InfoHub Logo

Din — adam men qoǵam ómirinde, halyqtyń mádenıeti men dástúrinde tarıh qatparlarymen jalǵasyp, áli kúnge deıin órkenıetti adamzat áleýmetinde qasıetti rýhanı qubylys bolyp otyr.

Din taqyryby qaı qoǵamda bolmasyn ózektiligin eshqashan joǵaltpaıtynyn eskere otyrsaq, dindi tanyp, onyń maǵynasyn uǵynyp, tarıhyna úńilý ár sanaly adam úshin kerek. Dinı sana men dinı bilimdilik adamdardyń oqyp-bilýi men izdenpazdyǵy arqyly qalyptasady. Alaıda, jeke adamnyń dinı bilimin, tek dinı kitaptar arqyly ne bolmasa aınalasyndaǵy adamdardyń málimetin qabyldaý arqyly jetildirý jetkiliksiz. Dinı saýattyń taıazdyǵynan qanshama adamdar jat aǵym qurbany bolyp jatyr. Dinı saýattyń tómendiginen, elimizde júrip salafızm qurbanyna aınalyp, destrýktıvti dinı aǵymdarǵa kirip, din atyn jamylyp terorızm men ekstremızmge jol berip jatqan adamdar sany áli kúnge deıin azaımaı otyr. Otanymyzda 130-dan asa ult-ókili, 4000-ǵa jýyq dinı birlestikter bar. Árqaısylarynyń dinı sanalary san túrli, ustanymdary myń túrli. Zaıyrly memleket bolǵandyqtan árbir jannyń dinı senimine qurmetpen qaraımyz, alaıda dinı sananyń durys jaqqa shoǵyrlanýyna da mán berýimiz qajet. Osy máselelerge toqtalyp, kúresý jolyn qarastyryp, din men dinı senimderdi ishki jaǵynan tolyqqandy zerttep, dinderge baǵa beretin maman – «dintanýshy».

Dintanýshy — dindi zertteıtin, saralaıtyn maman ekeni túsinikti, odan bólek jaı-japsaryna toqtalsaq. Dintaný — zertteýlik izdeniske negizdelgen dinniń paıda bolýyn, damýyn, qyzmet etý zańdylyǵyn, dinderdiń qurylymy men túrli komponentterin, kóp qyrly fenomenderin,
qoǵamdaǵy ornyn, dinder men mádenıet salalaryn ózara baılanysy men árekettiligin zetteıtin mamandyq.

Álemdik deńgeıdegi dinı jaǵdaı áli turaqtalmaı tur. Sondyqtan, dintaný mamandyǵynda daıarlanatyn dintanýshy mamandar, dinı jańalyqtarǵa baǵa berý arqyly, elimizge tıgizer zalaldary men jańashyldyqtaryna basa nazar aýdarýy kerek. Dinı janjaldar men
qaqtyǵystarǵa qarsy turýǵa árket jasap, qoǵam ortasynda, ásirese jastar arasynda dinı kózqarastardy durystaýǵa mashyqtanýy talap etiledi. Elimizdegi dinı ahýalǵa moıyn bursaq, Qazaqstandaǵy qazirgi jaǵdaı turaqty deýge kelmeıdi, únemi sandyq jáne sapalyq ózgerister
bolyp jatady. Joǵaryda aıttyp ótkendeı, elimiz zaıyrly bolǵandyqtan, senimderi ártúrli toptar shoǵyrlanǵan. Dástúrli dinder, ıslam men hrıstıannan bólek, dástúrli emes dinı uıymdar qanshama. Odan bólek shet elderden keletin jat aǵym mısıonerleri, dinı turǵyda adamdardyń baǵyt-baǵdaryn burmalap, dinı nasıhat júrgizip, dinı sanany ýlaýy toqtalmaı tur.

«Basqalardan ózgeshe» bolýǵa degen talpynys dinı sananyń tez ýlanýyna alyp soǵýda. Ásirese, elimizde salafıttik ıdeologıany nasıhattaýshy toptar, adam sanasyn áleýmettik jeliler arqyly ózgertip, terorızm men ekstremızm qurbany bolýǵa ıtermeleýde. Osy atalǵan jaıttardy óz ýaqytysynda saralaı otyryp, sheshý joldaryn qarastyryp, aldyn alý sharalaryn jasap, qarsy nasıhatty júzege asyrýshylar, elimizdegi dintanýshylar men teologtar bolyp tabylady. Dintaný mamandyǵy joǵary deńgeıde bilikti de bilimdi mamandar daıyndap otyrsa, Qazaqstannyń dinı jaǵdaı turaqtylyq deńgeıde bolary sózsiz. Aldyn alý, qarsy nasıhat, turaqtylyq, qadaǵalaý ,
zań aıasynda birlese is arqarý arqyly dintaný mamandary jumys kúshin sapaly ete alady. Alǵan bilimin, tájirıbe arqyly qoldana alatyn, bilimdi de bilikti dintanýshylar, árqashan ult tynyshty men qoǵam tatýlyǵyn qadaǵalaýǵa ázir.

Melis Dıana Oralqyzy, jas Dintanýshy

---