Aqynmen syrlasý
Taqyryby: «Aqynmen syrlasý»
Maqsaty: Muqaǵalı Maqataevtyń ómiri men shyǵarmashylyǵyna arnalǵan poezıalyq kesh ótkizý. Aqynnyń shyǵarmalarynan ózinshe oı túıýge, shyǵarmashylyqqa baýlý. Otanshyldyqqa, týǵan jerdiń qadirin uǵynýǵa, óleń qudiretiniń qasıetin uǵynýǵa tárbıeleý.
Túri: Ádebı kesh
Kórnekiligi: Zaldy bezendirý, Maqataev portreti, slaıd
BARYSY:
Ashylýy: Sahna jabyq. Dombyrada baıaý kúı oınap tur. Dombyramen ilese sahna ishinen:
Menen sálem degeısiń suraǵanǵa,
Suraǵaısyń, úı ishi din aman ba?
Ómir keship jatyr de ol ózinshe,
Tirlik kerek, árıne, tiri adamǵa.
1 - júrgizýshi.
- Kesh jaryq, qurmetti qonaqtar men oqýshylar! Jyl kerýeni alǵa jyljyǵan saıyn Muqaǵalı Maqataevtyń artyna qaldyrǵan óshpes murasy jaryq juldyzdyń qarańǵy tún qoınaýynan qupıa sáýlesin shashqandaı jarqyrap, órkendeı ósip, aıshyqtala túsýde. Abaı úndes Muqaǵalıdaı perzenti bar halyq shynymen baqytty halyq.
Muqaǵalı ór aqyn, qyran aqyn,
Artynda qaldyrǵan kóp ulaǵatyn.
Han táńirdiń erke ósken muzbalaǵy,
Óshpek emes ómirden biraq atyń.
Búgin bizder aqıyq aqyn Muqaǵalı Maqataev aǵamyzdyń týǵan kún keshine arnalǵan jyr keshine jınalyp otyrmyz. Endi Muqaǵalı aǵamyzdyń jyryn jatqa oqıtyn oqýshylarǵa kezek bereıik.
Ortaǵa 10/a/- synyp oqýshysy............................................ shaqyramyz
«Meniń maqsatym»
Ortada 7/b/- synyp oqýshysy --------------------------- «Halyqqa hat»
Ortada 8/b/- synyp oqýshysy --------------------------- «Jyrlasam ba eken»
2 - júrgizýshi:
- Alaı - dúleı sezim býyrqanystary sharpysyn, kúrdeli, soqtaly bir áýenniń ushpa bulttary aspanda qalyqtady. «Sálemdeme» ániniń ańyzaq jeli turyp, aǵash basyn qatty - qatty shaıqaı beredi. Saǵynysh, hal - ahýal suraý, aǵaıyndyq aqjarma naz, dostyq nıet qan tamyrda búlkildeıdi.
Degeısiń bolashaǵy qamyǵyp júr,
Bolmasa barlyǵy da tabylyp júr.
Qulyn - taıdaı teń ósken qurbylaryn,
Degeısiń saǵynyp júr, saǵynyp júr.
1 júrgizýshi:
Han táńiri aqynnyń
Bıiktigi sıaqty.
Taýdyń tarpań minezi,
Jigittigi sıaqty.
Móldir bulaq arynyń,
Sarqylmaıtyn sıaqty.
Taýdan kóshken kóshkin qar,
Óte qysqa jaralǵan,
Ómir jasy sıaqty.
Kelesi kezekti taǵyda jyr joldaryna beremiz
Ortaǵa «Pýshkınmen qoshtasý» óleńimen ----------- shaqyramyz.
Ortada 8/á/- synyp oqýshysy -------------- «Qyzyq ómir»
Ortada 8/b/- synyp oqýshysy ---------------------- «Óleńdegen týmaıdy jaıshylyqta»
Ortada 9/a/ synyp oqýshysy ---------------- «Mýzaǵa»
2 - júrgizýshi: Bir oǵyn da dalaǵa jibermeıtin surmergender sıaqty aqyn sóziniń júrekke jetpeıtini joq. Sheber til, shegendelgen oı qus qanatty qıal kózine tabyndyryp qoıady. Onyń ottaı ystyq óleńderi óz - ózinen ánge, tolǵaýǵa, termege suranyp tur.
Qarsy almasa,
Qurysyn, qarsy almaǵyn.
Án salyp ber,
Ánińmen jan sal maǵan!
Jańǵyryp jasyl taý jónelsin bir
Jatsyn uıyp, japanda del - sal dalam.
