InfoHub Logo

Jazdyń kúni. Aspan shaıdaı ashyq. Japyraqtary jaıqalǵan jasyl aǵashtyń qoıý kóleńkesiniń astynda bir top bala asyq oınaýda. Bári de oıynnyń qyzyǵyna batqan. Qoldaryndaǵy qorǵasyn saqalaryn shıyryp, qaz-qatar tizilgen asyqtardy dáldep soǵýda.

— Meniń saqam keremet. Búgin ońqaı asyqtarymnyń arasynan osy bireýin tańdap, ótkir de úshkir pyshaqpen oıyp, ishine qorǵasyndy balqytyp quıdym, — dedi Sapar.

— Ońqaı asyq degen ne? — dep surady qaladan aýyldaǵy atasyna jazǵy demalysqa kelgen nemeresi Álı.

— Ońqaı asyq alshy turǵanda, qaıyrylǵan basy oń jaqqa qaraı baǵyttalady. Sol jaqqa baǵyttalsa, ondaı asyqty sońqaı, keıde solańqaı asyq dep te ataıdy.

— Táıkesiniń tusyn da ádemilep egeýlepsiń á? — dedi Sábıt baıqampazdyq tanyta onyń qolyndaǵy saqany meńzep.

— Iá, táıke tusy tep-tegis bolǵandyqtan, sonda ǵana asyq alshysynan myqtap turady, — dedi Sapar.

Sapar osy sózdi Álıge ádeıi arnap aıtqandaı, kóz janaryn oǵan qarata ún qatty.

— Durys aıtady Sapar, — dedi Álıdiń atasy nemeresiniń asyq jaıly túsinigi men tanymyn nyqtaı túskisi kelip.

— Asyqtyń alshysy degenimiz ne, ata? — dedi Álı.

Sapar Álıdiń asyq jaıly túsinigi múldem joq ekenin baıqaǵanymen, ony kemsitkisi kelmedi.

— Ne, sony da bilmeısiń be? — degen ishki oıy jylt ete qalǵanymen, ony syrtqa shyǵarmaı, oıynnyń qyzyǵyna lezde berildi.

Asyq oıyny qyzǵylyqty boldy. Búgin, shyny  kerek, Sapar jaqsy oınady. Asyq tigip oınaý barysynda ol on shaqty asyqty utyp aldy. Solardyń arasynan jáne bir asyqty tańdap aldy da:

— Myna bir asyq maǵan óte unap tur. Qolǵa ustaıtyn myqty saqa bolatyndaı eken. Buny men qyzyl boıaýǵa boıap, ishine qorǵasyn quıamyn, — dedi ol.

Sóıtti de, qalǵan asyqtarynyń bárin de eki ýysyna toltyryp aldy. Sodan soń bári de úıdi-úılerine qaraı bet aldy.

Álı men atasy da óz úılerine qaraı júrdi. Atasy osy joly Álıge kólemi alaqandaı bir qapshyqtyń ishindegi asyqtardy usyndy. Bulardy ózi nemeresine arnap, biraz ýaqyttan beri jınap júrgen edi.

Álı tosyn syıǵa qatty qýandy. Asyqtardy qolyna alyp, árbirin jeke-jeke ustap, olarǵa edáýir ýaqyt boıy tańyrqaı qarady.

Atasy sodan soń Álıge asyqtar jóninde ózi biletin keıbir mán-jaılardy táptishtep túsindire bastady.

— Balam, — dedi ol nemeresine, — álginde asyq jaıly Sapar men Sábıt aıtqan biraz málimetterge qanyq boldyń.

— Iá, ata. Biraq asyqty kóp oınamaǵandyqtan, balalar aıtqan búk, shik, táıke, alshy degen sózderdi de onsha uǵyna almadym, — dedi Álı shyn nıetpen.

— Asyqtar turysyna qaraı alshy, táıke dep atalady. Jatysyna qaraı búk, shik deıdi. Tompaıyp jatsa — búk, al shalqaıyp jatsa — shik bolady, balam,— dedi atasy. Sóıtti de, asyqtardy óz qolymen alshysynan, táıkesinen turǵyzdy. Sodan soń búginen jáne shiginen jatqyzyp kórsetti.

— Túsindim, ata. Endi eshqashanda umytpaımyn, — dedi Álı.

Ertesine Álı balalarmen birge asyq oınaýǵa kirisip ketti. Birte-birte asyq oıynynyń tásilderine boıy da úırendi. Tipti, Sapar jáne Sábıttermen birge asyqtardyń arasynan saqa saılaýdy da tap basyp tabatyn boldy.  Olarmen  asyqqa qorǵasyndy balqytyp quıýdy da tez arada meńgerip aldy.

Al bir qatarǵa tizilgen asyqtardy dáldep, óz saqasymen dóp tıgizýi de, kún ótken saıyn ózgelerden kem túsken joq.

---