InfoHub Logo

Birjannyń Nurjan degen týǵan aǵasynyń Syzdyq degen balasyna qosylǵan Rahıa degen kelini (qazirde Pavlodar da turady) myna áńgimeni esine alyp maǵan jazyp jiberdi.

«Men 1914 jyly Syzdyqqa qosyldym. Sonda bizdiń úılerdiń úlkeni Ápish sheshemiz ben óz sheshem (Nurjannyń áıeli) bolatyn. Ápish sheshemiz uzyn boıly, suńǵaqty, at jaqty, qyr qabaqty qara tory adam edi. Temirtastyń boıy, óńi, qas-qabaǵy sheshesine tartqan bolatyn. Sheshemiz aqyl ıesi, tereń oıly adam edi, onyń ondaı qasıetin bertin kelgende úlken adamdar qadirlep aıtyp otyratyn: «Osy Ápishtiń aqyl-oıy adamnan artyq, shyqqan tegi jaman adam emes, osy tórkininiń joǵyna qaraǵanda, periniń zaty bolar», deıtin. Osy sheshemizdiń aıtqany boıynsha myna bir oqıǵalar esimde qalypty.

Atamyz Birjan serilik — saldyqpen el kezip, «Qyr» eline barypty. Bir jerde óleń aıtyp, án salyp, tyńdaǵan halyqtyń qulaq qurshyn, mereıin qandyryp, oıyn tarqar kezinde, sheshemizdi kórip qalady. Ol boı jetip otyrǵan qyz eken. Ekeýi ymmenen syrlasypty. Aýyzba-aýyz sóılesýge kópten qaımyǵyp tarasypty. Sol kezde bir aýylda oıyn bolyp, bular sonda barypty. Sol jerde sóılesip birin-biri súıetinin aıtypty. Solaı bola tursa da, qalyń eldiń ishinen jalǵyz júrgen ánshi qalaı qyz áketedi, sonyń ebin taba almaı daǵdarysyp qalǵan kezde Ápish sheshemiz oılap aqyl taýypty:

— Seri, myna el keshedi. Bul jerden uzaıdy. Sen de bul elden ket te, bir jumada meni myna moladan tap, men sonda kelem, tiri bolsam senimen ketem, senimen ketpesem, ólsem osy molada ólem. Meniń ornym osy mola bolyp qalsyn,— depti.

Atamyz elden attanyp ketip qalǵan bolady da, ana el kóship eki-úsh kúndik jerge ketkende, tórt kúnnen keıin oralyp kelse, anamyz Ápish sol molada otyr eken. Bul jerge kelgenime eki kún boldy depti. Sol boıda ekeýi túndeletip jol júrip, kúndiz japan túzdi panalap el shetine jetipti. Sheshemiz sodan keıin el-jurtyn kórmepti, ony izdep eshkim kelmepti. Ol: «Meniń eli-jurtym, týǵan-týysqanym osy seri ǵoı. Bir dep bileginen, eki dep eteginen ustap keldim ǵoı, meni jurt ne dese o desin!»— dep otyratyn. Sheshemizdiń kóńiline qarap, eli-jurtyn biz suramaıtynbyz, osydan basqany ol kisi aıtpaıtyn.

Birjan atamyz bertin kele Sarany ekinshi ret taǵy izdep barmaqshy bolypty. «Myna áıelińdi, kóringen balalardy qaıtesiń, bir jerde qańǵyryp júrip ólip qalasyń»,— dep Nurjan atamyz razylyq bermepti. Sonda Ápish sheshemiz aqylǵa jeńdirip, ruqsat áperipti. Atamyzǵa: «Men Saldyń ataǵyn kútip, jas bóbekterdi baǵyp otyram. Sal óleń-ánge bola jaralǵan adam ǵoı, joly bolsyn»— depti. Biraq, joldyń uzaqtyǵynan, qolynyń qysqalyǵynan Birjan atamyz elden uzap shyǵa almapty.

---