1 - júrgizýshi:
Aqyn júrek eljirep, ezilip, elegizıdi, bári - bárin baýyryna basyp, qushqysy keledi. Saǵynysh, qımastyq syńǵyrlaǵan syr ǵoı bul degeniń.
Armandaıdy degeısiń, qıaldaıdy,
Qaıda barsa, bir basy sıa almaıdy.
Sender ony umytyp ketseńder de,
Degeısiń senderdi ol qıa almaıdy.
Ortaǵa «Janym sen jasymaǵyn» óleńimen 9/b/- synyp oqýshysy --------------- shaqyramyz.
Ortaǵa «Aq qyzdar arym taza aldaryńda» jáne «Qyzdarǵa» óleńimen 8/b/- synyp oqýshysy --------------- shaqyramyz.
Ortada 9/a/ synyp oqýshysy ---------------- «Ǵashyqpyn» óleńimen
1 - júrgizýshi:
Qaı jyryna kóz júgirtseń de beı - jaı oqı almaısyń, kóńil qobaljıdy. Aqyn kókireginiń kúrsinisi kózge jas úıiriltti, dombyra shanaǵyna muńaıys dirili qamalyp, amalsyz syrtqa shyqty.
Týǵan jer saǵyndyrdy, keldi esime
Ózim endi kepil ony kórmesime.
Taǵydaı taýda ósken tarlan edim
Tańyldym emhananyń bólmesine.
2 - júrgizýshi:
Muqaǵalı aqyn 1931 jyly 9 - aqpanda Almaty oblysy, Narynqol aýdany, Qarasaz aýylynda dúnıege kelgen. Ákesinen erte aıyrylyp, ájesi Tıinniń tárbıesinde bolady. Ol qazaq radıosynda dıktor bolyp jumys jasaıdy, túrli gazet - jýrnaldarda qyzmet atqarady.
O, dáýren, netken ǵajap súıikti edi,
Jaıylǵan jasyl mańda kıikteri.
Otyrǵan ońashada bıiktegi
Jatatyn tańǵy samal súıip meni, - dep, týǵan ólke kórkin, tabıǵı kórmesindeı taýly aımaqty aýzynan tastamaıdy. Qozy qaıyryp, kóbelek qýyp ósken óz aýyl – aımaǵyn alǵa tartady, tamasha óńirdiń qulpyrmaly bel - belesin aıtady.
Án: «Sarjaılaý» áni oryndaıdy.
1 - júrgizýshi:
Aqyndy aqyn oıatpasa bolmaıdy,
Aqyndy aqyn taıaqtasa, ol - qaıǵy.
Aqyndy aqyn súıemese bolmaıdy,
Aqyndy aqyn kúıelese, ol - qaıǵy.
Aqyn degen lapyldaǵan órt eken,
Aqyndardyń janyp ótý - serti eken.
Kelesi kezekti mektebimizdiń jas aqyndaryna beremiz.
2 - júrgizýshi:
- Meniń qymbatty dostarym! Eger sizder shynymen meniń ómirbaıanymdy, shyǵarmashylyǵymdy zerttemek bolsańdar, onda men ne jazsam, sonyń bárin túgel oqyp shyǵýdy umytpaǵaısyzdar! Meni óz óleńderimnen bólip qaramaýlaryńyzdy ótinem. Esterińizde bolsyn, meniń óleńim jeke turǵanda túk emes. Biriktirip qaraǵanda ol poema ispetti. Basy jáne aıaǵy bar. Ol keıde kúlimdegen, keıde túńilgen janymnyń quddy daýysyndaı... Janymnyń muńy men qýanyshy, bári sonda. Solar basqa júrekterge óz sáýlesin túsirýge tıis dep oılaımyn. 14 aqpan, 1976 jyl. y jazylǵan Muqaǵalı aǵamyz óz kúndeliginde osylaı degen eken. Endi kúndelikten úzindi tyńdap kóreıik
«Muqaǵalı kúndeliginen úzindi» oqylady.
1 - júrgizýshi:
«Men elý jyldyǵymdy toılaýǵa qatysa almaımyn. Biraq ómirden ketkenshe qysylmaı jetetin jyrlar jazyp ketkem. Ol senderdi asyraıdy, týǵan jerim Qarasazdyń da atyn álemge jaıady.» dep qalaı dál aıtqan.
Bilemin keremet bir kún kúledi,
Jaınaıdy, jasyl baǵym, gúldenedi.
Kóremin, keremet bir kún keshemin,
Bolashaǵym, senimen birge ósemin.
Hantáńirine aınalǵan Muqaǵalı aqyn aǵamyz bizdiń máńgi jadymyzda saqtalyp qala beredi. Qarasazymen máńgi jasaıdy!
