Bolashaq baǵdary
BOLASHAQ BAǴDARY
Elińniń uly bolsań, elińe janyń ashysa,
adamzattyq namysyń bolsa, qazaqtyń ulttyq
jalǵyz memleketiniń nyǵaıyp-kórkeıýi
jolynda jan terińdi syǵyp júrip, eńbek et.
Jerdiń de, eldiń de ıesi óziń ekenińdi umytpa!
N.Á.Nazarbaev
Kúni keshe ǵana sońǵy qońyraý úni syńǵyrlap, altyn uıa mektebimizben, ondaǵy tulparlaryn baptap ushyrǵaly otyrǵan aıaýly ustazdarymyzben, birneshe jyl birge oqyp, taı-qulyndaı tebisip birge ósken synyptas dostarymyzben, endi bizben eshqashan qaýyshpaıtyn mektep formasymen, mektep kúndeligimen, qos burym etip taǵatyn ádemi aq bantıkpen, balǵyn balalyq shaǵymyzben qımaı qoshtasyp, test bolýyna baqandaı on kún bar dep júrgendeı edik. Kózdi ashyp-jumǵansha keldi de qaldy mańyzdy synaqtan ótetin kúnimiz.
...Testke de kirdim. Uıaly telefondardy metal izdegishpen tekserip kirgizdi. Beınebaqylaý jumys jasap tur. Kezekshi muǵalim óz jumysyna adal, adamgershiligi mol, óte keremet aǵaı boldy.
- Men bir oqýshyny kórip turmyn, jarty saǵattan beri «shporyn» ala almaı qınalyp otyr. Ol ýaqyt ornyna qanshama esep shyǵaratyn ediń. «Popytka» degen sońǵy jarty saǵatta da bolady ǵoı. «Shporlaryńdy» saǵat on ekide shyǵarasyńdar, - deıdi. Jel soqqanda esik «tars» etip jabylyp ketip edi, óli tynyshtyqta otyrǵan biz shoshyp ketkenimizdi jasyra almaı qalyp jatsaq: «Ne boıtes, ıa s vamı»,- dep kúldirip alady arasynda. Saǵat on eki bolǵanda: «Al shporlaryńdy shyǵaryńdar», - degende kópshiligi japa-tarmaǵaı shyǵaryp jatyr edi, barlyǵyn jınap aldy. Keıbir qyzdar ıronıamen ókpesin bildirip jatyr:
- Aǵaı, ne degen izgi nıetti jan edińiz! Solaı jasaýǵa da bola ma eken?! – dep.
- Men paıdalanasyńdar degen joqpyn. Shyǵarasyńdar dedim, ózderiń shyǵardyńdar, - deıdi.
Oıdaǵydaı tapsyrdym. Aqylym men eńbegim eki jaqtap ózimdi alyp shyǵady dep senip bardym. Tym qatal bolǵan, qysyp alǵan testterdi buryn sońdy kórgen joqpyz emes, kórip júrmiz. Ózimdi baıqaý synaǵyndaǵydaı(probnyı) sezinip, erkin otyrdym.
Kóp uzamaı qorytyndy shyqty. Qýanyp júrgennen muńaıyp júrgen adam kóp. Tipten 100-den joǵary upaı jınaǵan oqýshynyń da júzinde qýanysh tolqyny baıqalmaıdy. Aýyz toltyryp aıtýǵa jaraıtyn upaı bolǵanymen kóńilge qonymsyz. Qanshama jyl «beske» oqyp kelip atestatymda «tórt» aldym dep jylaǵan oqýshylar az bolmady. Barlyǵynyń tarıh pániniń testine ókpeleri qara qazandaı. Jartysynan kóbi jańa suraq. Mundaı suraqtar bolsa eń quryǵanda sońǵy shyqqan alpys baıqaý kitapshasyna engizgeninde, sol arqyly daıyndalýshy edik qoı. Baǵy janyp az ǵana daıyndyqpen kirgen oqýshylar «bestik» alyp jatqanda, qanshama ýaqyt boıy daıyndalyp, baıqaý testterinde 25 upaıdy tolyq jınap júrgen oqýshyny qynjyltary sózsiz. Shyntýaıtqa kelgende oqýshynyń taǵdyryn sheshetin test degen nárse durys emes. Ony tek durys nusqasymen jattaýǵa týra keledi.
