InfoHub Logo

Ertede bir hanzada men hansha úılenip, alǵashqy tatý-tátti bal aıyn ótkizip jatady. Ekeýi birin-biri tapqanyna dán rıza edi, olardy tek: ǵumyrymyzdyń eń sońǵy sátine deıin osylaı baqytty bola alar ma ekenbiz degen qaýipti oı ǵana mazalaıtyn. Sondyqtan olar únemi erli-zaıyptyny kesir, kesapattan, jamandyq pen zulymdyqtan qorǵaıtyn boıtumar bolsa ǵoı dep armandaıdy. Sol elde bir dana qart bar dep esitedi: ol adam ıen toǵaıda turypty-mys, ony danalyǵy úshin eldiń bári qurmettepti. Qandaı qıyndyqqa, qandaı baqytsyzdyqqa ushyraǵandarǵa da aqyl taýyp beredi eken. Hanzada men hansha da sol dana qartqa kelip, kókeılerindegi oılaryn aıtty. Dana qart tyńdap otyryp-otyryp bylaı dedi:

— Olaı bolsa, qaraqtarym, jıhan kezip, el aralańdar, qalaı eń baqytty degen, barlyǵyna dán rıza erli-zaıypty adam jolyqtyrsańdar, solardyń ústindegi kıiminen qıyq alyp, tumar jasap moıyndaryńa taǵyp júrińder. Eń jaqsy ádis osy.

Muny estisimen hanzada men hansha atqa qonyp, saparǵa attanady; zaıybymen basqalarǵa qaraǵanda óte tatý, baqyttyraq turatyn tanymal bir seri bar dep esitedi. At basyn sonyń qorǵanyna burady, erli-zaıyptydan eldiń aıtqan qaýesetindeı, óz ómirlerine shyn rıza ma ekendikterin suraı bastaıdy.

— Bári de ras, — dep jaýap beredi olar.Bizdiń bir ǵana qaıǵymyz bar: balalarymyz joq.

Árıne, bulardyń ǵumyryn úlgi etip, boıtumar taǵýǵa bolmas dep eseptegen hanzada men hansha bul dúnıege dán rıza erli-zaıyptylardy izdep tabýǵa ári qaraı attandy.

Mine, olar taǵy bir qalaǵa kirdi, uzyn qulaqtan qalada taza óz tabysymen kúneltetin, adal ári áıelimen tolyq aýyzbirshilikte syılastyqta turatyn sútteı uıyǵan bir adamdar bar dep esitedi.

Tap soǵan ádeıilep kelip, jaılaryn aıtyp, sizder óte baqytty jandar deıdi sol ras pa — dep suraıdy.

— Álbette! Aıtyp otyrǵanyńyzdyń bári rasyn ras! — deıdi kúıeýi. — Áıelimiz ekeýimiz bir-birimizdi janymyzdaı jaqsy kóremiz, tek bizdiń balalarymyz tym kóbirek, al olarmen birge muń-muqtaj da ósedi, ózińiz bilesiz, osy jaǵy ýaıym.

Bulardyń da ǵumyryn boıtumarǵa laıyq dep tappaǵan hanzada men hansha taǵy jolǵa attanyp, kimde-kim baqytty shat-shadyman erli-zaıyptylar kórse, estise aıtýyn suraımyz dep jar salyp, izdeı beredi, izdeı beredi. Biraq eshkim ushyraspaıdy.

