InfoHub Logo

Yqylastyń bul kúıine de ótken zaman oqıǵasy arqaý bolǵan.

Erterekte Aqshahan degen han bolǵan eken. Aınalada antalaǵan jaýy kóp, at ústinde kún kesher jortýyly mol zaman bolsa kerek. Kúnderdiń bir kúninde el taǵdyry synǵa túsken, erdiń basy báıgige tigilgen uly súrgin, jaýgershilik bolypty. Sonda jaýdy jeńip, jalaýy jelbirep qaıtqan Aqshahan kózge túsken batyrlardyń basyn qosyp, toı jasap, syı-sıapat kórsetedi. Osy bas qosýdy Aıraýyqqa aıryqsha yqylas kórsetken han: «Aıraýyq sen — el erkesisiń, qashan kózim jumylǵansha betińnen qaqpaımyn», — dep, jurt aldynda jarıa etip edi deıdi.

Sol kezde Aqshahannyń boı jetip, tolyqsyp otyrǵan jalǵyz qyzy bolady eken. Aıraýyqtyń osy qyzǵa kóńili ketedi. «Jurt maqtaǵan jigitti qyz jaqtaǵan» degen emes pe, Aıraýyqty qyz da unatsa kerek. Sóıtip, Aıraýyq pen han qyzy bir-biri men kóńil jarastyrǵan soń Aqshahanǵa sóz salady.

Aqshahan bolsa: «Jalǵyz qyzymnyń unatqan adamy Aıraýyqtaı batyr bolsa, Aıraýyqtyń qalaǵany meniń qyzym bolsa, eki jastyń qalaýy bolsyn!» — dep, ulan-asyr toı jasaıdy. Sonan soń, han qyzyna laıyq jasaýyn kelistirip, qyryq narǵa júk artyp, Aqshahan jalǵyz qyzyn uzatady.

Sodan, Aıraýyq batyr han qyzyn alyp, nókerlerin ertip, kóshken eldeı bolyp, kóńilderi tasyp eline qaıtyp kele jatady. Sol kezde, esesi ketken jaýdyń el shetin toryp júrgen jasaǵy bar eken, bir kúni ańdyp júrip Aıraýyqtyń kóshine tutqıyldan shabady. Aıla taýyp, aqyl toǵystyrýǵa mursha bolmaıdy, arsy-kúrsi aıqas bastalyp ketedi. Qapyda soqqan jaý qoıa ma, az sátte Aıraýyqtyń janyna ergen jigitterin baýdaı túsiredi. Aıraýyq jalǵyz ózi qasha urys salyp, jaýǵa teńdik bermeıdi. Sóıtip júrgende sadaǵynyń adyrnasy úzilip, boıynda basqa qarýy qalmaǵan Aıraýyqtyń amaly bolmaı bir tóbeniń basynda turyp qalady.

Aqshahannyń arý qyzyn mol jasaýymen qolǵa túsirgen jaý máz bolyp, kóshti bura tartpaq bolady. Osy kezde Aqshahannyń qyzy saýǵa suraıdy: «Nekelep qosylǵan qosaǵym edi, buıryq osy shyǵar, endi tym bolmasa bir aýyz tildesip, qoshtasyp aıyrylysýǵa ulyqsat etińder», — deıdi.

Mereıi ústem bolyp turǵan jaý arý qyzdyń tilegin qabyl alyp, Aıraýyqqa qaraı alyp júredi. Sonda, Aıraýyqqa jaqyndap kelgen Aqshahannyń qyzy: «Eı, Aıraýyq, munsha nege esiń shyqty, taryqqanda talǵasyn dep, qanjyǵańa meıiz túıip edim ǵoı», — depti.

Sóıtse, aldyn boljaıtyn aqyldy qyz «zaman qandaı bolady» dep, túıe sińirinen shıratyp jasaǵan sadaqtyń tara- mys adyrnasyn eriniń qanjyǵasyna baılaǵan ǵoı. Jańaǵy «taryqqanda talǵajaý etsin dep, meıiz túıip edim» dep turǵany sol adyrnany meńzegeni edi deıdi.

Bul emeýrindi Aıraýyq túsinip, sadaǵyna adyrnasyn taǵyp alyp, jaýǵa «jekpe-jek, jekpe-jek!» dep qaıta shabady. Qarýy kelisken Aıraýyq des bermeıdi, qapysyz atyp, qynadaı qyryp shydatpaı, aqyry jaýdy túre qýady. Sóıtip, súıgen jaryna qaıta qosylyp, aman-esen eline kelip, muratyna jetipti deıdi.

---