Aqparattyq – kommýnıkatıvtik tehnologıalar – bilim keńistiginde
Aqparattyq – kommýnıkatıvtik tehnologıalar – bilim keńistiginde (prezentasıasymen)
Bizdiń qoǵamymyz damýdyń jańa kezeńi - aqparattyq kezeńge tolyqtaı kóship keledi, bul kezeń, kompúterlik tehnıka men oǵan baılanysty barlyq aqparattyq komýnıkasıalyq tehnologıalar muǵalim qyzmetiniń barlyq salasyna kirigip, onyń tabıǵı ortasyna aınalyp otyr. Qazirgi kezde bilim keńistigin zamanǵa saı aqparattyq tehnologıalarsyz elestetý múmkin emes.
Bilimdi aqparattandyrý kúrdeli de kóp qyrly úderis bolyp tabylady, onyń sátti júzege asýy bilim mekemelerin kompúterlendirýge ǵana emes, bilim berýdi aqparattandyrýdy qamtamasyz etý ádistemesine, ǵylym men tájirıbeniń ózara baılanysyna da táýeldi. Bul ǵalymdar men pedagogtardyń, psıhologtar men ádiskerlerdiń, baǵdarlamashylar men aqparattyq - kommýnıkatıvtik tehnologıalar salasy mamandarynyń kúsh - jigerin jan - jaqty jumyldyrý ýaqytynyń kelgenin kórsetedi.
Olaı bolsa:
1. Aqparattyq – kommýnıkatıvtik tehnologıalar degenimiz ne?
2. AKT - nyń múmkindikteri qandaı?
3. Bilim berýdi aqparattandyrý úrdisi qalaı júzege asýda? – degen saýaldar árqaısysymyzdy, ustazdar qaýymyn tolǵandyrmaı qoımaıdy.
Endeshe birinshi saýalǵa: aqparattyq - aqparat, jańalyq, kommýnıkatıvtik – baılanys, qatynas degen uǵymdy bildirse, tehnologıa – iskerlik, sheberlik uǵymdaryn beredi.
Bir sózben «Aqparattyq – kommýnıkatıvtik tehnologıalar (AKT)– jeke tulǵaǵa ǵylymı uǵymdardy túsindirýdi jáne olardyń qabyldaýyn, túsinýin jeńildetýge múmkindik beretin mańyzdy júıe» dep aıtýǵa bolady. Osyǵan oraı búgingi ustazdardyń aldynda oqýshyǵa bilim, bilik, daǵdylaryn ıgertip qana qoımaı, qabyldaýyn, oılaýyn, erik - jigerlerin, ıaǵnı óz betimen jumys jasaı biletin, básekege qabiletti jeke tulǵany damytý mindetteri tur. Ǵalymdardyń pikirinshe AKT - ny eki bólikte sıpattaıdy:
1) Kompúterlik baǵdarlamalar;
2) Jelilik qyzmet.
Ár bóliktiń atqaratyn qyzmetteri tómende kórsetilgen.
Jalpy bilim berýdiń maqsaty – tereń bilimniń, kásibı daǵdylardyń negizinde erkin baǵdarlaı bilýge, ózin - ózi damytýdaǵy adamgershilik turǵysynan jaýapty sheshimderdi qabyldaýǵa qabiletti jeke tulǵany qalyptastyrý bolsa, aqparattandyrý jolynyń basty maqsaty – oqytý úrdisin aqparattandyrý,
- elektrondyq oqýlyqtardyń qurylymyn jasaqtaý,
- pedagogtardyń aqparattyq quzirettilik biliktiligin arttyrý,
- tehnıkalyq jáne baǵdarlamalyq qamsyzdandyrý,
- álemdik bilim berý keńistigine ený bolyp otyr.
Biraq bul maqsatqa jetýdiń eń basty mindeti –
- bilim berýdi aqparattandyrýdy damytý tendensıalaryn zertteý jáne oǵan sáıkes mazmunyn anyqtaý;
- pedagog mamandardy aqparattyq - komýnıkasıalyq tehnologıany óz qyzmetterine engizýge baılanysty uıymdastyrý júıesin jasaý.
- aqparattyq - komýnıkasıalyq tehnologıany bilim mekemeleriniń oqytý úrdisine engizý boıynsha pedagog mamandardyń is - tájirıbesin taratý.