Osylaısha aıaq jeter jerdiń bárin sharlap, óz ǵumyryna dán rıza erli-zaıypty tappaı, elderine qaıtýdy oılaıdy. Bir kezderde, kók maısaly otty shalǵynǵa kelgende jol jıegine taıaý arada mal baǵyp júrgen baqtashyny kóredi, ol sybyzǵymen óte kóńildi áýendi oınap otyr. Sonadaıdan, bir balasyn jetektep, bir balasyn kótergen baqtashynyń áıeli kele jatty. Baqtashy áıelin baıqaı sala, oǵan qarsy júrip baryp, kishkene sábıdi qolyna alyp, erkeletip, súıip, basynan asyra áýeletip kóterip máz boldy. Baqtashynyń ıti de arsalańdap quıryǵyn bulǵańdatyp, qýanǵannan bir-eki ret sháýildep úrip, tompańdaǵan balanyń janyna baryp, qolyn jalaı bastaıdy. Sol eki arada baqtashy áıeli qolyndaǵy túıinsheginiń oraýyn jazyp, dastarqan ázirleı qoıady.

— Ákesi, kel, asyńdy ish.

Kúıeýi kókmaısaǵa otyra ketip, asqa qol saldy, áýelgi keskenin ol kishkene sábıdiń qolyna ustatty, kelesisin úlken uly men ıtine bólip berdi. Osynyń bárin hanzada men hansha kórip, estip kele jatqan. Qastaryna jaqynyraq kelip, erli-zaıyptyǵa til qatty.

— Sizderge qarap turyp, dúnıedegi eń baqytty, syılastyqtary ýyzdaı buzylmaǵan jandar-aý dep oılap qaldyq, ras pa?

— Iá bularyńyz shyndyq edi, — deıdi kúıeýi. — Qudaıǵa shúkir, dúnıede aıtýly degen bekzadalar da bizden baqytty emes shyǵar.

— Olaı bolsa, — dep jabysa ketedi hanzada, — bizge rahym ete kórińizshi, ol úshin ókinbessiz dep oılaımyz! Andaǵy ózderińiz kıip otyrǵan jeıde-kóılekterińizden bir tumarlyq qıyq kesip bermes pe ekensizder?!

Muny estigen eri men áıeli esh nárse uqpaǵan keıippen bir-birine kóz tastady da, baqtashy turyp:

— Qudaı kýá, sizderdeı hanzada men hanshaǵa qıyq túgil basy bútin jeıdemdi de qýana-qýana berer em, biraq sol qurǵyr bizde joq qoı. Úıimizde de lypa joq, buıyrmasyn, dep jalańash tánine kıgen shapanynyń óńirin ashyp kórsetti.

İshteri ý jutqandaı ashyp, dymdary shyqpaı qalǵan hanzada men hansha ary qaraı attanyp ketedi. Azyp-tozyp, maǵynasyz sergeldeń júristen jalyqqan olar at basyn elge burady. En toǵaıdaǵy dana qarttyń lashyǵynyń tusynan ótip bara jatyp sál aıaldady, onyń osynshama áýre-sarsańǵa salǵan aqylyna da ókpeleri joq emes edi, toqtap, sátsiz saparlary týraly aıtyp berdi.

Estip otyrǵan qart jymıa kúlip:

— Iapyraı, bosqa aryp-ashyp keldik deısińder! Sonda bul sapar senderge esh nárse bermegeni me, esh nárse úıretpegeni me? — deıdi.

— Jo-joq, — deıdi hanzada, men bir nárseni uqtym, ol óz ǵumyryńa, bar baqytyńa qanaǵat etý tabıǵat berer úlken syı!

— Al men bir nársege kóz jetkizdim, — dep qostaıdy hansha, — baqytty bolý degen ózińdi baqytty sezinýde eken!

Hanzada hanshaǵa qolyn sozyp, ekeýi bir-birine óte náziktikpen, súıispenshilikpen meıirlene kóz tastady. Osyny baıqaǵan dana qart:

— Sender naǵyz boıtumardy óz júrekterińnen tapqan jansyńdar. Sony kózdiń qarashyǵyndaı qasterleńder, sonda qanaǵatsyzdyq pen qanypezerlik aralaryńa ene almaıdy, — deıdi de ǵaıyp bolady. Kópke deıin «biliń-de-er» degen jańǵyryq toǵaı ishine qalyqtap turyp alady.

---