«Beıbitshilik, baqyt belgileri Qazaqstan komzıtorlarynyń shyǵarmalarynda»
Qaraǵandy oblysy, Balqash qalasy
Mýzyka páni muǵalimi Aralbaeva Bıbınýr Tolendyevna
Taqyryby. Beıbitshilik, baqyt belgileri Qazaqstan komzıtorlarynyń shyǵarmalarynda
Sabaqtyń maqsaty: Ótken taqyrypty qaıtalaý, jańa taqyryp boıynsha jańa ánmen tanysý, kúıdi tyńdaý barysynda jumys isteý; vokaldyq jáne hormen án aıtý ádis - tásilderin damytý, oqýshylardyń patrıottyq sezimderin tárbıeleý, tabıǵatqa súıispenshilikterin oıatý.
Qoldanǵan mýz. shyǵarmalar:
1. «Sakýra» japon halyq áni «Hırosıma» baletinen, kompozıtor Ǵ. Jubanova
2. «Aqqý» kúıi komp. N. Tilendıev
3. «Aq kogershin» áni komp. A. Jubanov
Sabaqtyń kórnekiligi:
Kompozıtorlardyń portretteri: Ǵ. Jubanova, A. Jubanov, N. Tilendıev; aqqý, tyrna, aq kógershin qustardyń beıneleri; dıskilerge jazylǵan mýz. shyǵarmalar; mýz. sentr, pıanıno aspaby, vıdeo jazbalar, proektor.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi
Oqýshylarmen amandasý, daýystaryna mýz. jattyǵýlardy jasaý, sabaqtyń taqyrybyn aıtý.
2. Ótken taqyrypty bekitý
- Men oryndaǵan áýendi tyńdap, ol áýen senderge tanys pa, qalaı atalady ekeniń aıtasyndar. (j. h. á. «Sakýrany» oryndaımyn) –(b. jaýaptary)
- Bul án ne týraly? Japon halqynyń qandaı dástúrimen baılanysty - (b. jaýaptary)
- Qaı kompozıtordyń shyǵyrmasynda osy án kezdesedi? – Ǵ. Jubanovanyń «Hırosıma» baletinde.
- Balet degen ne? «Hırosıma» baleti ne týraly?-(b. jaýaptary)
- 1945j., tamyz aıynda Japonıanyń eki qalasynyń ústinen AQSH memleketi atom bombylaryn tastady. Myńdaǵan adamdar jazyqsyz qyrǵynǵa ushyrady. Japon halqynyń bir ańyzy boıynsha tyrna qusy armandaryn oryndaıdy, elge baqyt pen jaqsylyq ákeledi. Kimde - kim qaǵazdan myń tyrna jasasa, sol adamnyń armany oryndalady, baqytty bolady. «Hırosıma» baletinde Iýkı degen qyz óziniń áke - sheshesine qaǵazdan kóp tyrnalardy jasap syılaǵan, biraq myńǵa sany jetpegen eken, Hırosımaǵa tastaǵan bombydan Iýkı anasymen qaza bolǵan.
- Kompozıtor Ǵ. Jubanova osy shyǵarmasymen neni aıtqysy kelgen? – Atom jarylystary adam ómirine qaıǵy, ólsheýsiz zıan keltiredi. Sondyqtan, búkil álemde atom bombylary jarylmasyn, máńgilik beıbit ómir bolsyn degisi keldi.
- Jyl saıyn atom jarylysy bolǵan qasiretti kúnin búkil japondyqtar eske alyp ótedi. Bul kúni japon balalary qaǵazdan aq tyrnany jasap syıǵa tartady, dúnıe júziniń bar halyqtaryna baqyt, uzaq ómir t. b. tilekterdi aıtyp tileıdi. (osy kezde qaǵazdan jasaǵan tyrnany balalarǵa kórsetip, taqtaǵa ilemin)
3. Jańa sabaq
- Jer sharynda búkil halyqtar árıne beıbit ómir súrýin qalaıdy, beıbitshilik belgisin basqa qustarǵa teńeıdi. Mysaly: úndi halqy úshin beıbitshilik belgisi – taýys qusy, japondyqtarǵa tyrna bolsa, kóptegen halyqtarǵa beıbit ómirdiń rámizi bolyp – aq kógershin qusynyń beınesi sanalady. Dúnıe júziniń progresshil jastary 20 - ǵasyrdyń ortasynda beıbit ómir úshin, atom jarylystaryna qarsy qozǵalys bastady, Dúnıejúziniń Jastar festıváldary ótti. (vıdeo «Festıvál») Sol festıváldardyń rámizi aq kógershin bolyp sanaldy. Kóptegen kompozıtorlar «Aq kógershin» rámizine arnap shyǵarmalaryn jazdy. Ol shyǵarmalardyń birazy – ánder. Osyndaı ánderdiń bireýi – «Aq kógershin» áni, ataqty Qazaqstan kompozıtory Ahmet Jubanov jazǵan án. Búgin biz osy ánmen tanysamyz.(Taqtaǵa aq kógershin beınesin ilý.) Oqýshylarmen birge ánniń sózderin oqyp, óleń ne týraly ekeniń sıpattaý. Sodan keıin ánniń áýenimen tanysyp, jattaý jumystaryn ótkizý, mánerlep oryndatqyzý).
