InfoHub Logo

Djasybaeva Venera, ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Ýnıversıtetiniń stýdenti
Jetekshisi QazUÝ oqytýshysy:Sarsembaev R.M

Din men psıhologıa baılanysy-jalpy psıhologıany grek tilinen aýdarsaq, rýh, jan degen maǵynany bildiredi. Endi tikeleı túsinýge de bolmaıdy. Rýhty zertteıdi Rýhty baıandaıdy desek, qatelesemiz. Sonymen qatar, jandy tereńinen túsinedi, kúıińdi, emosıańdy zertteıdi. Islam ilimine keletin bolsaq, ”nápsi ilimi” degen bir bólek ilim bar. Adamnyń ishki tabıǵatyn zertteıdin ǵylym retinde qarastyrsaq, sol sekildi, psıhologıada da adamnyń kóńil kúıin, tabıǵatyn zertteıdi. Psıhologıa bizdiń ultymyz da da, dinimiz de de, kúndelikti ómirimizde de bar. Osynyń barlyǵyn dinı kózqaraspen qarasaq, adamnyń tabyný psıhıkasy, jalbaryný psıhıkasy, Qudaıyn janynda dep seziný oılary barlyq dinı sezimder osy psıhologıamen tikeleı baılanysty.  

Psıhologıadaǵy dıfferensıaldy psıhologıa atty termıni tikeleı dinmen baılanystyrýǵa bolady. Bul termınge adamnyń dinı sana oılaý júıesi men qudaıyna sený kezindegi ártúrli sezimniń barlyǵyn jatqyzýǵa bolady.

Psıhologıadaǵy dinı element dep - Anımızm termınin aıtýǵa bolady. Oǵan dinı senim kezindegi psıhologıa sanasymen baılanystyra otyra dinde de, psıhologıada da bar “Jan, rýh”-tyń bar ekeni, ras ekenin dáleldeıtin element túri.  

Islam psıhologıasy - Qudaıǵa senetin adamdaryn pende dep ataıdy. Sondaı-aq, pendeniń jeke psıhıkasyna úńilsek, eń aldymen tazalyqqa jeteleıdi. Senimge, sezimge aparady. Sonymen qatar, tazalyqpen qatar, taza ári ádil ómirdiń keletinine senimmen qaraıdy. Qudaıǵa senimmen qaraǵannyń ózinde adamnyń psıhıkasyndaol jalǵyz emestigi. Qandaıda bir, qamqorlyqta júrgeni týraly sezim paıda bolady.  qandaıda bir, jaqsylyqtardyń kelýine senedi. Sonymen qatar, qylmystyq iske barmaýynyń psıhıkasy, janynda bireý baqylap turýy nemese aspannan endi ár adamnyń psıhıkasyna, sanasyna baılanysty. Psıhologıany adamnyń ózi qalyptastyrady. Keıbir adamda, qalaı qalyptastyrdy solaı shektelip qalyp qalýy múmkin.

 Islam dininde Alla elshisi Muhammed (s.a.ý) psıhologıasy - Ómir súrý stılin úıretedi. Paıǵambarymyzǵa elikteý barysynda, ıdealdylyqqa jeteleıdi. Barlyǵy úlgi retinde kórsetilgen. Tipti juptyq qarym-qatynas, dostyq, balaǵa qarym-qatynas t.s. Bunyń barlyǵy, psıhologıada bólek-bólek túsinik. Mysaly, er men áıeldiń qarym-qatynasy óte ózekti ári qarqyndy damý ústinde. Dál sol sekildi, balaǵa degen qarym qatynas ta óte psıhologıalyq turǵydan, keremet taqyryptarǵa aınalǵan. Pendelerin tek ádildikke jeteleý. Kórkem minezdikke, baýyrmaldylyqqa jeteleý bolyp tabylady.

---