Bul taqyryptyń búgingi tańdaǵy ózektiligi: bilim berý salasynda ınovasıalyq úrdisti júzege asyrýy, qazirgi zaman talabyna saı aqparattandyrý qoǵamynyń jańa talaptaryn oryndaýy, oqytý úrdisinde aqparattyq tehnologıalardyń qoldanylý aıasynyń keńeıýi, oqýǵa degen qyzyǵýshylyq qarqynynyń azaıýynan týyndap otyr. Osy mańyzdylyqty basshylyqqa ala otyryp, AKT - nyń kómegimen sabaqty qalaı ótkizýge jáne ne isteýge bolady degen suraqqa, óz is tájirıbemde mynadaı baǵyttaryn usynar edim:
• Ilústratıvti kórnekilikter men plakattar daıyndaý,
• Aqparattyq vıdeorolıkterdi qurý jáne kórsetý,
• Sabaqty bekitý, bilimdi tekserý jáne túsindirý,
• Referattar, baıandamalar daıyndaý jáne prezentasıalar qurý,
• Kez - kelgen sabaqtyń túrin jáne semınar, ǵylymı konferensıalar ótkizý,
• Zerthanalyq jumysqa daıyndyq nemese vırtýaldy zerthanalyq jumys jasaý,
• Sabaqqa daıyndalýǵa qajetti aqparattardy ınternet betterinen izdeý.
• Qashyqtyqtan oqytý júıesin paıdalaný.
AKT keleshek urpaqtyń jan - jaqty bilim alýyna, isker ári talantty, shyǵarmashylyǵy mol, erkin damýyna jol ashýyna tıgizer paıdasy asa mol. Mekteptegi oqytýý pánderiniń ishindegi kúrdelisi ári qıyndyǵy mol dep sanalatyn pánderdiń biri – fızıka. Ol oqýshylardyń ıntellektýaldyq, logıkalyq oılaýyn jáne shyǵarmashylyq qabiletterin damytýǵa tolyǵymen yqpal jasaıdy. Kommýnıkatıvtik tehnologıalardyń ár túrli tásilderin qoldanýda fızıka jáne ınformatıka pánin oqytýdyń tyǵyz baılanysty birneshe erekshelikterin atap óteıik:
1. Aqparattyq - kommýnıkatıvtik tehnologıalar úsh baǵytta qarastyrylady: oqytý obektisi, oqytý quraly jáne bolashaq kásiptik - pedagogıkalyq árketiniń quraly
2. AKT - dy oqytý úrdisinde qoldaný oqý áreketindegi árbir oqýshynyń túrli maqsattaryn, motıvterin, qyzyǵýshylyǵyn iske asyrýǵa kómektesedi;
3. AKT - lar oqý áreketindegi oqýshylardyń ózindik iske asyrýyn, ózindik uıymdastyrý qabiletin, belsendilik, shyǵarmashylyq úshin jańa múmkindikter beretin ónimdi aqparattyq oqytý órisin qurýǵa kómektesedi;
4. AKT - lar ınformatıkanyń jobalaý ádisin oqytýdaǵy pedagogıkalyq tehnologıalardyń biri retinde qoldanýǵa kómektesedi.
Alaıda mundaı ereksheliktermen qatar AKT - men jumys isteý barysynda kezdesetin kemshilikterdi de atap ótken jón. Oqýshylardyń kompútermen jumys isteýde ýaqytyn shektemeýi, dálirek aıtqanda qaýipsizdik tehnıkalyq erejelerdi saqtaý kerek. Sonymen birge kóp jaǵdaıda kompúterlik jeli servısterindegi adam tártibiniń erejeleri saqtala bermeıdi, ıaǵnı jelilik etıket erejesin saqtaý kerek. Osyndaı kemshilikterdiń aldyn alyp, oqýshylar aýqymdy jelide ózderine qajet aqparattardy alyp, óz bilimderin tolyqtyryp, aýqymdy jeli múmkindikterin tıimdi paıdalanýlaryna bolady.
Ózim sabaq beretin synyptarda únemi sabaqty túsindirýde túrlendirip otyrýǵa tyrysamyn. Tómendegideı elektrondyq kesteler men tirek syzbalardy paıdalanýmen birge aqparattyq vıdeorolıkterdi mýltımedıalyq baǵdarlamanyń kómegimen quryp kórsetýge bolady. Bilimdi baqylaý men taldaý ádisteriniń biri – test tapsyrmalaryn qurastyryp oqýshylar ár taraýdy pysyqtaǵanda jáne bilimdi bekitýde qoldanamyn.