Maqsaty: Muqaǵalı Maqataevtyń ómiri men shyǵarmashylyǵyna arnalǵan poezıalyq kesh ótkizý. Aqynnyń shyǵarmalarynan ózinshe oı túıýge, shyǵarmashylyqqa baýlý. Otanshyldyqqa, týǵan jerdiń qadirin uǵynýǵa, óleń qudiretiniń qasıetin uǵynýǵa tárbıeleý.
Túri: Ádebı kesh
Kórnekiligi: Zaldy bezendirý, Maqataev portreti, slaıd
BARYSY:
Ashylýy: Sahna jabyq. Dombyrada baıaý kúı oınap tur. Dombyramen ilese sahna ishinen:
Menen sálem degeısiń suraǵanǵa,
Suraǵaısyń, úı ishi din aman ba?
Ómir keship jatyr de ol ózinshe,
Tirlik kerek, árıne, tiri adamǵa.
1 - júrgizýshi.
- Kesh jaryq, qurmetti qonaqtar men oqýshylar! Jyl kerýeni alǵa jyljyǵan saıyn Muqaǵalı Maqataevtyń artyna qaldyrǵan óshpes murasy jaryq juldyzdyń qarańǵy tún qoınaýynan qupıa sáýlesin shashqandaı jarqyrap, órkendeı ósip, aıshyqtala túsýde. Abaı úndes Muqaǵalıdaı perzenti bar halyq shynymen baqytty halyq.
Muqaǵalı ór aqyn, qyran aqyn,
Artynda qaldyrǵan kóp ulaǵatyn.
Han táńirdiń erke ósken muzbalaǵy,
Óshpek emes ómirden biraq atyń.
Búgin bizder aqıyq aqyn Muqaǵalı Maqataev aǵamyzdyń týǵan kún keshine arnalǵan jyr keshine jınalyp otyrmyz. Endi Muqaǵalı aǵamyzdyń jyryn jatqa oqıtyn oqýshylarǵa kezek bereıik.
Ortaǵa 10/a/- synyp oqýshysy............................................ shaqyramyz
«Meniń maqsatym»
Ortada 7/b/- synyp oqýshysy --------------------------- «Halyqqa hat»
Ortada 8/b/- synyp oqýshysy --------------------------- «Jyrlasam ba eken»
2 - júrgizýshi:
- Alaı - dúleı sezim býyrqanystary sharpysyn, kúrdeli, soqtaly bir áýenniń ushpa bulttary aspanda qalyqtady. «Sálemdeme» ániniń ańyzaq jeli turyp, aǵash basyn qatty - qatty shaıqaı beredi. Saǵynysh, hal - ahýal suraý, aǵaıyndyq aqjarma naz, dostyq nıet qan tamyrda búlkildeıdi.
Degeısiń bolashaǵy qamyǵyp júr,
Bolmasa barlyǵy da tabylyp júr.
Qulyn - taıdaı teń ósken qurbylaryn,
Degeısiń saǵynyp júr, saǵynyp júr.
1 júrgizýshi:
Han táńiri aqynnyń
Bıiktigi sıaqty.
Taýdyń tarpań minezi,
Jigittigi sıaqty.
Móldir bulaq arynyń,
Sarqylmaıtyn sıaqty.
Taýdan kóshken kóshkin qar,
Óte qysqa jaralǵan,
Ómir jasy sıaqty.
Kelesi kezekti taǵyda jyr joldaryna beremiz
Ortaǵa «Pýshkınmen qoshtasý» óleńimen ----------- shaqyramyz.
Ortada 8/á/- synyp oqýshysy -------------- «Qyzyq ómir»
Ortada 8/b/- synyp oqýshysy ---------------------- «Óleńdegen týmaıdy jaıshylyqta»
Ortada 9/a/ synyp oqýshysy ---------------- «Mýzaǵa»
2 - júrgizýshi: Bir oǵyn da dalaǵa jibermeıtin surmergender sıaqty aqyn sóziniń júrekke jetpeıtini joq. Sheber til, shegendelgen oı qus qanatty qıal kózine tabyndyryp qoıady. Onyń ottaı ystyq óleńderi óz - ózinen ánge, tolǵaýǵa, termege suranyp tur.
Qarsy almasa,
Qurysyn, qarsy almaǵyn.
Án salyp ber,
Ánińmen jan sal maǵan!
Jańǵyryp jasyl taý jónelsin bir
Jatsyn uıyp, japanda del - sal dalam.
1 - júrgizýshi:
Aqyn júrek eljirep, ezilip, elegizıdi, bári - bárin baýyryna basyp, qushqysy keledi. Saǵynysh, qımastyq syńǵyrlaǵan syr ǵoı bul degeniń.
