InfoHub Logo

Aǵa sultandyq dáýirde, burynǵy Aqmola gýbernıasy terıtorıasynda Qudabaı aǵa sultan eken. Ol qazaq emes, estek edi desedi jurt. Uıatsyz, arsyz, óte qatal adam eken. Jylaǵan balany «Qudabaı keledi» dep jubatatyn bolypty el.

Birde Qudabaı Esil boıyndaǵy Qozǵan eline kelip, Tileý atanyń ishinde qadirli aqsaqal Shormannyń úıine túsedi. Ol úıdiń boıjetken qyzy tórdegi júk pen qart áke-sheshesiniń tósek aǵashy aralyǵynda jatatyn. Uıatsyz Qudabaı qarttardyń oıaý jatqanyna qaramastan, sol qyzǵa barady. Ol qabyldaı qoımaıdy. Soǵan yzalanyp «bozbala sultan» ashýly ún shyǵarady, qaltasynan nasybaı shaqshasyn alyp, ony Shormannyń basyna qaǵady.

Osy qorlyqqa namystanǵan Shorman ony óz balasy Berkinbaıǵa aıtady. Ol eti tiri, qıyn istiń tetigin taba biletin tapqyr jigit edi. Omby qalasyna osy jaǵdaıdy ondaǵy gýbernatordyń ózine aýyzsha shaǵym etýge attanady. İstiń jaıyn jergilikti jerde tekserip, anyqtaý úshin gýbernator elge óziniń orynbasaryn (vıse-gýbernatordy) jiberedi. Ulyqty Atbasar qalasyna túsiredi de, Berkinbaı aýylǵa keledi. Aýyldaǵy barlyq erkekterdi ulyq keletin joldyń eki jaǵyna qatar turǵyzady. Olarǵa:

— Par at jekken qara páýeske jaqyndap kelgen kezde bas kıimderińdi alyp, qol qýsyryp, ıip, «Qudabaı! Qudabaı!..» dep zarlanyp berińder, basqa sóz aıtýshy bolmańdar, — dep tapsyrdy Berkinbaı.

Aıtqandaı, qara páýeske zyrlatyp keledi. Joldy jaǵalaı turǵan halyq Berkinbaıdyń tapsyrmasyn oryndaıdy.

— Bular ne dep tur? — dep vıse-gýbernator suraıdy Berkinbaıdan.

— Ýa, uly mártebeli ulyǵymyz! «Biz úshin ómir súrý múshkil boldy. Bul óńirden Qudabaıdy alyńyz, áıtpese bizdi alyńyz» dep tur bular, — dedi Berkinbaı.

Osyny kórgen vıse-gýbernator aǵa sultannyń qylmysy anyqtaldy dep eseptedi, dereý Qudabaıdy izdetti. Bul kezde jaǵympazdar, halyq múddesin qara basynyń múddesine aıyrbastaıtyn satqyndar at-turmanyn saılap berip, Qudabaıdy ońtústikke attandyryp jiberdi. Telikól, Aqmeshit, Túrkistan arqyly ózbek jerine ótip ketse, eshkim izdemeıdi, izdegenmen taba almaıdy da dep oılady. Oılaǵany boldy. Qudabaı sol ketkennen ushty-kúıli joq bolyp ketti. El tynysh ómir súrdi.

---