InfoHub Logo

Baǵzy zamannan ónerdi minse at, ushsa-qanat, kıse janat, ishse tamaq etip, kóńildiń ajary-án degende ishken asyn jerge qoıǵan dýman súıer halyqpyz ǵoı. Al, keńpeıil qazaqtyń toı-tomalaq, merekesi qos isheginen qut-bereke tógilgen kıeli dombyrasyz áste ótken emes. Áldebireý qos ishekti  pernelerimen úndestirip, áý deı qalsa, kópshil qaýym ágýgáıimen jalǵap, kúmbirleı shyqqan qońyr sazy ulan-asyr toıǵa ulasatyn qońyr dombyra qaı zamanda da qazaqylyqtyń qaımaǵy bolǵan asyl muramyz. Óleń sózdiń has sheberi İlıas Jansúgirov: 

Dombyra,  sende min barma?                             

Minsiz bolsań til bar ma                                           

Til joq deýge bola ma                                         

Tilden anyq ún barda                                         

Dombyranyń kúshi mol                                     

Kómeıinde kúı barda, - dep jaqut

jyryn arnaǵan  qasterli dombyra halqymyzdyń qýanyshyn hám qaıǵysyn tilsiz-aq túısinip, sazdy únimen qýana da kúńirene de alatyn aınymas jan serigi. Ótken ǵasyrlarda han basyna túsken qaraly habardy ón boıynan tógilgen qudiretti kúıimen uǵyndyryp, kómeıine qorǵasyn quıdyrǵan da teńdessiz qundylyǵymyz dombyra bolatyn. Qazaqy júrekten jaralyp, darhan dalamyzdyń qudiretti únine aınalǵan asyl dombyrasyz ıisi qazaqtyń shańyraǵynda án qaıda, sán qaıda? Qazaqı meni ásemdep turatyn tól aspabymyz óziniń erekshe jaratylysymen alty alashty álemge tanyta túsken baǵaly qundylyǵymyz desek artyq aıtqandyq emes. Buǵan orys tarıhshysy A.E.Alektorovtyń: «Qoldan istelgen eki ishekti dombyradan mundaı názik, mundaı ásem dybystar shyǵady degenge men esh ýaqytta senbegen bolar edim! Eger de myna qarapaıym janyńa tıetin ándi óz qulaǵymmen estimegen bolsam, men onyń yzyńdaǵan jaratylys únimen ulasatyn kúshine de senbes edim»,-degen aqjarqyn pikiri aıqyn dálel. Osy tusta dana halqymyzdyń: «Naǵyz qazaq qazaq emes, naǵyz qazaq dombyra»,-dep beker aıtpaǵanyn ańǵaramyz. Elý jylda el jańa ekenine daý joq, ǵasyrlar almasyp, zamana kelbeti jańashyldyqqa boı urýda. Alaıda jańa zaman jaýhar muramyzdy shetke ysyryp jatqan joq pa? Búginde tól qundylyqtarymyzdyń altyn táji dobyranyń kıeli sahnaǵa shyǵýy sırep, aragidik kórmelerden ǵana boı kórsetip júrgeni jasyryn emes. Aqıyq aqyn, sal-seriniń kúsh qýaty bolǵan altyn dombyramyzdy qolyna alyp, áýezdi áýendi tókpeletetinder sany azaıyp bara jatqandaı. Degenmen tuńǵysh elbasymyzdyń bastamasymen 2018 jyldan bastap shilde aıynyń alǵashqy jeksenbisi – Ulttyq dombyra kúni dep jarıalanyp, elimiz bir jasap qaldy.  Jyl saıynǵy dástúrge aınalǵan aıtýly merekeniń rýhanı qazynamyzdyń mártebesin joǵarylatýda úlesi mol bolary anyq. Dana bolmysty daraboz aqynymyz Jumeken Nájimedenov tumar jyrynda tól aspabymyzǵa degen sezimin:         

 Maıysyp qos shegińnen kúı ótkende,                 

Oı týar júrek túgil, súıektende.                     

Dombyra qaıran meniń, qaıran meniń,         

Rızamyn seni maǵan syı etkenge,- dep bildirgen eken.                                     

Atamqazaq ıesin qańǵytsa da, dombyra kıesin taptatpaǵan.Jaratqanymyz alashtyń ǵana baǵyna buıyrtqan asyl muramyz – kıeli dombyrany ata-babamyzdyń amanatyna qıanat etpeı qurmetteý, mereıin asyryp, úlgi etý endigi kezekte bizdiń qasıetti paryzymyz. Qazaqtyń qazaqtyǵyn tanytatyn sensiń –  kúmbirlegen asyl dombyra. Tól merekeń qutty bolsyn!                       

---