InfoHub Logo

Kishi qabyrshóp (barvınok malyı, Vinca minor) — únemi kógerip turatyn, bıiktigi 60 santımetrge jetetin, alasa, butaly ósimdik. Sabaǵy jaıyla ósedi. Sopaqtaý kelgen, elıps tárizdi japyraqtary qarama-qarsy ornalasqan. Japyraqtarynyń saǵaqtary qysqa, eki jaǵy da jyltyr qoıý jasyl tústi. Gúl tostaǵanshasy 5 qalaqshadan turady. Gúl táji qara kek tústi. 5 gúl japyraqshasy bar, joǵarǵy jaǵy birtindep keńeıetin tútikshege uqsaıdy. Maı aıynda gúldeıdi. Jemisi shilde aıynda pisedi. Butalardyń arasynda, ormandy jerlerde, dalaly aımaqtarda ósedi.

Dárilik maqsat úshin kishi qabyrshóptiń jer ústindegi bóligin mamyr-maýsym aılarynda pyshaqpen kesip nemese oraqpen oryp alady. Tamyrymen julýǵa bolmaıdy, sebebi bul, ósimdiktiń múldem joıylyp ketýine ákelip soǵady. Ony bir jerden qaıtalap tek 3-5 jyldan keıin ǵana jınaýǵa bolady.

Ósimdiktiń quramynda vının, pýbesın, mıporın, vınkamın degen alkaloıdter, rýtın jáne ılik zattar bar. 1934 jyly A. P. Orehov kishi qabyrshópten vının men pýbesın degen alkaloıdterdi bólip aldy jáne bul zattardyń qan qysymyn tómendetip, mıdyń qan tamyrlaryn keńeıtetindigin anyqtady.

Kishi qabyrshóp dári retinde óte erte kezden paıdalanylyp keledi. Kavkaz halyqtary ony qannyń quramyn tazartatyn, qan toqtatatyn, jaraqattardy emdeıtin dári retinde paıdalanǵan. Qytaılar qabyrshóptiń taǵy bir túrin qan qysymyn tómendetý úshin paıdalanǵan. Elimizdiń keı jerlerinde kishi qabyrshóppen ish ótkendi emdeıdi.

Kishi qabyrshópti baqtarǵa keıde ásemdik úshin de egip tastaıdy. Halyq arasynda bul ósimdikti qasıetti dep eseptep kórnekti taza jerlerge ilip qoıatyn bolǵan.

Dárini daıyndaý jáne qoldaný tásili

Gıpertonıa aýrýyn emdeý úshin ósimdiktiń 5 gram japyraǵyn alyp, 250 ml qaınap turǵan sýǵa aralastyrady da, 15 mınýt qaınatady. 1 saǵattan keıin dárini súzip alady da, árbir 2 saǵattan keıin 1-2 qasyqtan ishedi.

---