InfoHub Logo

Adamzat ǵumyrynda ulttyń, halyqtyń beınesin kórsetetin - áıel adam. Halqymyzdyń «qyzǵa qyryq úıden tyıym» dep ultymyzdyń qyz balanyń tárbıesine bir ǵana shańyraq emes, búkil qazaq qaýymy zor ról atqaratyny málim. Bul qaǵıdany túrli burmalaýshylyqpen qoldanǵan elimizdiń keıbir aýyldarynda  arýlardyń beıqam kúlkisin kóz jasyna aınaldyryp, ádiletsizdik jasaǵandar da tarıhtan belgili. Qıyn qyz taǵdyry, jan basyn aıamaýshylyq, áıeldi qyspaqqa alý, adam saýdasyndaı qudandylyq qazaq qyzdarynyń taǵdyryna syzat túsirdi. Osynyń bári jazýshy, kórnekti qoǵam qaıratkeri ult zıalysy Júsipbek Aımaýytovtyń qalamynan shyqqan kórnekti týyndylarynyń biri «Aqbilek» romanynda aıqyn aıshyqtalady. Qazaq qoǵamynda áıel adam er adamnan bir saty tómen turýynyń ózi jete túsingen adamǵa kereaǵar, asyra silteý oq bolyp kórinedi. Názik jaratylys ıesi bolýmen qatar aqyldylyǵymen kózge túsken, qaısar da ójet, qalyń jurtqa úlgi bolar qanǵa sińgen tektilikti tanytar tárbıesi, ajarly qazaq qyzynyń beınesi kóp ultqa úlgi bolarlyqtaı!

Júsipbek Aımaýytovtyń «Aqbilek» romany týyndysynyń keıipkeri - Aqbilek - ult beınesi bolary haq. Romannyń basty tulǵasynyń boıyndaǵy  kórkem minezi búkil qazaq qyzyna tán ańǵaldyǵy men páktigi deýge bolady. Minsiz tálim-tárbıe ustanyp aqylyna erik bere almaǵan Aqbilektiń aq gvardıashytar jaǵyna shyǵaryp bergen jaqynynyń opasyzdyǵy qyz taǵdyryn qıyndyqqa aparady. Onyń orys ofıserine  eriksiz túrde berilýi ókinishke ulasady. Qazirgi zamanda qyzdardyń oılanbastan ózge el azamattaryna jar bolyp óz týǵan eliniń er jigitterine syn aıtyp ketetin arýlarǵa qaraǵanda, J.Aımaýytov keıipkeri Aqbilektiń sharasyzdyǵy men tereńnen oılaýy myń ese artyq bolyp kórinetini anyq.

Bostandyqqa umtylǵanymen, týǵan ákesiniń keýdeden ıterýi, el-jurtynyń aıaýshylyǵy qyz mápelep ósirgen qazaqqa ólimnen de aýyr. Alaıda boıyna bitken qaısarlyqtyń arqasynda Aqbilek muqalmady, jańa zaman aǵynymen oqýyn oqyp, óz baǵyn taýyp, dara jolyn sala bildi. Zorlyq kórip, taǵdyr tálkegiine ushyraǵan Aqbilektiń túsinigi mol, oıy keńeıgen, kózi ashyq, arýaqty anaǵa aınalýy jan tebirentetini sózsiz. Romannyń osylaısha túıindelýi kóptiń kóńilinen shyǵatyny anyq. «Qamar sulý», «Baqytsyz Jamal» shyǵarmalarynda qyz ómiriniń sátsiz aıaqtalýy tolǵandyrsa, bul shyǵarmada J.Aımaýytov keıipkeri Aqbilektiń birden-bir baqytty jan ekenin kórýimizge bolady. Árbir qarakóz qyzdyń kúlimdegen ásem beınesin kórý – qazaq halqy úshin arman bolǵany da belgili. Ómirdiń aǵysy qatty ózen sekildi. Oǵan qarsy júzseń, qýatyń jetpeı taýsylary anyq. Al, kerisinshe onyń baǵytyna saı júze bilseń, muratyńa jetesiń! Buǵan J.Aımaýytov shyǵarmasyndaǵy Aqbilek obrazy dálel bola alady. Qatygez taǵdyryna qarsy tura bilgen qaısar da namysshyl, sanaly da ór minezdi qyz Aqbilek  qazaq qyzdaryna úlgi bola alady.

Ý.M.Djoldybaeva – tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty, Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-niń dosenti,Mádenıetoa B.A - Shyǵystaný fakúlteti shetel fılologıasy mamandyǵynyń 1-kýrs stýdenti

---