InfoHub Logo

— Samolet! Samolet! — dep qyz teńiz jaǵalaı júgirdi. Qanaty joq, qanaty bolsa usha jónelgendeı.

«Samoletke qaraı shynnan ushyp ketip júrmesin» degendeı espe qyzyl qum qyzdyń aıaǵynan tartty.

— Samolet! Samolet! Meni ala ketpeısiń be, a? — dedi qyz toqtaı qalyp. Jalańaıaq tobyǵynan qum sýsydy.

Jarǵan darbyzdyń jartysyndaı shyraıly kún teńizdiń shetine jaılap baryp qonǵan kez edi. Teńiz boılap budan burynda talaı samolet ushqan. Qyz bárine de álgi sózdi aıtatyn. Biraq onyń aryzyn samoletterdiń eshqaısysy iltıpatqa alǵan emes.

— Meni alysqa ala ketpeısiń be, a? — dedi taǵy da. Bu joly tek sybyrlap aıtty.

Samoletke aıqaıla ne, sybyrla ne — báribir.

Joq, báribir emes eken! Ol aıqaıdan góri sybyrdy jaqsy estidi-aý, sirá. Samolet shuǵyl aýdarylyp, bir qanaty jalt etip joǵary kóterilip qyz jaqqa buryldy.

Qyz ań-tań qalyp biraz turdy. Tura qashty. «Óziń shaqyryp, óziń qashqanyń qalaı?» degendeı qyzyl qum onyń kishkentaı aıaqtaryna jarmasty. Qum onyń kókoraı shalǵyn kók shóbindeı edi. Balanyń aıaǵyn aımalaǵandaı, jyp-jyly jumsaq tıetin. Qum túnde ǵana salqyn tartatyn. Qara túnnen qoryqqandaı boıynan jylýy qashatyn.

Qyzylqumnyń teńizge baryp sulaǵan shebinde teńbil kók teńge japyraq óspeıdi, jabaıy jońyshqanyń gúli jaıqalyp, ıisi seni elitpeıdi. Onda qyzyl alma uryqtamaıdy. Osy bir sebepti de, jaıqalǵan kógal dúnıeniń qyzmetin ózi atqarǵysy keletin sıaqty-aq. Qum da jel japyrǵan shalǵyndaı jelbireıdi. Qum tipti keı-keıde syńsyp án salǵandaı da bolady.

Qyz maltyǵyp, etpetinen qulady. Qyzyl lentaly tulymshaǵy selteń etti. Iir moınyna qyzdykindeı qyzyl lenta baılaǵan bota jalt berip, tapyraqtap tura qashty. Botanyń aıaǵy uzyn edi. Qum kedergi bola almady.

— Meni tastap ketkeniń be? — dedi qyz botasyna ókpelep.

Anadaı jerge samolet kelip dóńgelek aıaǵyn tiredi. Qap-qara daýyl burq etti. Samolet sekeńdep biraz júrip, beri buryldy. — E, shynnan meniń shaqyrǵanymdy estigen eken ǵoı, — dedi qyz qumǵa bir aıaǵymen tizerlep tura berip.

Samolet gúr-gúr etip bir nárse aıtpaqshy bolǵan sıaqty edi, qona bergende tamaǵyna qum kirip ketti me, qaqalyp qaldy da — toqtady.

Uzyn boıly ushqysh jerge túsip:

— Amansyń ba, aınalaıyn! Atyń kim? — dedi.

— Meniń atym — Raýshan, — dedi qyz.

— A-a-a. Sen, shynynda da, Raýshansyń, — dedi ushqysh.

— Siz meni biledi ekensiz ǵoı, — dedi Raýshan.

— Bilmegende she, — dedi ushqysh.

— Meniń samoletti shaqyrǵanymdy siz qaıtip estip qoıdyńyz? — dedi Raýshan.

— Samolette bári estilip turady, — dedi ushqysh.

— A-a-a,—dedi Raýshan. — Bildim-bildim.

— Neni?

— Basqa samolettegi aǵaılar estise de toqtamaıdy eken ǵoı.

— Joq, Raýshan. Olar toqtar edi, asyǵady ǵoı, — dedi ushqysh.

— Siz she?

— Men búgin asyqpaımyn. Onyń ústine, sen shaqyrdyń, — dedi ushqysh qaltasynan úlken qyp-qyzyl alma alyp berip.

