InfoHub Logo

Dárilik sabynshóp (jer sabyn), (mylnánka lekarstvennaıa, Saponaria officinalis) — bıiktigi 80 santımetrge deıin jetetin, kóp jyldyq, shóp tektes ósimdik. Tamyr sabaǵy jińishke ári uzyn, syrtqy jaǵynan qaraǵanda qyzyl qońyr tústi, syndyryp qaraǵanda ishki jaǵy aqshyl sary. Sabaqtary túzý, joǵarǵy jaǵynda jaıyla ósedi. Japyraqtary qarama-qarsy ornalasqan, sopaqsha kelgen nemese elıps tárizdi, uzyndyǵy 12 santımetrge deıim jetedi, ushtary súıir, shetteri kedir-budyr, saǵaqtary qysqa. Gúlderi hosh ıisti, aq nemese ashyq qyzyl tústi, bir-ekiden eń joǵarǵy japyraqtarynyń qýysyna ornalasqan. Gúl tostaǵanshasynyń qalaqshalary beseý, birine-biri jabysyp, uzyndyǵy 2 santımetrlik tútikshe jasap turady. Gúl japyraqshalary da beseý. Maýsym-tamyz aılarynda gúldeıdi.

Dárilik sabynshóp ózen jaǵalarynda, ylǵaldy shabyndyqtarda, ormannyń jáne butalardyń arasynda ósedi. Keıde baqta ásemdik úshin qoldan egiledi. Dárilik maqsatqa ósimdiktiń tamyryn paıdalanady. Quramynda saponınder, saponarozıd bar. Ósimdiktiń tamyry sabyn sıaqty, sondyqtan keıde júnnen jáne jibekten toqylǵan materıaldardy jýýǵa paıdalanylady. Ósimdik tamyrynyń tunbasyn ǵylymı medısınada qaqyryq túsiretin dári ornyna, joǵarǵy tynys joldary qabynǵanda qoldanady.

Halyq medısınasynda sabynshóptiń tamyryn bronh qabynǵanda, ót jáne nesep aıdaıtyn, ter shyǵaratyn dári retinde paıdalanady. Sýly tunbasymen esekjemdi, teridegi irińdi bórtpelerdi emdeıdi.

Ertede halyq arasynda sabynshópti podagrany emdeıtin eń kúshti dári dep eseptegen. Sońǵy kezderde nesep júrgizý arqyly shemen aýrýyn emdep júr. Ol úshin tamyrdy sýǵa qaıta-qaıta jýyp, deneni titirkendiretin zattardy tamyrdan ajyratý kerek.

Sabynshóp tamyryn tis jáne tamaq aýyrǵanda da paıdalanady, revmatızmdi, baýyr aýrýlaryn, ót qaltasynyń qabynýyn emdeıdi.

Dárini daıyndaý jáne qoldaný tásili

8 gram ósimdikti 1 stakan sýǵa salyp, 8 saǵat tundyrady da, 1 as qasyqtan kúnine 4-6 ret ishedi. Eger bul dárini mólsherden artyq ishse, onda asqazandy titirkendirip, aýrý adamdy qustyrady, ishin ótkizedi. Sondyqtan sabynshópti dárigerdiń baqylaýymen paıdalanǵan durys.

---