InfoHub Logo

Hý Iı Aspan sardarynyń toǵyz ulyn óltirip, buqara halyqtyń maqtaýy men súıispenshiligine ıe boldy. Aspan sardary ashýlanyp, Hý Iıdi jerge qýdy. Ol aspanda turý múmkindiginen máńgige aıyryldy. Ol jerge túskenine qatty-qatty qaıǵyrady, ásirese, onyń áıeli CHAŃ E bul shyndyqty qabyldaı almady. CHAŃ E — aspan perishtesi. Ol aspanda erkin de jaqsy ómir súrgen. Biraq kúıeýiniń ony osyndaı qıyndyqqa ushyratýy ony qalaı rıza etsin?

Ol kúıeýin kinálaı bastady. Burynǵy tatý-tátti erlizaıypty mahabbatyna syzat tústi.

Olar jer betinde tursa, qarapaıym adamdar sıaqty týylý, qartaıý, aıyrylysý, ólý sıaqty ómir synaqtarynan ótetin boldy. Óziniń barǵan saıyn qartaıǵanyn, jastyq shaǵynyń qaıta oralmaıtynyn, ásirese, ólgennen keıin arǵy dúnıede jyndarmen birge turatyndyǵyn oılaǵan CHAŃ Enyń mazasy ketti. Biraq qaıtkende de osydan qutylýdyń amaly joq edi.

Halyqtyń aıtýynsha, Kúnlún taýynyń soltústiginde esimi Shı Ýań Mý degen áýlıe ómir súretin. Sol áýlıede qartaıtpaıtyndary bar bolatyn. CHAŃ E kúıeýine: «Sol dárini baryp alyp kel», — dep qoımaıtyn. Kúıeýi óziniń áıeliniń aldynda qaryzdar ekenin sezinip, amalsyzdan bul uzaq ta qaýipti saparǵa shyǵýǵa bel baılaıdy.

Taýdaǵy Shı Ýań Mý áýlıe jyrtqysh qubyjyq eken. Ol jolbarys tisti, qabylan quıryqty edi. Ol qýanǵanda úńgirden shyǵyp, bıik taý shoqysynyń ústinde turyp, aıqaılaıtyn. Bul daýys ný ormandy dúr silkindiretin. Tipti, jyrtqysh haıýanattar da shoshyp ketetin. Taýda úsh jasyl qus bar eken. Olardyń bastary qyzyl, al kózderi qara edi. Olar Shı Ýań Mýǵa arnaıy azyq izdeıtin. Olar bir ushqanda myń shaqyrymdaı jer ushyp, ózderiniń tegeýrindi sıraqtarymen qustar men janjanýarlardy ustap alyp, áýlıege ákelip beredi eken. Shı Ýań Mýdyń qolynda taǵy bir úsh aıaqty qus bar edi. Ol ár kúni ıesine kómektesip, áýlıesinen qalǵan tamaq qaldyqtaryn tazalaıtyn. Dál osy jerde bir túp ólmeıtin aǵash ósipti, ol myńdaǵan jylda bir-aq ret qana gúl ashyp, jemis beretin. Osy jemisti jeseń, ómir boıy qartaımaıdy ekensiń. Kúnlún taýyna barar jol óte qıyn, taý eteginde túpsiz tereń teńiz bar edi. Tipti ol jerde úlken janartaý kúni-túni burqyldap qaınap jatatyn. Alaıda Hý Iı óziniń qasıeti men qaısarlyǵy arqyry kóptegen qıyndyqtardy jeńip, bıiktigi 11114, 26 qadam Kýnlýn taýynyń basyna shyǵady. Hý Iıdiń bul erligin estigen jurt onyń tileýin tileıdi, biraq batyrdyń ári qaraı joly bolmaı japa shegedi. Sonymen, ol úshaıaqty qusqa:

— Ólmes dárini ákep bershi, — dep jalynady. Úshaıaqty qus bir ydysty alyp shyǵyp, bylaı dep eskertedi:

— Bul ólmes dári eki adamǵa jetedi, buny ishkennen keıin ómir boıy qartaımaýǵa bolady. Al bir-aq adam ishse, ol aspan perishtesine aınalady. Esińde bolsyn: ony aı tolǵan kúnniń túninde ǵana ishý kerek! — deıdi.

Hoý Iı dárini alyp, úıine qýanyp qaıtady. Dárini alǵan kezdegi eskertpeni áıeline aıtyp beredi. Sóıtip, on besinshi tamyzda dárini ekeýi birge ishýge kelisedi. Biraq CHAŃ Enyń basqa jospary bolady. Ózi aspan perishtesi edi, kúıeýiniń kesirinen qarapaıym adamǵa aınaldy. Eger osy dárini bir ózi ishse, qaıtadan burynǵy qalpyna keledi. Onda qandaı jaqsy bolar edi. Ol bul josparynyń durys-burystyǵyn bilý úshin kórikpelge barýdy jón kórdi.

Jaqyn jerde bir taýdyń úńgirinde bir kórikpel turady eken. Baqsynyń myń jasqa kelgen tasbaqasy men tasbaqanyń saýyty bar eken. Baqsy osy eki zattyń arqasynda kóp nárseni boljaıdy eken. CHAŃ Enyń kózinshe baqsy birneshe tal shópti tasbaqa saýytynyń ústine qoıyp jatyp, óziniń baqsylyq duǵalaryn jasaı bastady. CHAŃ Eǵa baqsy:

— Batysqa qaraı júre ber. Alańdaıtyn eshteńe de joq. Jolyń ashyq, — dedi.

Aspan perishtesi bolýdy armandaǵan CHAŃ E kúıeýiniń ózine degen tereń súıispenshiligi men mahabbatyn, tipti kúıeýiniń dári ákelý barysyndaǵy qıynshylyqtary men qaýipqaterlerin umytyp, on besinshi tamyz kúni ol kúıeýi kelmeı jatyp, dáryni ózi iship alady.

Sol mezette ǵajaıyp bir qubylys paıda bolady. CHAŃ E óziniń denesin jeńil sezinip, búkildeı salmaǵyn joǵaltady. Aqyryn jerden bıikke kóterile bastaıdy. Jerdegi atyzdar men úıler buldyrap alysta qaldy, kózdi ashypjumǵansha ol bult qabattarynyń arasynda bolady. Sóıtip, aspan ordasyna jaqyndaıdy. Dál osy kezde CHAŃ Eda bir qorqynysh paıda boldy, ol ordadaǵylar ony ózimshil áıel eken dep jazǵyrýynan qoryqty da, sonysymen aıǵa qaraı ushty. Biraq aıǵa jetisimen, dereý ókinip qaldy. Sebebi, bul ara óte súreńsiz, onda bir ǵana aǵash pen aq qoıannan basqa eshteńe joq. Alaıda, qatelik adamdar arasynda árqashan da bolyp turady ǵoı, keri qaıtar jol joq. Ol osy kezde kúıeýiniń ózine degen súıispenshiligin oılap, ózimshildikpen jasaǵan qateligin túsinedi. Sóıtip, CHAŃ E súreńsiz aı ordasynda máńgilik jabyrqaý kúıinde tynyshtyqta qulazyp jalǵyz qaldy.

---