InfoHub Logo

Qyzylorda OPD EQQİQB
tarapynan jarıalanǵan saıysyna
ÁLİMBETOVTER OTBASY
Aral aýdany, Qosjar aýyly 

«Otbasy — birlesip kún kóretin, týystyq qatynasta turatyn adamdar toby. Balalar tárbıesin júzege asyryp, basqa da qoǵamdyq turǵydan mándi qajettilikterdi qanaǵattandyratyn nekelik nemese týystyq qatynastarmen baılanysqan adamdar toby» degen anyqtama berilgen. Iá, rasynda da otbasy, januıa uǵymdary qany qazaq úshin qymbat. Jannyń uıasy, ottyń basy degen maǵynany beretin sekildi. Otbasy músheleri arasynda rýhanı qarym-qatynas bos ýaqytty birlese ótkizý, eki jaqty rýhanı baıytý qajettilikterimen qanaǵattandyrýda kórinedi. Bala dúnıege kelgen sátten-aq shańyraqtyń úlkenderi, áýlettiń tájirıbeli músheleri  ata men ájeniń qolynda tárbıelengen. Bizdiń otbasynda da solaı qalyptasqan. Shańyraqta dúnıege kelgen 6 bala da ata-ájesi men ata-anasynyń baýyrynda qatar tárbıelengen,  erkin ósken. Qazaq halqynyń árbir januıasy sekildi bizdiń otbasymyzda da otbasylyq qundylyqtar mańyzdy ról atqarady. Otbasylyq qundylyqtar degenimiz bir-birin súıip qosylǵan januıalardyń otbasyn saqtaý úshin qoldanatyn ejelden kele jatqan salt-dástúri. Árbir otbasynyń óz qundylyqtary bolady. Bizdiń otbasymyzdyń dástúrli qundylyǵy -  januıada dindi saqtaý, nekeni buzbaý, urpaq jalǵastyrý, balalardy durys tárbıeleý. Sebebi, uıada ne kórseń, ushqanda sony ilesiń, — dep  atam qazaq beker aıtpasa kerek.Otbasymyzda mahabbat, senim, túsinistik berik oryn alǵan. Onyń basty aıǵaǵy aırandaı uıyǵan tatý otbasymyz dep maqtanyshpen aıta alamyz.  

«Otbasylardyń basty maqsaty - baqytty ǵumyr keshý» deıdi januıamyzdyń úlkeni, 80-nen asqan Sharýhıa ájemiz. Abaı atamyz  «Tamaǵy toqty, kóılegi kóktik azdyrar adam balasyn» dep aıtqan. Qazirgi ýaqytta balanyń bos ýaqytyn tıimdi uıymdastyrýǵa ata-analar den qoıǵan zaman. Sebebi, qazirde qazaq halqynyń kózi ashyq, kókiregi oıaý. Dese de, qoǵamda ata-analarynyń baqylaýynan shyǵyp nemese az kóńil bólingenniń kesirinen teris áreketterge sonyń ishinde nashaqorlyqqa úıir bolýy kóńil qynjyltady. Bul esirtkige áýestik eń aldymen otbasynda birligi joq, ózine qoldaý izdep biraq januıasynan tappaǵan adamdarda bolady dep oılaımyn. Tek qana jasóspirimder, jastar ǵana emes eresekter de esirtkige áýes bolyp, óz ómirlerin ýlaýda.Óz ómiri men áreketine jaýap bere almaıtyn, esirtkige sanasy ýlanǵan  eresek adamnan qandaı úlgi-ónege bolsyn?

Esirtki qoldaný nemese satý, sıaqty áreketter túbinde opa tapqyzbaıdy.  Oǵan dálel kúndelikti estıtin jańalyqtar, quryqtalǵan qylmyskerler...  Esirtki qylmysqa ıtermeleıtini sózsiz. Nashaqor  qarajatty  urlyqpen  tabýdy  kózdeıdi, al  urlyq jazasyz  bolmaıdy. Bara-bara  jasóspirimder nashaqorǵa,esirtkiniń  qulyna aınalady. Jalpy aıtqanda, esirtki  zattary  dep jansyzdandyrý ereksheligine  ıe  bolatyn zattardy aıtamyz. Óıtkeni bulardyń quramynda mastandyratyn, ashýlandyratyn, tynyshtandyratyn, sergitetin zattar da bar. Esirtki eshqashan jaqsy zat bola almaıdy. Esirtkiniń  adam  densaýlyǵyna  tıgizer zıany kóp ekeni betke basyp aıtpasa da, o bastan belgili. Apıyn dep aıtqan erterekte. Esirtkige úırený óte tez,ony tutynǵan saıyn kóbirek mólsher kerek bolady. Nashaqor esirtkisiz ómir súre almaıtyn halge dýshar bolady.Sebebi ony bir ret qabyldaǵan soń ony taǵy da qabyldaý qajet bolady.Bir shyrmalaǵan jannyń onan qutylýy ońaıǵa soqpaıdy.Sondyqtan da esirtkiniń aldaýyna túsip qalmaǵan jón.   Esirtkige úıir bolǵan adam barlyǵynan aırylady. Ómirińdi baqytqa toly qylyp ótkizgimiz kelse, eń aldymen ózińe — óziń berik bolý kerek.  Adam densaýlyǵyna zıanyn tıgizetin jat ádetterden aýlaq bolǵany jón.  Temeki tartý, spırttik ishimdikterge áýestik - esirtkilik zattarǵa salynýǵa ıtermeleıdi. Bizdiń otbasynda tártip pen eńbek qatar saqtalady. Eńbek adamdy tárbıeleıdi. Sondyqtan jumys isteýden qashpaǵan jón. Jalqaýlyqqa salynýdyń sońy jaqsylyqqa aparmaıdy. Adamdar bir-birimen dos, baýyrlas, syılas, raqymdy, meıirimdi bolsa, nur ústine nur jaýady. Qoǵamda bolyp jatqan jaman ádetterge kináli — adamdardyń ózi. Osyndaı jat, jaman ádetterden boıymyzdy aýlaq ustap, tózimdilik, tabandylyq tanytyp, adamgershilik qasıetterdi joǵary ustaı bilýimiz kerek. Árbir adam salaýatty ómir saltyn ustana bilý kerek. Sport - ómirge senimdi kózben qaraýǵa úıretedi.  Barlyq adam sportpen aınalysyp, jaman ádetterden arylsa, onda bul ómirdegi eń jaqsy izgi isterdiń biri bolar edi.

Otan – otbasynan bastalady. Elimiz egemendigin saqtap, álemge tanylsyn desek ár otbasy ulttyq qundylyqtarymyzdy saqtap,   bir-birine izgilik pen senimmmen qaraýy tıis. Sebebi, ár otbasy – shaǵyn memleket.  Elimizdiń erteńi nurly bolsyn desek, el bolyp, halyq bolyp bolashaǵymyzdy, ultymyzdy, tegimizdi joǵaltyp almaý úshin nashaqorlyq, ishimdik, temekiden boıymyzdy aýlaq ustaıyq! «Úlkenge – qurmet, kishige - izet» kórsetip, bir-birimizdi qoldaıyq, bilim izdep rýhanı jańǵyraıyq, elimizdiń damýyna úles qosaıyq, sonda biz otbasymyzǵa, qorshaǵan adamdarǵa  syıly bolamyz.  Sózimizdi qorytyndylaı kele: «Otbasy – oshaq qasy, ár adamnyń ystyq uıasy» degimiz keledi.  Bizdiń otbasy – naǵyz berik otbasy. Bizdiń otbasy – esirtkiden alys!   

---