InfoHub Logo

Meniń Jazaǵam

 

Oqý jyly aıaqtalysymen jumys isteýge jaraǵan balalardyń kópshiligi shabyndyqty alqapqa shalǵy túser kúndi asyǵa kútedi. Jyldaǵy ádet bul. Aqyry ol kún de kelip jetti. Balalar jaǵy Jazaǵa dep atap ketken brıgadır Jazýbaı Ábıev aǵa jyldaǵydaı ár balaǵa kimniń tirkemeshesi bolatynyn aıtyp tur. Mine ol  meniń esimimdi atady.

– Sen, Igilik Shekebaev aǵańnyń tirkemeshesi bolasyń, –  dedi . Men Igilik aǵanyń «Belarýsine» qaraı bettedim. Ol kisi shóp mashınasyn maılap jatyr edi. Meni kórip:

– E, sen ekeýmiz taǵy da birge isteıtin boldyq pa? Durys-aq, – deı kelip shóp mashınasynyń qaı jerin maılaý kerektigin tátpishtep túsindirdi. İle iske kiristik. Tyrnadaı tizbektelgen traktorlar... Shalǵy izinde qalyp bara jatqan shabylǵan shóp. Kún kóterilgen saıyn ysyp sala bergen shabyndyqty alqap. Sol alqapta bitik ósken san alýan shópterdiń tanaýyńdy qytyqtaǵan jupar ısi kóńilge áldebir qýanysh sezimin uıalatatyndaı. Jumys kúni  de aıaqtaldy. Brıgada mashınasynyń qarasy kórindi. Ol toqtaǵan tusta Jazýbaı aǵanyń: « Káne shalǵylaryńdy kýzovqa salyńdar!» –  degen  daýsy estiletin.  Búgin olaı bolmady. İle Jazaǵańnyń mashınasy synyp qalǵany belgili boldy. Sol sát men Baıqojaǵa qalaı jeter ekenmin dep oılaýmen boldym. Shomanǵa kelgen tusta Igilik aǵa meni kúnde brıgadır Baıqojaǵa aparyp tastaıtynyn, úıim sonda turatynyn aıtyp kórip edi. Júrgizýshi: «Men eshteńe bilmeımin», – dep túsirip tastady. Kún qasqaraıyp bara jatty. Júgirip keńseniń tusynan óte bergenimde: «Toqta, toqta dedim ǵoı men saǵan», – degen zildi daýys eriksiz irkilýge májbúr etti. İzimdi ala ile jetken daýys ıesisi kekeshtenip: «Nege sálem bermeısiń?» –  dedi.

– Aǵa,  asyǵyp baıqamaı...

– Á, bul asyǵady, bul baıqamaıdy... ózi qaıda isteısiń? – dep surady.

– Jazýbaıdyń brıgadasynda.

– Á-á solaı de,áı, sen endi ol brıgadada jumys istemeısiń.

Men tiri turǵanda...Saǵan jumys istetpeımin bildiń be? –dedi ákireńdep. –Meniń kim ekenimdi bilmeı júr ekensiń. Ákeńdi tanytam. Kózińe kók shybyn úımeletpesem atymdy basqa qoı. Erteńnen bastap jumystań bossyń uqtyń ba?..

Baıqojaǵa qaraı baıaý ilbip kelemin. Júrisim óner emes. Tún qarańǵylyǵy qoıýlana bastaǵan saıyn eńseni ezgen aýyr oı ilgeri basqan qadamymdy keıin tartatyndaı. Ana kisiniń yzbarly da yzaly úni qulaǵymnyń túbinde yzyń qaǵyp turyp aldy. «Erteńnen bastap... bossyń, men  tiri turǵanda jumys istetpeımin» dep ol qaıta- qaıtalap turǵandaı. Baıqamaı qalǵanymdy aıtyp keshirim surasam da, onyń bir sózin qaıtalaı bergeni qalaı? Sálem bermediń dep sonshama shamdanǵany nesi eken?.. Sol sát oqý jylynyń basynda bolǵan myna bir jaıt oıyma oralǵan. Bir úıdiń qasynan óte bergende aldymnan taıshadaı qara tóbet atyp shyǵyp tap berdi. Jan dármen jerden tas alyp úlgerdim. Itke tas laqtyryp aıǵaılaı bastadym. Abyroı bolǵanda, tas tıse kerek ıt qańsylap qasha jóneldi.

 Erteńgisinde ıt ıesi manaǵy aǵaı meni mektep dırektoryna shaqyrtty.

– Sen meniń ıtime tas laqtyratyn, boqtaıtyn kimsiń? –dep tepsingen. Tipti mektep dırektorynyń: «Sabyr saqtańyz», – degenine qaramastan:

– Sen meniń kim ekenimdi bilesiń be? – dep aqyrdy. Sol sát dırektor:

– Itke nege tas laqtyrdyń? –dep surady.

– Qaýyp ala jazdady.

–Tas laqtyrǵanyńmen qoımaı sonsha nege boqtadyń?

– Boqtady deısiz be? Manadan únsiz otyrǵan synyp jetekshisi apaı sózge aralasyp. – Munyń aýzynan boqtyq túspeıdi, boqtaǵanda bar ǵoı oryssha boqtaıdy.

