InfoHub Logo

Adam dúnıege kelip, ómir súrý úshin, árdaıym qozǵalysta, rýhanı damýda bolady. Qorshaǵan ortamen baılanys, jan dúnıesiniń úılesimdiligi, ózine kerekti qundylyqtardy tabý sekildi ómirlik mańyzy bar qajettilikterdi boıyna sińirip, ómir súrý zańdylyqtaryn úırenedi. Adam ómiri men qoǵam arasynda erekshe rýhanı salalardyń biri-«din». Jaratylǵandardyń  senimimen bastaý alyp, adam ómirinde erekshe ról atqaratyn din, birge damyp ózgeristerge ushyrap otyrady. Din adamzat balasynyń senim júıesimen bastalyp, onyń ómirimen tyǵyz baılanysqa túsedi. Ómirlik ustaný maqsaty, oılaý sheńberi osy dinı kózqarastarymen ólshenipte otyrady.

Dinı ımýnıtet degenimiz jeke tulǵanyń dinı senimi,  dinı kózqarasy. Ol ár adamda ártúrli bolady, ol qalaı, siz dindi ustanǵan sátten, eń aldymen sol din týraly qyzyǵýshylyq tanytasyz, bilgińiz keletin suraqtar paıda bolyp, izdene bastaısyz. Sol sekildi adam izdenýine baılanysty, belgili bir dárejede bilimi paıda bolady. Din ustanǵan kezde, ol dinniń ustanatyn senim júıesi, atqarylatyn paryzy, istelinetin kúlti (is-qımyl,retýal) bolady. Olardy siz bilý deńgeıińizge qaraı barynsha atqarýǵa tyrysasyz. Bilmegen jaıdaıda izdene bastaısyz, aınalańyzda biledi aý degen adamdardan suraısyz, qandaı da bir oqý quraldarynan qaraısyz. Siz ózińizdi dástúrli dińnińizdi tolyqqandy bilip, aq-qarany ajyrata bilgen kezde, qazirgi tańdaǵy ózektiligi joǵary bolyp turǵan adasqan aǵym  nasıhattaýshylar men destrýktıvti aǵymdarǵa, terorızm men ekstremızm qurbanyna aınalmaısyz. Sebebi, siz olardyń aram pıǵylyn, is áreket shıkiligin bilip turasyz, sizde dinı bilim qalyptasqandyq esebinen. Dinı ımýnıtet sol sebepti ár jan úshin qaýipsizdik quraly ispetti. Óıtkeni, siz dástúrli din men adasqan aǵymdy aıyra alasyz. Kóp jaǵdaıda dinı bilimi taıaz adamdar osyndaı destrýktıvti aǵymdarǵa kirip ketip, adasqan adamdar nasıhattaýymen solardyń eteginen ustap kete barady. Ondaı olqylyq týyndamas úshin ár kez dinı bilimdi jetildirip otyrý qajet. Dinı ımýnıtet qalyptasqan adamda, sananyń tez ýlanýy, jat qylyqtarǵa jol bermeý sekildi isterge moıynsuný oryn almaıdy.

Álsiz, ımýnıteti tómen adam tez túrli vırýstardy tez juqtyrady emes pe, sol sekildi dinı bilimi taıaz adam sanasyn ýlaý óte ońaı. Destrýktıvti aǵymdar, teris aǵymdy ustanýshy mısıonerleriniń qaqpanyna tez túsetin adamdar qataryna kelesideı faktorlar áser etedi: psıhologıalyq álsiz adam, óziniń senim júıesi joq, rýhanı qundylyqtardan beıhabar, ulttyq, otbasy, ata-baba dástúrinen meńgermegen jan. Qate túsinikter qalyptasýy da osydan bastaý alady. Mine, dinı ımýnıteti tómendigi osydan baıqaýǵa bolady. Dinı vırýstardy da juqtyryp, tasmaldaýshy adam bolǵandyqtan, ár adam ózi men ózgede adam ómiriniń mańyzy retinde qaraǵan jón. Qoǵam tıyshtyǵy men amandyǵy- ósip-órkendeý kepili.

Melis Dıana (Jas Dintanýshy)

---