InfoHub Logo

Aqyndyq — jaratqannyń pendesine bergen baǵy men qatar sory da. «Aqyn janyn aqyn ǵana túsinedi» degen tirkes tekten tek aıtylmaǵan. Olardyń bolmys-pishimi kúndelikti kózge birdeı kóringenimen, jan-dúnıesi tolǵan terbenis, minezderi qubylmaly bolyp keledi.

Óner adamdary: aqyn-jazýshylar, qylqalam sheberleri, mýzykanttar qyzyq halyq. Shash qoıý, kıim kıý úlgileri de ózgelerden erek. Onymen qosa, atalmysh adamdardyń erekshe ıakı ezýge kúlki úıiretin oǵash ádetteri de bar. Endeshe tanymal tulǵalardyń oǵash ádetterin oqı otyryńyzdar.

Tik turyp jazatyn jazýshy

Aǵylshyn jazýshysy Vırdjınıa Výlf jazý barysynda túrli-tústi sıa paıdalanǵan eken. Jasyl, kók, qyzyl degendeı. İshinen kúlgin tústi qatty unatypty. Osy jaǵdaıattar shyǵarmalaryna arqaý bolǵan kórinedi. Qyzyǵy Vırdjınıa Výlf jazbalaryn tik turyp jazǵan.

Ústelsiz jazylǵan shyǵarmalar

Roald Dal jalǵyzdyqty jaqsy kórgen. Osylaı jalǵyz qalǵan kezinde nebir áńgimelerin ómirge alyp kelgen. Ol úıiniń aýlasyna kishkentaı saraı salyp, sonda jalǵyz qalýdy qup kórgen. Bastysy, ol jerde ústel atymen bolmaǵan. Ol paraqty tizesine qoıyp jazǵan.

Pań Chehov

Orys ultynyń teńdessiz jazýshysy Anton Chehov óte uqypty ári pań bolǵan kórinedi. Ol jeke bólmesine asqan tártippen qaraǵan. Bet-júzine, kıimine, júris-turysyna erekshe mán bergen. Tipti, demalys kúnderi de úı ishinde kostúimin tastamaǵan.

Ydys jýý shabyt bergen qalamger

Agata Krıstıdiń detektıv janrynda jazǵan romandary óte kóp. Uzyn-sany 78-di quraıdy. Bir qyzyǵy, ol shytyrmanǵa toly jazbalaryn ydys jýyp turǵanda, alma jep otyrǵanda jazatyn bolǵan.

«Ydys-aıaq jýý kezekti qylmysty dúnıege ákelip, alma bolsa oqıǵa jelisin shıelenistire túsedi» dep túsindirgen. Sondaı-aq qolynan qalam túspegen.

Talǵampaz ıt

Romantıka, mahabbat baǵytynda qalam terbegen Ýılám Vordsver tabıǵatty shabyt kózi retinde paıdalanǵan. Alǵashqy avtorlyq týyndylaryn ıtine oqyp berip, óz kezeginde ıti úrip, mazasyzdanǵan jaǵdaıda qaıta óńdep shyǵatyn bolǵan.

Áńgime arqyly keıipkerin tapqan jan

Reseıdiń mańdaıyna bitken jazýshylarynyń biri Fedor Dostoevskıı ekendigi daýsyz. Fedor beıtanys adamdarmen syrlasyp, olarmen áńgime-dúken qurýdy kóp qumartqan. Osy arqyly bolashaq keıipkerlerin oısha jasap shyqqan eken.

Joǵaryda atap ótken aqyn-jazýshylarda kezdesetin oǵash is-áreketter qazaq klasıkteriniń boıynan da tabylady. Mysaly: Jumeken Nájimedenov týyndylaryn jazǵanda sirińkeniń taldaryn bir-birlep syndyryp otyrady eken. Munyń syryn aqynnan basqaǵa qupıa bolyp qalmaq.

Jazýshy Asqar Súleımenov bolsa kúndiz uıyqtap, túni boıy kóz ilmeı, kitap betterin paraqtap, jazý jazatyn bolǵan eken. Demek, shabyty túnde keletin kórinedi.

Qalamger Tynymbaı Nurmaǵambetov avtoqalamyn synǵansha qolynan tastamaı, ishin ǵana aýystyryp otyrady eken. Birde:

«Men tek avtoqalammen jazamyn. Jazýdy bastaǵaly beri avtoqalamymdy eki-aq ret, asyp ketse úsh ret aýystyryppyn. Qyryq jylǵa jýyq ýaqyt ishinde ustaǵanym – úsh-aq qalam. Senseńiz de, senbeseńiz de osy. Yrym. Senim» degen eken.

---