–Joq, joq, – dedim jan daýsym shyǵyp. –Oryssha bilmeıtin ıtti oryssha boqtaıtyn jyndy deısiz be? Bul joly ákesinen qazaqsha syqpyrttym.

– Áne kórdińiz be? –dedi ana kisi qatýlanyp. –Munyń ıtime tas laqtyrǵany– maǵan qol kótergeni emes pe? Al ákesinen boqtaǵany, meni boqtaǵany dep bilem. Mundaı mektep tártibin buzatyn buzyqqa aıaýshylyq bolmaý kerek. Sondyqtan búginnen bastap mektepten shyǵarýyńyzdy...

  Osy sátte onyń sózin bólgen men:

– Siz ne? Ittiń... –deı bergenimde:

– Bar joǵal! –dep dırektor meni bólmeden qýyp shyqty. Sol joly qansha júgirse de ol meni mektepten shyǵarta almaǵan edi. Endi mine...

– Kóńilsizsiń ǵoı, ne boldy, balam? Álde bir jeriń...

–Joq  aýyrǵam joq, –deı kelip, – álgi aty kim edi? Keńsedegi tasbaqa «jumystan bossyń dep» qysqa qaıyrdym. –Erteń meni tań sáriden oıatpańyz, – dep jatýǵa yńǵaılandym. Basym jastyqqa tıe bergen sátte manadan tunjyrap únsiz otyrǵan sheshem:

–Já, jumysty qoıshy. Seniń tapqan tıyn-tebenińe qarap otyrǵan joqpyn.  Tek ana aǵańmen nege renjistiń eken? Ol– bir. Ekinshiden, úlken kisini tasbaqa degeniń ne? Bul ádepsizdik qoı, balam! – dedi baıaý ún qatyp. Men  úndemedim. Álden soń: «Jumystan aıaq asty shyǵyp qalǵanym ba? Bul qalaı boldy ózi?» –dep oıǵa berildim. Shalǵyny ala almaı. Ornyna sala almaı myqshyńdap jatqanda: «Qane, kiltińdi beri ákelshi», – dep ózi bilek sybanyp, kirisip ketetini esime tústi. Eshqashanda meniń tehnıkaǵa beıimim joq ekenin betime baspaıtyn edi. «Endi Igilik aǵanyń áı ul degenin estýim eki talaı-aý», – dep, ókinip jatyp kózim ilinip ketipti. Syrttan balaǵanǵa áldekimderdiń ózara sóılesip kirip kele jatqan daýystarynan oıandym.

– Ol kisi keńsede istegenmen Súleımendi jumystan shyǵaryp tastaýǵa qaqysy joq, apa?! Bul Jazaǵańnyń daýsy. –Ony men sheshemin. Sol sát sheshemniń:

– Tur, Jazýbaı aǵań keldi, – degen kóńildi daýsy estildi. Álden soń brıgada mashınasymen shabyndyqty alqapqa bettep kele jattyq. Rúlde Jazaǵań ara-tura aınadan bizge qarap jymyńdap qoıady. Jumysqa kiriser tusta: «Sen ol aǵańdy qaıtesiń áldekimge  qatty ashýlanǵan bolar. Sodan «ıt ashýyn tyrnadan alady» degendeı  saǵan urysqan bolar, umyt», – degen arqamnan qaǵyp. Men umytqanmen, ol umyta almasa kerek. Eki-úsh kúnnen keıin Jazaǵań meni Baıqojaǵa aparyp salmaq bop mashınasynyń rýline otyra bergende, eki qolyn erbeńdete kóterip, alqyna jetken ol:

–Jazeke, álgi Súleımen degen buzyq sende istep júr me? Men ony...

– Estidim, – dedi Jazaǵań onyń sózin bólip.

– Estiseń sony jumystan qýyp jiber. Sóıt. Men muny senen  aktıv múshesi, sehtyń partıa uıymynyń hatshysy retinde ...

– Siz, – dedi Jazaǵań, – sózińizdi qaıta –qaıta bólgenim úshin meni ǵapý etińiz. Aktıvti de partıa uıymyn da jaıyna qaldyryńyz. Al Súleımen siz aıtqandaı buzyqtyq jasasa, ony kollektıv tártipke shaqyrady. Jumystan shyǵarý jaıly sóz bolýy múmkin emes. Al jaqsy, –deı berip...

– Áı, Súleımen, sen áli kýzovta otyrsyń ba? Beri kel! –dep shaqyrdy . Men jerge sekirip túskende, Jazaǵańa áldene degeli kele jatqan ana kisi meniń bergen sálemimdi almastan: «Kórermiz áli», – dedi sustanyp.

 ... Shoman aýylynyń jetkinshek jastaryn mehanızatorlyq kásipke, eń bastysy, adaldyqqa , adamgershilikke, eńbekqorlyqqa baýlyǵan birden-bir tálimger ol. Bizdiń Jazaǵań  qaramaǵyndaǵylarǵa qajeti sátte qamqorlyq jasaýǵa, ara túsýge aıbynbaıtyn, qolynan kelgenin bárin júzege asyratyn adal jan ekenin araǵa jyldar salyp baryp uqtym. 

---