Áıtpese shegine jetý múmkin emes. Kanshama jyl boıy solaı daıyndalyp daǵdylanǵan oqýshy bireý kez kelgen suraq qoısa varıantyn suraýǵa daıyn otyrady. Mundaı jaǵdaıda suraq qoıǵan adamnyń ózi yńǵaısyzdanyp oıdan varıant jasaýǵa tyrysady. Qazaqstannyń damyǵan memleketter qatarynan qalmaımyz dep UBT engizýin quptamaımyn. Balanyń oılaý qabiletin shekteıdi. Barlyq oqýshy bılet sýyryp, emtıhanǵa daıyndalsa testke qaraǵanda bir taqyrypty qamtıtyn birneshe nárse biler edi. Damyp ketken eldermen salystyrǵanda Qazaqstan bilimi tómen. Oqýshylarǵa bilim berip júrgen keıbir oqytýshylardyń ózin oqytatyn adam kerek.
Kóp jerdegi «men muǵalimmin» degen «jalaqy alsam boldy» dep mektepke ornalasa salǵan adamdar joq dep aıta almaımyz. Balalardyń bilim men tárbıeni qatar sińirip, jaqsy azamat bolyp qalyptasýyna áser etetin mańyzdysy – mektep bolyp tabylatyn shaqty, mekteptiń júrekteri, ıaǵnı ustazdary álsiz bolsa odan qandaı bilimdi, tárbıeli urpaq kútýge bolady!? Keleshek ulandar bolashaq ózderiniń qolynda ekenin túsinip, bilekti emes, bilimdi jyǵatynyn shyn sezinip, bar kúshin oqýǵa salsa deımin. Qazaqstannyń bolashaǵy úshin bar úmitim jas urpaqta. Az bolsa da osyndaı ulandar ósip kele jatqanyna, olarǵa syndarly aqyl men sana bergenine Allaǵa myń shúkir.
Sóz sońyn bitirýshi túlekterge sát sapar tileı otyryp, Kúlásh Ahmetovanyń myna óleń joldarymen aıaqtaıyn:
Baq tileımin túlep ushqan dostarǵa,
Bilim izde, keýde soǵyp, qur qyzba.
Týǵan eldiń maqtanyna aınalyp,
Tý tigeıik aspandaǵy juldyzǵa.
Elińniń uly bolsań, elińe janyń ashysa,
adamzattyq namysyń bolsa, qazaqtyń ulttyq
jalǵyz memleketiniń nyǵaıyp-kórkeıýi
jolynda jan terińdi syǵyp júrip, eńbek et.
Jerdiń de, eldiń de ıesi óziń ekenińdi umytpa!
N.Á.Nazarbaev
Kúni keshe ǵana sońǵy qońyraý úni syńǵyrlap, altyn uıa mektebimizben, ondaǵy tulparlaryn baptap ushyrǵaly otyrǵan aıaýly ustazdarymyzben, birneshe jyl birge oqyp, taı-qulyndaı tebisip birge ósken synyptas dostarymyzben, endi bizben eshqashan qaýyshpaıtyn mektep formasymen, mektep kúndeligimen, qos burym etip taǵatyn ádemi aq bantıkpen, balǵyn balalyq shaǵymyzben qımaı qoshtasyp, test bolýyna baqandaı on kún bar dep júrgendeı edik. Kózdi ashyp-jumǵansha keldi de qaldy mańyzdy synaqtan ótetin kúnimiz.
...Testke de kirdim. Uıaly telefondardy metal izdegishpen tekserip kirgizdi. Beınebaqylaý jumys jasap tur. Kezekshi muǵalim óz jumysyna adal, adamgershiligi mol, óte keremet aǵaı boldy.
- Men bir oqýshyny kórip turmyn, jarty saǵattan beri «shporyn» ala almaı qınalyp otyr. Ol ýaqyt ornyna qanshama esep shyǵaratyn ediń. «Popytka» degen sońǵy jarty saǵatta da bolady ǵoı. «Shporlaryńdy» saǵat on ekide shyǵarasyńdar, - deıdi. Jel soqqanda esik «tars» etip jabylyp ketip edi, óli tynyshtyqta otyrǵan biz shoshyp ketkenimizdi jasyra almaı qalyp jatsaq: «Ne boıtes, ıa s vamı»,- dep kúldirip alady arasynda. Saǵat on eki bolǵanda: «Al shporlaryńdy shyǵaryńdar», - degende kópshiligi japa-tarmaǵaı shyǵaryp jatyr edi, barlyǵyn jınap aldy. Keıbir qyzdar ıronıamen ókpesin bildirip jatyr:
- Aǵaı, ne degen izgi nıetti jan edińiz! Solaı jasaýǵa da bola ma eken?! – dep.
