InfoHub Logo

Búgin biz sizdermen Deıl Karnegıdiń «Ýaıymnan arylyp, jańa ómirdi qalaı bastaýǵa bolady?» atty kitaby jaıly áńgime qozǵamaqpyz. Naqtyraq aıtsaq, kitap jaıly emes, kitaptyń ishindegi ómirin jaqsartý úshin kez kelgen adam isteı alatyn keńester jaıly sóz qozǵaımyz. Tulǵalyq psıhologıa salasyna qatysty kóptegen zertteýler júrgizip, bul jumysqa ǵumyrynyń kóp jyldaryn arnaǵan Deıl Karnegıdiń erekshe prınsıpterin ornydaǵandar barlyq qajetsiz ýaıymnan arylady.

«Ýaıymnan arylyp, jańa ómirdi qalaı bastaýǵa bolady?» kitabynda avtor oqyrmandaryna teorıa júzinde ǵana emes, shynaıy ómir mysaldarymen keltirilgen óziniń paıymdaryn usynady.

Kitapta paıdaly keńester kóp, biraq sizderge sonyń shaǵyn ǵana bóligin usynamyz.

Birinshi keńes

Avtordyń paıymyna súıensek, adamnyń ýaıym jaıly bilýi kerek bolǵan eń mańyzdy jáne eń basty másele — ómirden ýaıymdy yǵystyryp shyǵarý úshin, ótken ómir men bolashaqtyń ara jigin barynsha ajyratyp alý kerek. Karnegı ótken men bolashaqtyń arasyna "temir esik" ornatyp, al sol «temir esik» ornatylǵan aralyqqa búgingi kúndi qoıýdy usynady. Ótkenge ókinbeı, bolashaqty ýaıymdamaı osy sátpen ómir súrý kerek. Keri jaǵdaıda, ótken ómirdiń tájirıbesi men bolashaqqa baılanysty úmit, mazasyzdyq pen ýaıym týdyrady.

Ekinshi keńes

Eger adam sary ýaıymǵa sebep bolatyn jaǵdaıǵa tap bolsa, onda amerıkalyq ónertapqysh Ýıllıs Kerrıerdiń "sıqyrly" formýlasyna júginý qajet:

— Ózińizge bylaı dep suraq qoıyńyz: «Eger osy nárse bolsa, menimen eń jaman ne bolýy múmkin?» (Mysaly: bankrot bolsam, isim júrmeı qalsa, osydan týyndaý múmkin eń jaman oqıǵany elestetip kórińiz.)

— Aldyn ala sol «eń jamandy» qabyldap alyńyz, tipti qajet bolsa soǵan kónińiz.  

— Sol jaǵdaıdy ózgertýi múmkin ádisterdi, joldardy asyqpaı, baısaldy qarastyryp, oılanyp kórińiz. 

Úshinshi keńes

Ýaıym men úreıdiń densaýlyqqa keri áser etetinin, odan keıin densaýlyqtyń qaıta qalypqa kelmeıtinin árdaıym este saqtaý kerek. Oǵan mysal retinde Deıl Karnegı kóptegen isker adamdardyń ýaıymmen kúrese almaǵandyqtan ómirden erte ozatyndyǵyn aıtady. Bul shynymende solaı, ýaıym adamdy ashýǵa májbúrlep, júıkesin juqartady. Al aǵzanyń júıke talshyqtary qaıta qalypqa kelmeıtini bárimizge málim. Adam neǵurlym kóp ýaıymdasa, soǵurlym ómiri qysqa bolady. Buny este saqtańyz!

Tórtinshi keńes

Tolqý, ýaıym jáne úreı sezimderi jaýlap almaý úshin, ózińizge baqyt pen jaılylyq ákeletin erekshe kóńil-kúıdi oımen qalyptastyrý qajet. Ony ómirden rahat alyp, pozıtıvti oılaýmen óz boıyńyzda qalyptastyrýǵa bolady. Sezimderińiz ben oılaryńyzdy pozıtıvti etýge tyrysyńyz. «Oıyńdy túze, sózińe aınalady, sózińdi túze, ádetke aınalady, ádetińdi túze minezińe aınalady, minezińdi túze taǵdyryńa aınalady», — degen sóz beker aıtylmasa kerek.

