quraldar tez aýysyp turady. Aıtalyq, ınternet paraqshasyn jasaıtyn birneshe qurylymdar (frameworks) jyl saıyn jańaryp turady. Sol aǵymmen úlgerý maqsatynda bizdiń uıym ındýstrıadaǵy óz isiniń myqty mamandaryn shaqyryp, stýdentterge arnap semınarlar jasap turady. Osy naýryz aıynyń ortalaryna qaraı API qoldaný arqyly aqparat jınap saralaý týraly úsh saǵattyq semınar uıymdastyryp jatyrmyz.

 

Stýdenttik uıymnyń belsendi qatysýshylarymen birge

Stýdent statýsyna qandaı jeńildikter bar?

Ýnıversıtette stýdentterge óte jaqsy jaǵdaı jasalynǵan. Kitaphana dúısenbi men beısenbi aralyǵynda 24 saǵat jumys jasaıdy. Oqý ornymda tórt jattyǵý (trenajer) zaly, eki júzý baseıni bar, tegin qyzmet kórsetedi. Qalalyq avtobýstar men ýnıversıtettiń óz avtobýstary stýdentterge tegin. Teatrlar stýdetterge jeńildikter jasaıdy. Kez kelgen dúkenge nemese qandaı da bir jerge barǵanda stýdettik kartańyzdy kórsetseńiz, 10-20% jeńildik beredi. Biraq bul jeńildik barlyq ýnıversıtetterge tán degen sóz emes. Ár ýnıversıtettiń stýdentterge beretin múmkinshilikteri ártúrli. Men Pıttsbýrg qalasyna deıin Fıladelfıada turyp jarty jyl aǵylshyn kýrsyn oqydym dep joǵaryda aıttym ǵoı. Onda tek kitaphanada ǵana jeńildikter boldy. Al Pıttsbýrg qalasynda stýdentterge óte kóp múmkinshilikter bar. Osy jaǵy ózime qatty unaıdy. Bul jerdi stýdentterge arnalǵan qala dep te aıtsam bolady.

Sheteldikterdiń Qazaqstan jaıly pikiri

Júrgen jerimde Qazaqstan týraly aqparattardy taratyp júremin. Qazaqstan jaıly biletin de bilmeıtin de adamdar bar. Bilse, Qazaqstan týraly kóbirek aqparat berýge tyrysamyn, bilmese kartany ashyp kórsetemin. Kóbisi jerimizdiń aýdanynyń úlkendigine tań qalady. Osyǵan qarap keıde geografıany bizdiń elde ǵana jaqsy úıretedi me degen oı keledi. Meniń ýnıversıtetimdegi profesorlar Qazaqstan týraly jaqsy biledi. Olar kóptegen jobalarǵa qatysyp Qazaqstanǵa is-saparmen barǵan. Jaqynda ýnıversıtettegi bir profesor Astanaǵa baryp keldi. Ol Elordanyń sýyǵyna ǵana shaǵymdandy, al qalǵanynyn barlyǵy unaǵan.

Nú-Iorktaǵy Top of the Rock ǵımaratynyń eń joǵary qabatynda

Data Center ashqym keledi

Qazaqstanda «Bolashaq» sıaqty baǵdarlamanyń bolǵany úshin óte qýanyshtymyn ári alǵysym sheksiz. Sebebi osyndaı múmkindikter kóptegen elderde joq. Osy baǵdarlamanyń kómegimen muhıt asyp ózge elde magıstratýrada oqýǵa múmkindik aldym. Aldaǵy ýaqytta Amerıkada alǵan bilimimniń Qazaqstanda qoldanysyn tapqanyn qalaımyn. Bilim salasyna qyzyǵýshylyǵym zor. Elge oralǵan soń aqparattardy elektrondy túrge keltirip analız jasaıtyn Data Center ashqym keledi. Bul ortalyq tek qana analız jasap qoımaı sol tarıhı aqparatpen bolashaqta boljamdar jasaıdy. Qazirgi ýaqytta AQSH-ta osy sala óte qarqyndy damyp jatyr. Men Qazaqstannyń sol aǵymnan qalmaı alǵa qaraı damyǵanyn qalaımyn!

Just do it!

Shetelde oqyǵysy kelgen jastarǵa aıtatynym, armanyń oryndalǵanyn qalasań, «Just do it» Keıde ózińe qajet aqparatty tabý qıynǵa soǵýy múmkin. Biraq soǵan qaramastan, izdenýdi toqtatpaý kerek. Meniń senimim boıynsha talpynǵan adam óz maqsatyna jetedi.

Qanıa Tabys

 

Oqýǵa keńes beremiz:

Gonkongtaǵy oqýy men ómiri, ondaǵy qıyndyqtary jaıly qazaq jigitiniń áńgimesi

Shetelde bilim alý: University of Strathclyde

Shetelde oqýdyń artyqshylyqtary

---