— Siz mundaı almany qaıdan aldyńyz? — dedi Raýshan qyp-qyzyl jemisti jeýge qımaı sıpalap.

— Ol alysta ósedi. Alataý degen jerde ósedi, — dedi ushqysh. — Barasyń ba, alyp baraıyn.

— Ol jaqta mundaı alma kóp pe? — dedi Raýshan, eger kóp bolsa, mynaý almany jep qoıaıyn dep.

— O, kóp bolǵanda qandaı! Aǵashtyń basynda syńsyp turady. Onda park te bar. Óziń sıaqty balalar átkenshek tebedi, kádimgideı poıyzǵa minedi. Balmuzdaq qandaı deseńshi!

— Onda baraıyn, aǵa, — dedi Raýshan.

Bulardyń qasyna Raýshannyń ákesi keldi. Amandasyp, jón surady.

— Myna Raýshan shaqyrǵan soń keldim, — dedi ushqysh.

— Ras, kóke, ras. Men shaqyrdym, — dedi Raýshan.

— Onda úıge júgir. Mamań shaı daıyndasyn, — dedi kókesi.

Raýshan júgire jóneldi. Qum aıaǵyna oralǵan joq.

— Nókis qabyldamaı qoıdy. Onda qalyń tuman, — dedi ushqysh.

— Aralǵa qaıtýǵa benzın az.

— Qonǵanyń jaqsy. Qonaq bolasyń. Biz myna Qyzyldyń qumyna jańadan ornap jatqan qoı sovhozymyz. Men osyndaǵy poshta bastyǵymyn, — dedi Raýshannyń kókesi.

Úlkender shaı iship, Qyzyldyń sheker qaýynyn jep jatqanda, Raýshan óziniń botasymen qoshtasty.

— Sen jańa meni tastap qasha jóneldiń á, botaqan, — dedi Raýshan.

Bota kinásin moıyndaǵandaı, úp-úlken kózin taıdyryp áketti.

Kórersiń, erteń erte men de seni qaldyryp, samoletke minip ketemin, — dedi Raýshan. — Almasy kóp, gúlderi kóp, taýy bıik, balmuzdaǵy kóp qalaǵa baramyn. Sen barmaısyń.

Endi bota móldir bulaqtaı tunyq kózin keń ashyp tańyrqaı qarady.

— Seni alyp júrýge bolmaıdy. Sen samoletten qorqasyń ǵoı, — dedi Raýshan. — Álginde tapyraqtap qasha jónelmeı, ushqysh aǵaımen men qusap amandasqanyńda, ol seni de samoletke mingizetin edi.

Bota ıir moınyn tómen salbyratyp, kúrsingendeı boldy.

— Jaraıdy. Burtımaı-aq qoı. Múmkin, ol seni de mingizip alar. Onda birge ushamyz, al endi uıyqtaıyq. Tań azanda turaıyq — dedi Raýshan.

— Ol úıge kirgende, úlkender dastarqan jınap, tósek salyp jatyr eken.

— Raýshan, tańerteń júremiz ǵoı, — dedi ushqysh.

— Iá, men uıyqtap jatqanda ketip qalmaısyz ba, — dedi Raýshan.

— Men seni oıatamyn, — dedi ushqysh.

— Shyn kórip, tańerteń jylap bále bolady ǵoı, — dedi mamasy.

— Balamysyń degen, qyzyq kórip tur ǵoı, — dedi papasy.

* * *

Ushqysh aldaǵan joq. Urlanyp usha jónelmedi. Asyqpaı shaı iship attandy.

— Al, Raýshan, daıynsyń ba? — dedi ol.

— Botany da ala ketýge bolmaı ma? — dedi Raýshan.

— Botany deısiń be? Oı, áttegen-aı, botaǵa oryn joq. Jáne botanyń barǵysy kelmeıtin shyǵar o jaqqa. Taǵy bir oralǵanda botany da ala keteıik, — dedi ushqysh.

— Onda men kelesi joly botamen birge ushaıyn. Siz aldamaıtyn aǵaısyz. Siz qaıtyp kelesiz, — dedi Raýshan.

Sóıtip ol botasyna Qyzyldyń tátti qaýynynyń qabyǵyn berdi. Bota qabyqqa tımeı, Paýshannyń qolyn ıiskeledi. Aspannan qaraǵan ushqyshqa bota Raýshannyń qolyn súıip turǵandaı kórindi.

---