InfoHub Logo

«Qamsyz jatqan qazaqtyń kóńiline sońǵy kezde ǵana kire bastady. Basqa kelgen náýbettiń qaıdan kelgenin, kimnen bolǵanyn bile almaı, árkimnen kórip ókpeleıdi.», -dep bastalatyn Ahmet Baıtursynovtyń «Qazaq ókpesi» atty maqalasynda qazaqtyń jyldar boıy  ózge jurtqa, ózge janǵa jınaǵan qara qazandaı bolǵan ókpesiniń orynsyz ekenin, barlyq keleńsizdiktiń ózimizdiń ańqaýlyǵymyzdan, ǵylym bilmeıtin nadandyǵymyzdan bolǵanyn ózgege  ókpeleýimiz jónsiz ekeni jaıynda sóz etedi. Sondaı-aq avtor «han nadan bolǵan soń, halqy nadan»bolatynyn aıtady. Iá, shynynda da «Eldiń baı bolýy patshanyń nıetine baılanysty»degen keremet naqyl sóz bar emes pe!?Ár zamanda buqara halyqty tar qapastan bostandyqqa shyǵarǵan, kóz shalmaıtyn qarańǵylyqtan jaryq sáýlege alyp shyqqan  boranda qoı bastaıtyn serke syndy asyl zada basshylarymyz  boldy. Qasym hannyń kezinde jerimiz ulǵaıdy, Táýke hannyń kezinde «qoı ústine boztorǵaı jumyrtqalaǵan zaman  ornady», Jáńgir han qaıtpas qaısar batyrlyǵymen «Salqam Jáńgir» atandy, Abylaı hannyń kezinde úsh júzimiz birikti. Degenmen «kóp qorqytady»degen bertin kele  eldiń qamyn oılap, qatarynan oza shapqan naǵyz kóshbasshy  bolatuǵyn azamattardy kóptiń bilmestigi ǵumyrynan aıyrdy. Uly aqyn Abaı Qunanbaıuly  «Sokratqa ý ishkizgen, Ioanna Arkti otqa órtegen, Ǵaısany darǵa asqan, paıǵambarymyzdy túıeniń jemtigine kómgen kim? Ol – kóp, endeshe kópte aqyl joq. »dep otyz jetinshi qarasózinde aıtqan edi.

Ahmet Baıtursynulynyń kópte aqyl joq ekenin kúıinishpen jazǵanyn maqalasynan anyq ańǵarýǵa bolady. Qolda barda altynyń qadiri joq demekshi qazaqtyń búgin baryna razy bolyp, erteńin oılamaıtyn qamsyzdyǵyna ashynady. Alma pis, aýzyma tús deıtinniń kebin kıetin jalqaý qazaqtyń qareket etpeýiniń ózi renish týǵyzatynyn, qarap jatqanda ǵylym, bilim ózi tabylatyn bolsa qazaqta solar bolar edi dep ashshy shyndyqty burmalamaı jetkizedi. Ahmet Baıtursynulynyń «Qazaq ókpesi» maqalasynyń mazmuny, óziniń Masa óleńder jınaǵyna tuspa-tus keledi. Almaǵaıyp zamanda qarańǵylyqta uıqyda jatqan qazaq elin masa tárizdi shaǵyp oıatý maqsatynda, kókirek kózin ashý maqsatynda jazylǵan «Masa» óleńder jınaǵy qarabaıyr halyqqa birshama áser etken edi.

«Talap joq, úmit mol halyqpyz»deıdi. Ónerdi, bilimdi kerek qylatyn qazaq joq úlesimizden qaǵylyp, sóıleý kerek jerde  úndemeı qaldyq, tyńdaý kerek jerde tyńdamaı qaldyq, bilý kerek jerde bilmeı qaldyq. Túbinde qapersiz otyrdyq, teńdikke qalaı qolymyz jetsin?Ózimizge ókpelemegende, kimge ókpeleımiz degen sondaı tereń maǵynada, úlken ókinishte, túpsiz tuńǵıyq  oıda jazylǵan «Qazaq ókpesi» maqalasyn osyndaı aıshyqty mánde aıaqtaıdy.

---