InfoHub Logo

Aqan Sataev fılm sújetiniń negizi retinde birneshe kúrdeli tarıhı kezeńderdi qoldana otyryp, Qazaqstan halqynyń burynǵy ómir súrýiń kórermenderge baıandaıdy. Bul dáýir ujymdastyrýdy, halyqqa qaıǵy ákelgen jutty, Uly Otan soǵysty men soǵystan keıingi Qazaqstannyń qıyn kezeńderin sıpattaıdy. Jalpy bul fılm balanyń anaǵa mahabbatyn jáne ananyń balaǵa mahabbatyn kórsetedi. Fılm ujymdastyrý jyldarynyń tálkegin, qazaqty túbirimen joıa jazdaǵan asharshylyqty, ekinshi dúnıejúzilik soǵys pen odan keıingi kezeńdi – tutas úsh dáýir tynysyn jetkizýimen qundy. 1930 jyldan bastap búgingi kúnge deıingi aralyqtaǵy tarıhı oqıǵalardy mazmunyn buzbaı, mánin burmalamaı, boıaýyn ózgertpeı baıandaı bilgen týyndynyń jınaqylyǵy súısindirmeı qoımaıdy. Yqsham ári uǵynyqty. Ár túrli kezeń, ár túrli kúresti qat-qabat kórsetse de, alýan sýret pen boıaýdy biriktirse de, birizdilikti saqtaǵan. Baıandaýda bútindik, sýretteýde tutastyq bar. Kınonyń jiligin shaǵyp, maıyn ishken myqtylar keıde oqıǵa aýqymyn 10 tipti, 12 serıaly fılmge syıdyra almaı jatatynyn, endi birde yqshamdaımyn dep súbesi men qaımaǵyn sylyp tastaıtynyn eskersek, Aqan Sataevtyń bul sheberligin erek aıtýǵa tıispiz. 2 saǵat. Qazaqtyń bir ǵasyrda kórgen san túrli náýbetin sýrettegen 2 saǵat. Ananyń balaǵa, balanyń anaǵa degen mahabatynan uly sezim joǵyn moıyndatqan 2 saǵat. «Qazaq akterleri sendirip oınaı almaıdy», «qazaqstandyq rejıserlerdiń kınosy túkke turǵysyz» degen qasań kózqarastyń kúlin kókke ushyrǵan 2 saǵat. Kóp kúrsintken, jylatqan, qýantqan, shúkirlik etkizgen 2 saǵat. Fılmniń bútindigin ustap turǵan – kúres. Áýelde mal úshin kúres, jan úshin kúres, bir úzim nan úshin kúres. Odan keıin álimjettikpen kúres, jigittik namys úshin aıqas. Otan úshin shaıqas, balany ákesinen, anany balasynan aıyrǵan jaýmen soǵys. Asyra silteýshilikpen, bas al dese shash alatyn sholaqbelsendilermen arpalys. Túptep kelgende munyń bári – balanyń anaǵa aparar joldaǵy kedergilermen kúresi. Adamzat úshin anadan qadirli jaratylys bolmaǵan, bolmaıdy da. Bul týyndy balanyń anaǵa, ananyń balaǵa degen mahabbatynan kúshti ári turaqty sezim joq ekenin kórsetken fılmderdiń biri emes, biregeıi bop tól óner tarıhynan oıyp turyp oryn alary anyq. Zamana náýbetiniń bar aýyrtpalyǵyn kóterse de, beli búgilmegen qazaqtyń jankeshti analarynyń tıptik beınesin minsiz ashqan aktrısa Altynaı Nógerbek sóz joq, rejıserdiń de, kórermenniń de qurmetine laıyq. Meniń oıymsha, paıdalanylǵan túster, effektiler, grım men áýen – barlyǵy náýbetti zamannyń minezin bere bilgen. Fılm sońynda búgingi beıbit kúndi, Táýelsiz elde ómir súrip jatqan qaıǵysyz, qamsyz urpaqty kórdik. Kóz jasty móltildetip turyp, jankeshti analarymyz ben beınetqor ákelerimiz kórgen taýqymettiń birin de kórmegen, qazirgideı tynysh zamanda ómir súrip jatqan bizdiń býyn qanshalyqty baqytty ekenin túsindik. Shúkir dedik. Ótkendi esimizge salyp, búginginiń qadirin uqtyrǵan, erteńgi kúnge baǵdar bergen bul fılm – sóz joq, ulttyq kıno óneriniń osy ǵasyrdaǵy eń úzdik týyndysy. Ázirge deıikshi. «Anaǵa aparar jol» otandyq kıno óndirisin jańa bıikterge bastaıtyn jol bolǵaı!

Tolǵanaı Ábjapar

---