InfoHub Logo

Aqparattyq tehnologıa adam ómirine qalaı áser etedi? Biz olardy qanshalyqty jıi qoldanamyz? Adamdarda zamanaýı tehnologıanyń olardyń jeke basynyń damýyna qandaı áseri bar ekendigi týraly túsinik bar ma? Osy jáne janama máselelerdiń barlyǵyn aldaǵy ýaqytta qarastyramyz. Al endi aqparattyq tehnologıalar degenimiz ne ekenin anyqtaǵan jón.

Sonymen, aqparattyq tehnologıalar (IT) - aqparatty jınaý, saqtaý, óńdeý jáne taratý úshin qoldanylatyn ádister men quraldardyń jıyntyǵy. Qazirgi ýaqytta adamdardyń ómiri IT-tehnologıalarǵa kóbirek táýeldi bolyp barady. Kún saıyn biz mindetti túrde ártúrli áleýmettik jelilerge kiremiz, jańalyqtardy tekseremiz, dostarymyzben sóılesemiz jáne osynyń barlyǵy zamanaýı IT-tehnologıalardyń eń jarqyn ókilderi - telefon. Keıinirek biz kompúterlermen jıi jumys jasaımyz. Olardyń arqasynda biz ártúrli áreketterdi oryndaı alamyz: biz Microsoft Word mátindik redaktorynda mátinmen jumys isteımiz, Microsoft Excel baǵdarlamasynda ártúrli teńdeýlerdi sheshemiz jáne dıagramlar jasaımyz, Adobe Photoshop baǵdarlamasynda fotosýrettermen kásibı túrde jumys isteımiz, Sony Vegas Pro baǵdarlamasynda tamasha beıne jumys jasaımyz jáne t.b. Adamdar úshin bul baǵdarlamalardyń kópshiligi negizgi tabys kózine aınalýda jáne qazirgi ýaqytta óte tanymal. Adobe Photoshop-ta negizinen kásibı fotograftar jumys isteıdi jáne olar ózderiniń fotosýretterin óńdeıdi, sodan keıin olar belgili bir jýrnaldyń muqabasyna túse alady nemese keıbir fotograftar olarǵa tabys ákeletin kórmeler uıymdastyrady. Osylaısha, bir ǵana baǵdarlamanyń, talanttyń jáne jigerdiń arqasynda adamdar tanymal bolyp, qarjylyq qıyndyqtarsyz baqytty ómir súre alady. Nemese, mysaly, kórneki áserler boıynsha mamandy alaıyq. Monıtordaǵy bul adamdar qarapaıym beıneni kórgende adamdardy tań qaldyratyn jáne qýanta alatyn óner týyndysyna aınaldyra alady. Bul biz fılmdi kórgende sezinetin emosıalar. Bul mamandar mundaı sheberlik úshin marapattalatyny sózsiz, óıtkeni kóptegen kınosyılyqtarda eń jaqsy kórneki áserler kategorıasy bar. Osylaısha olar nápaqa taýyp júretini belgili.

Oılap kórińizshi, joǵaryda adamdar kompúterler men kompúterlik baǵdarlamalar arqyly kún kóretin eki mysal bar. Keıde bul shynymen tań qaldyrady. Biraq bul adamdar ózderiniń búkil ómiri aqparattyq tehnologıamen baılanysty dep oılaı ma? Eger IT-tehnologıalar joıylyp ketse, olardyń taǵdyry ne bolady dep oılaısyz ba? Bul, árıne, bolmaıdy, biraq báribir, eger biz boljap qaraıtyn bolsaq, kóp jaǵdaıda adamdarǵa qaıta oqýǵa týra keledi. Bireýdiń qolynan keledi, biraq bireý eshteńesiz qalady. Kóptegen jaǵdaılarda adamdar zamanaýı tehnologıanyń olarǵa qalaı áser etetinin túsinbeıdi. Qarapaıym jasóspirim telefondy paıdalana otyryp, kórshi bólmede de, materıktiń arǵy jaǵynda da bola alatyn dostarymen sóılesedi, ana jáne shet tilderinde ártúrli kitaptar oqıdy, álem jańalyqtarymen tanysady, biledi. Osynyń bári zamanaýı jasóspirim bolýǵa kómektesedi. Eger olardan telefondy tartyp alsa ne bolady dep oılaısyz? Keıbireýleri ony jeńe alady, al basqalary, óz kezeginde, depressıaǵa túsýi múmkin, odan shyǵý óte qıyn bolady, óıtkeni jasóspirimderde adamnyń psıhıkasy óte álsiz ekenin umytpaý kerek. Shyndyǵynda, aqparattyq tehnologıalar bolashaqta eresek bolatyn jasóspirimderge qalaı áser etetinin aıtý óte qıyn. Biz qarama-qaıshy pikirlerge tap bolýymyz múmkin, biraq aıtylǵan árbir pikirdiń ómir súrýge quqyǵy bar ekenin este ustaǵan jón. Joǵarydaǵy eki mysaldan biz eki pikirdi kóre alamyz. Olar bir-birine óte uqsas, biraq báribir ártúrli. Birinde biz zamanaýı tehnologıalardyń oń jáne teris áser etýi múmkin ekendigi týraly eskertýdi kóremiz. Ókinishke oraı, bul shynymen de solaı. Qazir kishkentaı balalardyń qolynda telefon, planshet, al keıbireýleri kompúter ústelinen shyqpaı, oıyn oınap júrgenin jıi baıqaımyz. Bul belgili bir maǵynada balanyń psıhıkasyna óte jaǵymsyz áser etedi. Olardyń ınternetke táýeldiligi kúsheıedi. Árıne, balalarǵa telefon, planshet, kompúter berýge bolady, biraq sonymen birge olardyń qandaı oıyndar oınaıtynyn, qandaı beınelerdi kóretinin jáne jalpy nemen aınalysatynyn baqylap otyrý kerek. Balaǵa aınalasyndaǵy álem týraly bilýge kómektesetin beıneler onyń psıhıkasyna eshqandaı zıan tıgizbeıdi, biraq ınternette erkin, qol jetimdi, óte qatal oıyn bolýy múmkin. Shyn máninde, biz bul táýeldilikti tek balalardan ǵana emes, sonymen qatar eresekterden de baıqaı alamyz. Jasóspirimder men eresekterdiń kópshiligi óz ómirin áleýmettik jelilersiz elestete almaıdy.

Kóptegen adamdar IT tehnologıasyn qajetinshe paıdalanbaıdy. Munyń bári, shyn máninde, óte ókinishti. Kerisinshe, zamanaýı aqparattyq tehnologıalardyń kómegimen qandaı tamasha dúnıeler jasaýǵa bolatynyna mán bersek, ómirimiz jaqsy jaqqa ózgeredi.

Abylaı han atyndaǵy Qazaq Halyqaralyq Qatynastar jáne Álem Tilderi Ýnıversıtetiniń Jýrnalısıka mamandyǵynyń 1 kýrs stýdenti Venera Jarmaǵambetova

---