Oqýshylardyń jeke jáne toptyq jumystanýymen birge, sonymen qatar ekranǵa nemese ınteraktıvti taqtaǵa mýltımedıalyq proektor kómegimen proeksıalanatyn kórneki - demonstrasıalyq qosymshalardy paıdalanyp ótkiziletin sabaq formalary qoldanylady. Synyp ishindegi jergilikti jelini paıdalaný arqyly, oqýshylar bir - biriniń jumystaryn saraptap, tapsyrmany oryndap bolǵan oqýshynyń daıyn qorytyndy jumysyn taqta arqyly kórsetýge bolady. Sonymen birge toptyq jáne jeke jumys úlgilerin sáıkestendirip, aldyn - ala daıyndap qoıýǵa da bolady.
Qashyqtyqtan oqytýdyń tıimdiligi mekteptegi múmkindigi shekteýli balalar úshin mańyzy óte zor. Bizdiń mekteptiń úıden oqıtyn oqýshylary tolyǵymen kompúterlenip, joǵary jolaqty ınternet jelisine qosylǵan. Sol oqýshylardyń synyp oqýshylarymen erkin sóılesýine jaǵdaı jasalyp, veb kamerasy arqyly sabaqty túsindirip, synyp oqýshylarynyń túsindirgen sabaqtaryna birge atsalysyp otyrady. Sonymen birge elektrondy poshta arqyly berilgen tapsyrmalardy oryndap, muǵalimge jiberedi. Oqýshynyń jumysy tekserilip, qosymsha tapsyrmalar alýyna erkin jol ashyldy.
«Balanyń yntasyn arttyrý úshin oqytylatyn nársede bir jańalyq bolýy kerek» dep J. Aımaýytov aıtqandaı ár sabaqty jańasha túrde ótýge umtylý qajettigi týyndaıdy. AKT - ny ár muǵalim óz sabaqtaryna paıdalana otyryp, oqýshylardyń bilim, bilik daǵdylaryn qalyptastyrýǵa qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, logıkalyq oılaý qabiletin damytýǵa bolady. Muǵalim men oqýshylardyń shyǵarmashylyq izdenisine mol múmkindik ashyp, alǵan bilimderin ómirde qoldana bilýge tárbıeleý bizdiń basty mindetimiz.
Bizdiń qoǵamymyz damýdyń jańa kezeńi - aqparattyq kezeńge tolyqtaı kóship keledi, bul kezeń, kompúterlik tehnıka men oǵan baılanysty barlyq aqparattyq komýnıkasıalyq tehnologıalar muǵalim qyzmetiniń barlyq salasyna kirigip, onyń tabıǵı ortasyna aınalyp otyr. Qazirgi kezde bilim keńistigin zamanǵa saı aqparattyq tehnologıalarsyz elestetý múmkin emes.
Bilimdi aqparattandyrý kúrdeli de kóp qyrly úderis bolyp tabylady, onyń sátti júzege asýy bilim mekemelerin kompúterlendirýge ǵana emes, bilim berýdi aqparattandyrýdy qamtamasyz etý ádistemesine, ǵylym men tájirıbeniń ózara baılanysyna da táýeldi. Bul ǵalymdar men pedagogtardyń, psıhologtar men ádiskerlerdiń, baǵdarlamashylar men aqparattyq - kommýnıkatıvtik tehnologıalar salasy mamandarynyń kúsh - jigerin jan - jaqty jumyldyrý ýaqytynyń kelgenin kórsetedi.
Olaı bolsa:
1. Aqparattyq – kommýnıkatıvtik tehnologıalar degenimiz ne?
2. AKT - nyń múmkindikteri qandaı?
3. Bilim berýdi aqparattandyrý úrdisi qalaı júzege asýda? – degen saýaldar árqaısysymyzdy, ustazdar qaýymyn tolǵandyrmaı qoımaıdy.
Endeshe birinshi saýalǵa: aqparattyq - aqparat, jańalyq, kommýnıkatıvtik – baılanys, qatynas degen uǵymdy bildirse, tehnologıa – iskerlik, sheberlik uǵymdaryn beredi.
