InfoHub Logo

Dárilik túıe shyrmaýyq (lastoven lekarstvennyı, Vincetóxicum hirundinária) — kóp jyldyq ósimdik. Tamyry qysqa, qosymsha tamyrlary kóp. Sabaǵy jińishke, jumyr, butaqtary az, ishi qýys, áýeli tik ósedi de, keıinnen joǵarǵy jaǵy shyrmalyp ketedi. Japyraqtary qarama-qarsy ornalasqan, jumyrtqa tárizdi sopaqsha. Shetteri bútin, ushtary súıir, saǵaqtary qysqa. Gúlderi maıda, kishkene qol shatyrǵa uqsas, japyraqtardyń qýysyna ornalasqan, aq sary tústi, qolaısyz ıisi bar. Gúl japyraqshalary da, tostaǵanshasynyń qalaqshalary da bes-besten. Jemisi — kóp tuqymdy qaýashaq. Tuqymynyń ushynda shashaǵy bar. Jaz aıynyń bas jaǵynda gúldeıdi. Ósimdiktiń tamyry da, jer ústindegi bóligi de ýly.

Butalardyń arasynda, shabyndyqtarda, qaıyńdy ormandardyń ishinde, taýly jerlerde ósedi. Dári jasaý úshin ósimdiktiń japyraǵyn paıdalanady. Quramynda vınsetoksın dep atalatyn ýly glıkozıd bar.

Adam ár túrli zattarmen ýlanǵanda halyq arasynda erte kezden-aq osy ósimdiktiń qustyratyn qasıetin paıdalanǵan. Ósimdiktiń munan da basqa nesep aıdaıtyn, ish júrgizetin, ter shyǵaratyn qasıetteri bar. Júrek qalyptan tys qatty soqqanda, qan qysymy kóterilgende jáne búırek aýrýlaryn emdeý úshin qoldanylady. Júrektiń qyzmeti nasharlap, aıaqtardy isik shalǵanda, ishke sarysý jınalǵanda qoldanylsa, ósimdik tamyrynyń nesep aıdaıtyn qasıetine baılanysty edáýir jaqsy nátıjelerge jetýge bolady.

Qoldaný tásili

20 gram tamyrdy 1 stakan qaınap turǵan sýǵa salyp, 20 mınýt tundyrady da, shaı qasyqtan úsh mezgil ishedi. Spırtti tunba: 15 gram tamyrdy 100 ml spırtke salyp 10 kún tundyrady da, 10 tamshadan 3 mezgil ishedi. Bul ósimdikten jasalǵan dárilerdin bári de tek qana dárigerdiń baqylaýymen qoldanylady. Eger ósimdik tamyrynan jasalǵan dáriniń bir ishkendegi mólsheri 0,2 gramnan assa dereý qustyratynyn esten shyǵarmaý kerek.

---