- Men paıdalanasyńdar degen joqpyn. Shyǵarasyńdar dedim, ózderiń shyǵardyńdar, - deıdi.
Oıdaǵydaı tapsyrdym. Aqylym men eńbegim eki jaqtap ózimdi alyp shyǵady dep senip bardym. Tym qatal bolǵan, qysyp alǵan testterdi buryn sońdy kórgen joqpyz emes, kórip júrmiz. Ózimdi baıqaý synaǵyndaǵydaı(probnyı) sezinip, erkin otyrdym.
Kóp uzamaı qorytyndy shyqty. Qýanyp júrgennen muńaıyp júrgen adam kóp. Tipten 100-den joǵary upaı jınaǵan oqýshynyń da júzinde qýanysh tolqyny baıqalmaıdy. Aýyz toltyryp aıtýǵa jaraıtyn upaı bolǵanymen kóńilge qonymsyz. Qanshama jyl «beske» oqyp kelip atestatymda «tórt» aldym dep jylaǵan oqýshylar az bolmady. Barlyǵynyń tarıh pániniń testine ókpeleri qara qazandaı. Jartysynan kóbi jańa suraq. Mundaı suraqtar bolsa eń quryǵanda sońǵy shyqqan alpys baıqaý kitapshasyna engizgeninde, sol arqyly daıyndalýshy edik qoı. Baǵy janyp az ǵana daıyndyqpen kirgen oqýshylar «bestik» alyp jatqanda, qanshama ýaqyt boıy daıyndalyp, baıqaý testterinde 25 upaıdy tolyq jınap júrgen oqýshyny qynjyltary sózsiz. Shyntýaıtqa kelgende oqýshynyń taǵdyryn sheshetin test degen nárse durys emes. Ony tek durys nusqasymen jattaýǵa týra keledi.
Áıtpese shegine jetý múmkin emes. Kanshama jyl boıy solaı daıyndalyp daǵdylanǵan oqýshy bireý kez kelgen suraq qoısa varıantyn suraýǵa daıyn otyrady. Mundaı jaǵdaıda suraq qoıǵan adamnyń ózi yńǵaısyzdanyp oıdan varıant jasaýǵa tyrysady. Qazaqstannyń damyǵan memleketter qatarynan qalmaımyz dep UBT engizýin quptamaımyn. Balanyń oılaý qabiletin shekteıdi. Barlyq oqýshy bılet sýyryp, emtıhanǵa daıyndalsa testke qaraǵanda bir taqyrypty qamtıtyn birneshe nárse biler edi. Damyp ketken eldermen salystyrǵanda Qazaqstan bilimi tómen. Oqýshylarǵa bilim berip júrgen keıbir oqytýshylardyń ózin oqytatyn adam kerek.
Kóp jerdegi «men muǵalimmin» degen «jalaqy alsam boldy» dep mektepke ornalasa salǵan adamdar joq dep aıta almaımyz. Balalardyń bilim men tárbıeni qatar sińirip, jaqsy azamat bolyp qalyptasýyna áser etetin mańyzdysy – mektep bolyp tabylatyn shaqty, mekteptiń júrekteri, ıaǵnı ustazdary álsiz bolsa odan qandaı bilimdi, tárbıeli urpaq kútýge bolady!? Keleshek ulandar bolashaq ózderiniń qolynda ekenin túsinip, bilekti emes, bilimdi jyǵatynyn shyn sezinip, bar kúshin oqýǵa salsa deımin. Qazaqstannyń bolashaǵy úshin bar úmitim jas urpaqta. Az bolsa da osyndaı ulandar ósip kele jatqanyna, olarǵa syndarly aqyl men sana bergenine Allaǵa myń shúkir.
Sóz sońyn bitirýshi túlekterge sát sapar tileı otyryp, Kúlásh Ahmetovanyń myna óleń joldarymen aıaqtaıyn:
Baq tileımin túlep ushqan dostarǵa,
Bilim izde, keýde soǵyp, qur qyzba.
Týǵan eldiń maqtanyna aınalyp,
Tý tigeıik aspandaǵy juldyzǵa.
You Might Also Like
-
JALPY BİLİM BERÝSHİ PÁNDER BOIYNSHA SYNYPTAN TYS SAIYS-SABAQ
-
Qyzylorda oblysy, Qazaly aýdany, Áıteke bı kenti,Y.Altynsarın atyndaǵy № 204 orta mekteptińfızıka jáne ınformatıka páni muǵalimiÝMIRZAKOVA NÝRGÝL ONGARBAEVNA