Bir sózben «Aqparattyq – kommýnıkatıvtik tehnologıalar (AKT)– jeke tulǵaǵa ǵylymı uǵymdardy túsindirýdi jáne olardyń qabyldaýyn, túsinýin jeńildetýge múmkindik beretin mańyzdy júıe» dep aıtýǵa bolady. Osyǵan oraı búgingi ustazdardyń aldynda oqýshyǵa bilim, bilik, daǵdylaryn ıgertip qana qoımaı, qabyldaýyn, oılaýyn, erik - jigerlerin, ıaǵnı óz betimen jumys jasaı biletin, básekege qabiletti jeke tulǵany damytý mindetteri tur. Ǵalymdardyń pikirinshe AKT - ny eki bólikte sıpattaıdy:
1) Kompúterlik baǵdarlamalar;
2) Jelilik qyzmet.
Ár bóliktiń atqaratyn qyzmetteri tómende kórsetilgen.
Jalpy bilim berýdiń maqsaty – tereń bilimniń, kásibı daǵdylardyń negizinde erkin baǵdarlaı bilýge, ózin - ózi damytýdaǵy adamgershilik turǵysynan jaýapty sheshimderdi qabyldaýǵa qabiletti jeke tulǵany qalyptastyrý bolsa, aqparattandyrý jolynyń basty maqsaty – oqytý úrdisin aqparattandyrý,
- elektrondyq oqýlyqtardyń qurylymyn jasaqtaý,
- pedagogtardyń aqparattyq quzirettilik biliktiligin arttyrý,
- tehnıkalyq jáne baǵdarlamalyq qamsyzdandyrý,
- álemdik bilim berý keńistigine ený bolyp otyr.
Biraq bul maqsatqa jetýdiń eń basty mindeti –
- bilim berýdi aqparattandyrýdy damytý tendensıalaryn zertteý jáne oǵan sáıkes mazmunyn anyqtaý;
- pedagog mamandardy aqparattyq - komýnıkasıalyq tehnologıany óz qyzmetterine engizýge baılanysty uıymdastyrý júıesin jasaý.
- aqparattyq - komýnıkasıalyq tehnologıany bilim mekemeleriniń oqytý úrdisine engizý boıynsha pedagog mamandardyń is - tájirıbesin taratý.
Bul taqyryptyń búgingi tańdaǵy ózektiligi: bilim berý salasynda ınovasıalyq úrdisti júzege asyrýy, qazirgi zaman talabyna saı aqparattandyrý qoǵamynyń jańa talaptaryn oryndaýy, oqytý úrdisinde aqparattyq tehnologıalardyń qoldanylý aıasynyń keńeıýi, oqýǵa degen qyzyǵýshylyq qarqynynyń azaıýynan týyndap otyr. Osy mańyzdylyqty basshylyqqa ala otyryp, AKT - nyń kómegimen sabaqty qalaı ótkizýge jáne ne isteýge bolady degen suraqqa, óz is tájirıbemde mynadaı baǵyttaryn usynar edim:
• Ilústratıvti kórnekilikter men plakattar daıyndaý,
• Aqparattyq vıdeorolıkterdi qurý jáne kórsetý,
• Sabaqty bekitý, bilimdi tekserý jáne túsindirý,
• Referattar, baıandamalar daıyndaý jáne prezentasıalar qurý,
• Kez - kelgen sabaqtyń túrin jáne semınar, ǵylymı konferensıalar ótkizý,
• Zerthanalyq jumysqa daıyndyq nemese vırtýaldy zerthanalyq jumys jasaý,
• Sabaqqa daıyndalýǵa qajetti aqparattardy ınternet betterinen izdeý.
• Qashyqtyqtan oqytý júıesin paıdalaný.
AKT keleshek urpaqtyń jan - jaqty bilim alýyna, isker ári talantty, shyǵarmashylyǵy mol, erkin damýyna jol ashýyna tıgizer paıdasy asa mol. Mekteptegi oqytýý pánderiniń ishindegi kúrdelisi ári qıyndyǵy mol dep sanalatyn pánderdiń biri – fızıka. Ol oqýshylardyń ıntellektýaldyq, logıkalyq oılaýyn jáne shyǵarmashylyq qabiletterin damytýǵa tolyǵymen yqpal jasaıdy. Kommýnıkatıvtik tehnologıalardyń ár túrli tásilderin qoldanýda fızıka jáne ınformatıka pánin oqytýdyń tyǵyz baılanysty birneshe erekshelikterin atap óteıik:
1. Aqparattyq - kommýnıkatıvtik tehnologıalar úsh baǵytta qarastyrylady: oqytý obektisi, oqytý quraly jáne bolashaq kásiptik - pedagogıkalyq árketiniń quraly
2. AKT - dy oqytý úrdisinde qoldaný oqý áreketindegi árbir oqýshynyń túrli maqsattaryn, motıvterin, qyzyǵýshylyǵyn iske asyrýǵa kómektesedi;
3. AKT - lar oqý áreketindegi oqýshylardyń ózindik iske asyrýyn, ózindik uıymdastyrý qabiletin, belsendilik, shyǵarmashylyq úshin jańa múmkindikter beretin ónimdi aqparattyq oqytý órisin qurýǵa kómektesedi;
