InfoHub Logo

Qazaq baspasóziniń qarlyǵashtary :Muhametjan Seralın basqarǵan  «Aıqap»jýrnaly men Ahmet Baıtursynuly redaktorlyq etken «Qazaq»gazetiniń  qoǵamda  bolǵan oqıǵalarǵa baılanysty  kereǵar pikirde ,avtorlary ózara dıskýssıada  bolǵany belgili.Eki basylymnyń da maqsat-muraty  eldiń muń-muqtajyn aıtyp,joǵyn joqtaý bolsa  da  úzdiksiz kelispeýshilikter bolyp turdy.Ásirese qyzý talqyǵa túsken eki taqyryp boldy:Otyryqshylyq sharýashylyqqa kóshý arqyly qalalyq ómirge birtindep qadam basý,mekteptegi bilimdi orys metodıkasy boıynsha,jańa ádispen úıretý.

1912 jyly «Aıqap» jýrnalynda Ahmet Janǵalıdiń «Qazaq halqy qala bolýy tıis emes,qala bolýdyń sońynda biz úshin bek qorqynyshtar seziledi»degen mazmundaǵy maqalasy jaryq kóredi.Oǵan jaýap retinde «Qazaq» gazetiniń belsendi múshesi bolǵan Ǵumar Qarashev «Ahmet Janǵalıge jaýap» atty maqalasynda kóshpendi halyqtyń aý-jaıy beseneden belgili,jer turmaq bir nárseni de ózimniń menshigim dep aıta almaıdy.Sol sebepti de ǵylym men bilimnen maqrum qalyp nadan,bádáýı halyqqa aınalady.Qazaqtyń ata kásibi mal sharýashylyǵy ekeni belgili .Degenmen otyryqshylyqqa kóshý,ata kásipten bas tartý degen sóz emes.Biz otyryqshylyqqa kóship,qalalyq ómirdi de kórip,mal sharýashylyǵymen de aınalysyp, ǵylym bilimdi de ıgere alamyz degen  mazmundaǵy maqalasynda  óz pikirin aıtady.

Eki baspasózdiń mundaı pikirtalastyq baqtalastyqqa túsýi  Muhamedjan Seralın men Ahmet Baıtursynulynyń ózara kelispeýshiliginen,arazdyǵynan týyndaǵan degen pikirler de bolǵan.Qazaqtyń zıaly qaýymy qazaqtan shyqqan baspasózderdiń arazdyǵyna synaı qaraǵan.Shákárim Qudaıberdiuly «Sóz talasy»degen maqalasynda : «Aıqapqa» jazǵandar da, «Qazaqqa» jazǵan Ǵalıhan da talas syndy kóptiń synyna salyp otyr, ol jaqsy-aq. Biraq kekep, keketip sózin jazǵan jaraı ma? Meniń oıymsha, kekeý, sógis - til qarýy. Onyń jarasy tez jazyla qoımas. Jaýap qaıyryp, qarsylasarlyq úlken kisi túgil, jas balany da uryp, kekep-zekirip tyıý zıan shyǵarmaı ma?», - dep  eki basylymnyń arasyndaǵy taıtalastyń orynsyz ekenin jetkizedi.

 

Mine,bir qaraǵanda eki basylymda qazaqtan shyqqan,halyq úshin basylyp týrǵan bolsa da,osyndaı kóp bile bermeıtin ózara kelispeýshilik syndy qupıalyq qareketteri bolǵan.

 

---