Besinshi keńes

Jumysy joqtyq. Azdyrar adam balasyn.

Adamnyń mazasyzdyq kúı keshýiniń basty sebepteriniń biri — qolynyń bos bolýy. Eger adam eshteńemen aınalyspasa jáne onyń oıy bos bolsa, onda sana ózin-ózi ýaıym týdyratyn paıdasyz oılarmen toltyra bastaıdy. Mazasyzdyqtan arylǵyńyz kelse, onda bir ispen aınalysyńyz. Sanańyzdan ýaıym men úreıdi ketirý úshin kerekti eń úzdik daýa  — qarbalas jumys.

Altynshy keńes

Ýaıym — mindetti túrde arylý kerek bolǵan zıandy ádet. Zıandy ádettermen kúresýdiń eń tıimdi joly jaman ádettiń ornyn paıdaly ádettermen aýystyrý. Bolmashy nárselerge bola kóńilińizdi túsirip ýaıymdaýdy doǵaryńyz, bul sizdiń jańa ádetińiz bolady. Kishkentaı máselelerdi, baqytty bolýyńyzǵa kedergi keltirýge tyrysyp jatqan usaq qumyrysqa túrinde elestetip, olarǵa bola ýaıymdamańyz, olardan esh ókinbeı arylyńyz.

Jetinshi keńes

Siz buryn-sońdy úlken sandardyń zańdylyǵy jaıly estip pe edińiz? Eger estimegen bolsańyz ınternetten nemese kitaptardan izdep oqyp kórińiz. Sebebi bul ómirińizden úreı men ýaıymdy ketirý úshin qoldanylatyn eń qolaıly ádis. Ol qalaı? Ózińizden surap kórińiz: «Meni mazalap turǵan oqıǵalardyń basyma kelý múmkindigi qanshalyqty?». Úlken sandar zańdylyǵyna sáıkes bunyń yqtımaldyǵy óte az bolyp shyǵady. 

Segizinshi keńes

Kóptegen adamdar jaǵymsyz jaǵdaı oryn alyp qoıǵan kezde de, beınet shegip, ýaıymyn jalǵastyra beredi. Bul-qate. Bundaı qatelikti jasamańyz. Mundaı jaǵdaıda sharasyzdyqpen sanasyp úırenińiz. Bunyń máni mynada: eger jaǵdaıdy ózgertý nemese túzetý qolyńyzdan kelmeıtindigin anyq bilseńiz, ony dál sol kúıinde qabyldap, ózińizge: «Demek, basqasha emes, dál osylaı bolý kerek» — dep, ýaıymyńyzdy basyńyz.

Toǵyzynshy keńes

Ýaıymdy baqylaýda ustaý úshin mazasyzdyqtyń deńgeıin rettep turatyn «shektegish» ornatý kerek. «Shektegish» ornatý — ómirińizde bolyp jatqan qaı jaǵdaı, qandaı deńgeıdegi ýaıymǵa laıyqty ekenin ózińiz úshin anyqtap alýyńyz kerek degendi bildiredi.  Ýaıymǵa da shekteý belgilep, ony barynsha aspaýǵa tyrysyńyz.

Onynshy keńes

Shamadan tys nazaryn ózine shoǵyrlandyrǵanda, mazasyzdyq sezimi adamdy jaýlap alady. Sondyqtan mazasyzdyq sezimin joıý úshin, ózińizdi umytyp, qorshaǵan adamdarǵa kóbirek kóńil aýdaryńyz. Tipti kún saıyn tanymaıtyn adamǵa jaqsylyq jasaýyńyzǵa da bolady. Bul birtúrli jáne qıyn bolyp kórinýi múmkin, biraq nátıjesi tamasha.

Baıqaǵanymyzdaı, Deıl Karnegıdiń keńesteri qarapaıym ári iske asyrylýy óte ońaı. İsteıtin jalǵyz nárse — oılaý júıeńizdi ońǵa ózgertip, ýaıymdaýdy doǵaryp, ómir sýrýdi bastaý!

---