4. AKT - lar ınformatıkanyń jobalaý ádisin oqytýdaǵy pedagogıkalyq tehnologıalardyń biri retinde qoldanýǵa kómektesedi.
Alaıda mundaı ereksheliktermen qatar AKT - men jumys isteý barysynda kezdesetin kemshilikterdi de atap ótken jón. Oqýshylardyń kompútermen jumys isteýde ýaqytyn shektemeýi, dálirek aıtqanda qaýipsizdik tehnıkalyq erejelerdi saqtaý kerek. Sonymen birge kóp jaǵdaıda kompúterlik jeli servısterindegi adam tártibiniń erejeleri saqtala bermeıdi, ıaǵnı jelilik etıket erejesin saqtaý kerek. Osyndaı kemshilikterdiń aldyn alyp, oqýshylar aýqymdy jelide ózderine qajet aqparattardy alyp, óz bilimderin tolyqtyryp, aýqymdy jeli múmkindikterin tıimdi paıdalanýlaryna bolady.
Ózim sabaq beretin synyptarda únemi sabaqty túsindirýde túrlendirip otyrýǵa tyrysamyn. Tómendegideı elektrondyq kesteler men tirek syzbalardy paıdalanýmen birge aqparattyq vıdeorolıkterdi mýltımedıalyq baǵdarlamanyń kómegimen quryp kórsetýge bolady. Bilimdi baqylaý men taldaý ádisteriniń biri – test tapsyrmalaryn qurastyryp oqýshylar ár taraýdy pysyqtaǵanda jáne bilimdi bekitýde qoldanamyn.
Oqýshylardyń jeke jáne toptyq jumystanýymen birge, sonymen qatar ekranǵa nemese ınteraktıvti taqtaǵa mýltımedıalyq proektor kómegimen proeksıalanatyn kórneki - demonstrasıalyq qosymshalardy paıdalanyp ótkiziletin sabaq formalary qoldanylady. Synyp ishindegi jergilikti jelini paıdalaný arqyly, oqýshylar bir - biriniń jumystaryn saraptap, tapsyrmany oryndap bolǵan oqýshynyń daıyn qorytyndy jumysyn taqta arqyly kórsetýge bolady. Sonymen birge toptyq jáne jeke jumys úlgilerin sáıkestendirip, aldyn - ala daıyndap qoıýǵa da bolady.
Qashyqtyqtan oqytýdyń tıimdiligi mekteptegi múmkindigi shekteýli balalar úshin mańyzy óte zor. Bizdiń mekteptiń úıden oqıtyn oqýshylary tolyǵymen kompúterlenip, joǵary jolaqty ınternet jelisine qosylǵan. Sol oqýshylardyń synyp oqýshylarymen erkin sóılesýine jaǵdaı jasalyp, veb kamerasy arqyly sabaqty túsindirip, synyp oqýshylarynyń túsindirgen sabaqtaryna birge atsalysyp otyrady. Sonymen birge elektrondy poshta arqyly berilgen tapsyrmalardy oryndap, muǵalimge jiberedi. Oqýshynyń jumysy tekserilip, qosymsha tapsyrmalar alýyna erkin jol ashyldy.
«Balanyń yntasyn arttyrý úshin oqytylatyn nársede bir jańalyq bolýy kerek» dep J. Aımaýytov aıtqandaı ár sabaqty jańasha túrde ótýge umtylý qajettigi týyndaıdy. AKT - ny ár muǵalim óz sabaqtaryna paıdalana otyryp, oqýshylardyń bilim, bilik daǵdylaryn qalyptastyrýǵa qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, logıkalyq oılaý qabiletin damytýǵa bolady. Muǵalim men oqýshylardyń shyǵarmashylyq izdenisine mol múmkindik ashyp, alǵan bilimderin ómirde qoldana bilýge tárbıeleý bizdiń basty mindetimiz.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
Taqyryby: §28. Alqa tuqymdastar - kirikkenkúlteli ósimdikter.
