InfoHub Logo

Bes salaly sasyq shóp (pýstyrnık pátılopastnyı, Leonurus quinquelobatus) — bıiktiǵi 1,5 metrge jetetin, kóp jyldyq, shóp tektes ósimdik. Sabaqtary uzyn, túzý, túk basqan, tórt qyrly. Japyraqtary kezektesip jarysa ornalasqan, tómengi japyraqtary jumyrtqa tárizdi, bes salaly, ortadaǵylary úsh salaly, ushtary súıir, joǵarǵy japyraqtary jińishke. Barlyq japyraqtaryda iri, ara tisti. Gúlderi qos erindi, joǵarydaǵy japyraqtarynyń qýysynda shoǵyrlanyp turady. Gúl táji ashyq qyzyl, gúl serigi ótkir biz tárizdi. Jemisi — úsh qyrly kishkene jańǵaqsha. Ol maýsym-shilde aılarynda gúldeıdi. Taý etekterinde, ormannyń aralyqtarynda, tastaqty betkeılerde, aryqtyń mańaıynda, jaıylymdarda ósedi. Dári úshin ósimdiktiń jer ústindegi bóliginiń joǵarǵy jaǵyn oryp jınap alady. Quramynda leonýrın, stahıdrın, kversetın, rýtın, saponınder, ılik zattar, efır maılary, A, S vıtamımderi bar.

Qazaqstanda bul ósimdiktiń kókshil jáne túrkistandyq sasyq shóp degen basqa da túrleri bar. Bulardyń barlyǵy da birine-biri uqsas jáne dárilik qasıetteri de birdeı.

Sasyq shóp «umyt bolǵan» ósimdikterdiń biri. Bul ósimdik týraly XV ǵasyrdaǵy kitaptarda kóp aıtylady. Biraq XX ǵasyrda paıdalanýdan shyǵyp qalǵan. Tek ústimizdegi ǵasyrdyń 30-jyldarynda ǵana oǵan qaıtadan kóńil bóline bastady.

Sasyq shópten jasalǵan dárilerdiń nerv júıesin tynyshtandyratyn, qan qysymyn tómendetetin, júrek bulshyq etteriniń kúshin arttyryp, soǵýyn qalpyna keltiretin qasıetteri bar. Nerv júıesin tynyshtandyratyn qasıeti dárilik shúıginshópten asyp túsedi, sóıtip júrek nevrozyna, gıpertonıa aýrýyna qarsy jáne júrektiń tusy qysyp aýyrǵanda qoldanylady. Bul ósimdikten jasalǵan dáriler aterosklerozdy, júrek bulshyq etteriniń qabynýyn, jemsaý aýrýyn emdeý úshin de paıdalanylady.

Dárini daıyndaý jáne qoldaný tásili

Ósimdiktiń 20 gramyn qaınap turǵan 1 stakan sýǵa salyp, 20 mınýt tundyrady da, 2 as qasyqtan 3 ret tamaqtanar aldynan jarty saǵat buryn ishedi.

Spırtti tunba: ósimdiktiń 30 gramyn 100 ml spırtke salyp 10 kún tundyrady da, 30-40 tamshydan kúnine 3 ret ishedi.

---