- Al, qazaq halqynda sulýlyqtyń, tazalyqtyń, baqyttyń belgisi bolyp sanalatyn qus – aqqý. Aqqý qusyn qazaq halqy óte qurmettegen, kóptegen ánder, kúıler osy qusqa arnaǵan. Búgin biz ádemi qusqa arnalǵan kúı tyńdap kóremiz. (Taqtaǵa aqqýdyń beınesin ilý.) - Avtory – ataqty Qazaqstannyń kompozıtory. Nurǵısa Tilendıev, daryndy kompozıtor, dırıjer, dombyrashy - kúıshi. Kezinde fólklorlyq - etnografıalyq «Otyrar sazy» orkestrin quryp, ózi sol orkestrdiń bas dırıjeri boldy. Jazǵan shyǵarmalardyń ishinde kóptegen ánder, kúıler, romanstar, poemalary bar. («Aqqý» - vıdeo jazbada kúıin tyńdatqyzyp, sıpattama berý: kóńili qandaı, neni beıneleıdi, kúıdiń ekpininde ózgeristeri bar ma, olar neni sýretteıdi?)
4. Qorytyndy shyǵarý
- Biz búgin ne bildik, ne úırendik? Qandaı jańa shyǵarmalarmen tanystyq? Qandaı qustardyń beınesimen baılanysty osy shyǵarmalar? (aq kógershin, tyrna, aqqý )
- Osy qustardyń attary neniń belgisi dep aıtýǵa bolady: (oqýshylardyń jaýaptary arqyly myna shemany shyǵarý)
Tyrna, aqqý, kógershin
↓
Baqyt
Dostyq
Beıbit
Ádilettik
Jaqsylyq
Sulýlyq
Adaldyq
Tazalyq
Sabaqtyń aıaǵynda oqýshylarǵa aq qaǵazdan tyrnanyń beınesin qalaı jasaý kerek ekeniń kórsetip, ár balaǵa jeke taratqan paraq qaǵazdan tyrnany jasatý. Daıyn tyrnalaryn balalar bir - birine tilekteriń aıtyp syıǵa tartady.
5. Oqýshylardyń sabaqqa qatysýlaryn baǵalap, úıge tapsyrma berý.
Mýzyka páni muǵalimi Aralbaeva Bıbınýr Tolendyevna
Taqyryby. Beıbitshilik, baqyt belgileri Qazaqstan komzıtorlarynyń shyǵarmalarynda
Sabaqtyń maqsaty: Ótken taqyrypty qaıtalaý, jańa taqyryp boıynsha jańa ánmen tanysý, kúıdi tyńdaý barysynda jumys isteý; vokaldyq jáne hormen án aıtý ádis - tásilderin damytý, oqýshylardyń patrıottyq sezimderin tárbıeleý, tabıǵatqa súıispenshilikterin oıatý.
Qoldanǵan mýz. shyǵarmalar:
1. «Sakýra» japon halyq áni «Hırosıma» baletinen, kompozıtor Ǵ. Jubanova
2. «Aqqý» kúıi komp. N. Tilendıev
3. «Aq kogershin» áni komp. A. Jubanov
Sabaqtyń kórnekiligi:
Kompozıtorlardyń portretteri: Ǵ. Jubanova, A. Jubanov, N. Tilendıev; aqqý, tyrna, aq kógershin qustardyń beıneleri; dıskilerge jazylǵan mýz. shyǵarmalar; mýz. sentr, pıanıno aspaby, vıdeo jazbalar, proektor.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi
Oqýshylarmen amandasý, daýystaryna mýz. jattyǵýlardy jasaý, sabaqtyń taqyrybyn aıtý.
2. Ótken taqyrypty bekitý
- Men oryndaǵan áýendi tyńdap, ol áýen senderge tanys pa, qalaı atalady ekeniń aıtasyndar. (j. h. á. «Sakýrany» oryndaımyn) –(b. jaýaptary)
- Bul án ne týraly? Japon halqynyń qandaı dástúrimen baılanysty - (b. jaýaptary)
- Qaı kompozıtordyń shyǵyrmasynda osy án kezdesedi? – Ǵ. Jubanovanyń «Hırosıma» baletinde.
- Balet degen ne? «Hırosıma» baleti ne týraly?-(b. jaýaptary)
- 1945j., tamyz aıynda Japonıanyń eki qalasynyń ústinen AQSH memleketi atom bombylaryn tastady. Myńdaǵan adamdar jazyqsyz qyrǵynǵa ushyrady. Japon halqynyń bir ańyzy boıynsha tyrna qusy armandaryn oryndaıdy, elge baqyt pen jaqsylyq ákeledi. Kimde - kim qaǵazdan myń tyrna jasasa, sol adamnyń armany oryndalady, baqytty bolady. «Hırosıma» baletinde Iýkı degen qyz óziniń áke - sheshesine qaǵazdan kóp tyrnalardy jasap syılaǵan, biraq myńǵa sany jetpegen eken, Hırosımaǵa tastaǵan bombydan Iýkı anasymen qaza bolǵan.