Armandaıdy degeısiń, qıaldaıdy,
Qaıda barsa, bir basy sıa almaıdy.
Sender ony umytyp ketseńder de,
Degeısiń senderdi ol qıa almaıdy.
Ortaǵa «Janym sen jasymaǵyn» óleńimen 9/b/- synyp oqýshysy --------------- shaqyramyz.
Ortaǵa «Aq qyzdar arym taza aldaryńda» jáne «Qyzdarǵa» óleńimen 8/b/- synyp oqýshysy --------------- shaqyramyz.
Ortada 9/a/ synyp oqýshysy ---------------- «Ǵashyqpyn» óleńimen
1 - júrgizýshi:
Qaı jyryna kóz júgirtseń de beı - jaı oqı almaısyń, kóńil qobaljıdy. Aqyn kókireginiń kúrsinisi kózge jas úıiriltti, dombyra shanaǵyna muńaıys dirili qamalyp, amalsyz syrtqa shyqty.
Týǵan jer saǵyndyrdy, keldi esime
Ózim endi kepil ony kórmesime.
Taǵydaı taýda ósken tarlan edim
Tańyldym emhananyń bólmesine.
2 - júrgizýshi:
Muqaǵalı aqyn 1931 jyly 9 - aqpanda Almaty oblysy, Narynqol aýdany, Qarasaz aýylynda dúnıege kelgen. Ákesinen erte aıyrylyp, ájesi Tıinniń tárbıesinde bolady. Ol qazaq radıosynda dıktor bolyp jumys jasaıdy, túrli gazet - jýrnaldarda qyzmet atqarady.
O, dáýren, netken ǵajap súıikti edi,
Jaıylǵan jasyl mańda kıikteri.
Otyrǵan ońashada bıiktegi
Jatatyn tańǵy samal súıip meni, - dep, týǵan ólke kórkin, tabıǵı kórmesindeı taýly aımaqty aýzynan tastamaıdy. Qozy qaıyryp, kóbelek qýyp ósken óz aýyl – aımaǵyn alǵa tartady, tamasha óńirdiń qulpyrmaly bel - belesin aıtady.
Án: «Sarjaılaý» áni oryndaıdy.
1 - júrgizýshi:
Aqyndy aqyn oıatpasa bolmaıdy,
Aqyndy aqyn taıaqtasa, ol - qaıǵy.
Aqyndy aqyn súıemese bolmaıdy,
Aqyndy aqyn kúıelese, ol - qaıǵy.
Aqyn degen lapyldaǵan órt eken,
Aqyndardyń janyp ótý - serti eken.
Kelesi kezekti mektebimizdiń jas aqyndaryna beremiz.
2 - júrgizýshi:
- Meniń qymbatty dostarym! Eger sizder shynymen meniń ómirbaıanymdy, shyǵarmashylyǵymdy zerttemek bolsańdar, onda men ne jazsam, sonyń bárin túgel oqyp shyǵýdy umytpaǵaısyzdar! Meni óz óleńderimnen bólip qaramaýlaryńyzdy ótinem. Esterińizde bolsyn, meniń óleńim jeke turǵanda túk emes. Biriktirip qaraǵanda ol poema ispetti. Basy jáne aıaǵy bar. Ol keıde kúlimdegen, keıde túńilgen janymnyń quddy daýysyndaı... Janymnyń muńy men qýanyshy, bári sonda. Solar basqa júrekterge óz sáýlesin túsirýge tıis dep oılaımyn. 14 aqpan, 1976 jyl. y jazylǵan Muqaǵalı aǵamyz óz kúndeliginde osylaı degen eken. Endi kúndelikten úzindi tyńdap kóreıik
«Muqaǵalı kúndeliginen úzindi» oqylady.
1 - júrgizýshi:
«Men elý jyldyǵymdy toılaýǵa qatysa almaımyn. Biraq ómirden ketkenshe qysylmaı jetetin jyrlar jazyp ketkem. Ol senderdi asyraıdy, týǵan jerim Qarasazdyń da atyn álemge jaıady.» dep qalaı dál aıtqan.
Bilemin keremet bir kún kúledi,
Jaınaıdy, jasyl baǵym, gúldenedi.
Kóremin, keremet bir kún keshemin,
Bolashaǵym, senimen birge ósemin.
Hantáńirine aınalǵan Muqaǵalı aqyn aǵamyz bizdiń máńgi jadymyzda saqtalyp qala beredi. Qarasazymen máńgi jasaıdy!
You Might Also Like
