InfoHub Logo

Barlyǵymyz derlik nazarymyzdan tys aınaladaǵy adamdardyń kózqarasyn sezinýge qabilettimiz. Keıbireýler muny erekshe altynshy sezim dep ataıdy. Alaıda, ǵylymı ortada bul «kózqarasty anyqtaý júıesi» dep atalady. Onyń qalaı jumys isteıtinin bylaısha túsindirýge bolady.

Kózqarasty anyqtaý júıesi ómir súrý ınstınktiniń (mıyńyz aldyńyzda bolmaǵan ózgelerdiń jasyryn kózqarasyn sezgen kezde árdaıym iske qosylatyn) júıesimen tyǵyz baılanysty. Mundaıda mıdyń keı jasýshalary «dabyl» qaǵyp, iske qosylady. Eń qyzyǵy, sizge qarap turǵan adam kózin birneshe gradýsqa ońǵa ne solǵa qaraı burǵanda olar qaıta óshken bolady.

Kózqarasty anyqtaý júıesiniń mehanızmi basqa adamdarmen qarym-qatynas kezinde sizdiń kózqarasyńyz qanshalyqty mańyzdy ekenin kórsetedi. Bireýge qaraý arqyly oǵan óz sezimderińiz ben nıetińizdi bildirip, unatyp nemese unatpaı turǵanyńyzdy kórsete alasyz. Sonymen qatar, «kózbe kóz» baılanys qorqytýy múmkin. Bul jyrtqyshtyń qurbanyna qarap, oǵan tap bermes buryn jasaıtyn is áreketi sıaqty. Damyǵan perıferıalyq kórýdiń arqasynda qurbandyq bul kórinisti baıqap, birden júgire jóneledi. Qazir erte zamandardaǵydaı qarapaıym ómirde jyrtqysh ańdar adamdarǵa shabýyl jasamaıdy. Alaıda, kózqarasty anyqtaý júıesi (múmkin jyrtqysh janyńyzda shyǵar?) ózin-ózi qorǵaý ınstınkti áli de jumys isteıtindikten joǵalyp ketken joq.

Kózqarasty anyqtaý júıesi bizdi basqalardyń kózqarasyna sezimtal etti. Munyń bári adam kóziniń anatomıasyna — aq shyryshty qabat pen qarashyqqa — baılanysty. Ádette, janýarlarda qasań qabyq kózdiń birshama bóligin alady, al aq shyryshty qabat adamdikine qaraǵanda qara bolyp keledi. Qarashyq pen aq shyryshty qabat arasyndaǵy qarama-qaıshylyq biz úshin basqa adamnyń qaıda qarap turǵanyn anyqtaýdy jeńildetedi. Adamdar órkenıettiń bastapqy kezeńderiniń ózinde toptarǵa birige otyryp, qarym-qatynas daǵdylaryn damytty. Munda da kóz mańyzdy ról atqardy.

Bıologtardyń boljamy boıynsha, kózdegi aq shyryshty qabat adamdardyń bir-birimen qarym-qatynasynyń jaqsarýy úshin damyǵan. Óıtkeni, kóz arqyly sóılesýge ýaqyt jumsamaı-aq qaýip týraly sıgnal jiberýge bolady. Sondyqtan kózqarasty anyqtaý júıesi — adamdar úshin úlken artyqshylyq. Osylaısha mı mańyzdy nárse bolyp jatqany týraly sıgnal beredi.

---