- Kompozıtor Ǵ. Jubanova osy shyǵarmasymen neni aıtqysy kelgen? – Atom jarylystary adam ómirine qaıǵy, ólsheýsiz zıan keltiredi. Sondyqtan, búkil álemde atom bombylary jarylmasyn, máńgilik beıbit ómir bolsyn degisi keldi.
- Jyl saıyn atom jarylysy bolǵan qasiretti kúnin búkil japondyqtar eske alyp ótedi. Bul kúni japon balalary qaǵazdan aq tyrnany jasap syıǵa tartady, dúnıe júziniń bar halyqtaryna baqyt, uzaq ómir t. b. tilekterdi aıtyp tileıdi. (osy kezde qaǵazdan jasaǵan tyrnany balalarǵa kórsetip, taqtaǵa ilemin)
3. Jańa sabaq
- Jer sharynda búkil halyqtar árıne beıbit ómir súrýin qalaıdy, beıbitshilik belgisin basqa qustarǵa teńeıdi. Mysaly: úndi halqy úshin beıbitshilik belgisi – taýys qusy, japondyqtarǵa tyrna bolsa, kóptegen halyqtarǵa beıbit ómirdiń rámizi bolyp – aq kógershin qusynyń beınesi sanalady. Dúnıe júziniń progresshil jastary 20 - ǵasyrdyń ortasynda beıbit ómir úshin, atom jarylystaryna qarsy qozǵalys bastady, Dúnıejúziniń Jastar festıváldary ótti. (vıdeo «Festıvál») Sol festıváldardyń rámizi aq kógershin bolyp sanaldy. Kóptegen kompozıtorlar «Aq kógershin» rámizine arnap shyǵarmalaryn jazdy. Ol shyǵarmalardyń birazy – ánder. Osyndaı ánderdiń bireýi – «Aq kógershin» áni, ataqty Qazaqstan kompozıtory Ahmet Jubanov jazǵan án. Búgin biz osy ánmen tanysamyz.(Taqtaǵa aq kógershin beınesin ilý.) Oqýshylarmen birge ánniń sózderin oqyp, óleń ne týraly ekeniń sıpattaý. Sodan keıin ánniń áýenimen tanysyp, jattaý jumystaryn ótkizý, mánerlep oryndatqyzý).
- Al, qazaq halqynda sulýlyqtyń, tazalyqtyń, baqyttyń belgisi bolyp sanalatyn qus – aqqý. Aqqý qusyn qazaq halqy óte qurmettegen, kóptegen ánder, kúıler osy qusqa arnaǵan. Búgin biz ádemi qusqa arnalǵan kúı tyńdap kóremiz. (Taqtaǵa aqqýdyń beınesin ilý.) - Avtory – ataqty Qazaqstannyń kompozıtory. Nurǵısa Tilendıev, daryndy kompozıtor, dırıjer, dombyrashy - kúıshi. Kezinde fólklorlyq - etnografıalyq «Otyrar sazy» orkestrin quryp, ózi sol orkestrdiń bas dırıjeri boldy. Jazǵan shyǵarmalardyń ishinde kóptegen ánder, kúıler, romanstar, poemalary bar. («Aqqý» - vıdeo jazbada kúıin tyńdatqyzyp, sıpattama berý: kóńili qandaı, neni beıneleıdi, kúıdiń ekpininde ózgeristeri bar ma, olar neni sýretteıdi?)
4. Qorytyndy shyǵarý
- Biz búgin ne bildik, ne úırendik? Qandaı jańa shyǵarmalarmen tanystyq? Qandaı qustardyń beınesimen baılanysty osy shyǵarmalar? (aq kógershin, tyrna, aqqý )
- Osy qustardyń attary neniń belgisi dep aıtýǵa bolady: (oqýshylardyń jaýaptary arqyly myna shemany shyǵarý)
Tyrna, aqqý, kógershin
↓
Baqyt
Dostyq
Beıbit
Ádilettik
Jaqsylyq
Sulýlyq
Adaldyq
Tazalyq
Sabaqtyń aıaǵynda oqýshylarǵa aq qaǵazdan tyrnanyń beınesin qalaı jasaý kerek ekeniń kórsetip, ár balaǵa jeke taratqan paraq qaǵazdan tyrnany jasatý. Daıyn tyrnalaryn balalar bir - birine tilekteriń aıtyp syıǵa tartady.
5. Oqýshylardyń sabaqqa qatysýlaryn baǵalap, úıge tapsyrma berý.
You Might Also Like
-
N. S. Manaev atyndaǵy jalpy orta mektebi
