InfoHub Logo

(orys halqynyń ertegisi)

Bir shal men kempir bolypty. Birde shal jalynyp:

— Kempir-aý, maǵan baýyrsaq pisirip berseńshi, — deıdi.  

— Neden pisireıin? Un joq qoı.

— Áı, kempirim-aı!  Qoımanyń túbin qyrnap kórseńshi, baýyrsaqtyq un tabylyp qalar.  

Kempiri qoıma túbin qyryp-qyryp eki ýys un tabady da, qaımaqqa shylap, qamyr ılep, maıǵa baýyrsaq pisiredi. Ony terezeniń aldyna sýytyp qoıady. Baýyrsaq sýyp turyp turyp, bir kezde domalaı jóneledi. Domalap kelip tereze aldyndaǵy oryndyqqa, oryndyqtan edenge, edennen dálizge, dálizden aýlaǵa, aýladan syrtqa, odan ári domalaı beredi, domalaı beredi.

Bir kezde oǵan Qoıan jolyǵyp:

— Baýyrsaq, Baýyrsaq! Men seni jep qoıamyn! — deıdi.

— Qoıan, sen meni jeme. Men saǵan óleń aıtyp beremin, onan da sony tyńda.

Ájeı qoıma qyrnaǵan,
Eki ýys un jınaǵan.
Balqaımaqqa shylaǵan,
   
Pisirip maımen sylaǵan,
Sýytyp ta synaǵan,
Baýyrsaqpyn zýlaǵan!
Ataıdan da qutyldym,
Ájeıden de qutyldym.
Qoıan senen qutylý
Qıyn emes bul maǵan!

Baýyrsaq alǵa qaraı domalaı jóneledi, qoıan ańyrap qala beredi.

Baýyrsaq orman ishindegi soqpaqpen zymyrap bara jatsa, qarsy aldynan qasqyr shyǵa keledi:

— Baýyrsaq! Men seni jep qoıam!

— Sen meni jeme, men saǵan óleń aıtyp bereıin.

Baýyrsaq ándete jóneledi:
Ájeı qoıma qyrnaǵan,
Eki ýys un jınaǵan.
Balqaımaqqa shylaǵan,
   
Pisirip maımen sylaǵan,
Sýytyp ta synaǵan,
Baýyrsaqpyn zýlaǵan!
Ataıdan da qutyldym,
Ájeıden de qutyldym,
Qoıannan da sytyldym,
Qasqyr, senen qutylý,
Qıyn emes bul maǵan!
dep, Baýyrsaq domalaı jóneledi. Qarsy aldynan qorbańdap aıý shyǵady. Ol:

— Áı, Baýyrsaq! Men seni jep qoıamyn! — deıdi.   
 
— Joq, sen meni jeme, men saǵan óleń aıtyp bereıin, — dep jaýap beredi

Baýyrsaq.  
Ájeı qoıma qyrnaǵan,
Eki ýys un jınaǵan.
Balqaımaqqa shylaǵan,
   
Pisirip maımen sylaǵan,
Sýytyp ta synaǵan,
Baýyrsaqpyn zýlaǵan!
Ataıdan da qutyldym,
Ájeıden de qutyldym,
Qoıannan da sytyldym,
Qasqyrdan da qutyldym,
Maımaq, senen qutylý
Qıyn emes bul maǵan!

Baýyrsaq domalaı jóneledi, aıý onyń izine úńilip qala beredi.  

Baýyrsaq zymyrap bara jatsa, qarsy aldynan túlki shyǵa keledi:

— Amansyń ba, Baýyrsaq! Kórgenderge unaıdy, júziń qyzyl shyraıly!

Baýyrsaq maqtaǵanǵa máz bolyp, óleńin aıta bastaıdy. Túlki bolsa qumarta tyńdaǵan bop, qybyryn bildirmeı, baýyrymen syrǵyp, oǵan  jaqyndaı beredi.  

Ájeı qoıma qyrnaǵan,
Eki ýys un jınaǵan.
Balqaımaqqa shylaǵan,
   
Pisirip maımen sylaǵan,
Sýytyp ta synaǵan,
Baýyrsaqpyn zýlaǵan!
Ataıdan da qutyldym,
Ájeıden de qutyldym,
Qoıannan da sytyldym,
Qasqyrdan da qutyldym,
Aıýdan da sytyldym,
Túlki senen qutylý
Qıyn emes bul maǵan!
Ádemi óleń eken! — deıdi túlki.

— Aınalaıyn-aı, qartaıǵan shaǵym ǵoı, qulaǵymnyń múkisi bar. Káne, meniń myna tumsyǵyma shyq ta, óleńindi taǵy bir shyrqap jibershi.

Baýyrsaq óleńin maqtaǵanǵa máz bolyp, túlkiniń tumsyǵyna qarǵyp shyǵady da:

— Ájeı qoıma qyrnaǵan — dep óleńdete bastaǵanda túlki baýyrsaqty «ap» dep bir-aq asapty.  

---