InfoHub Logo

Topyraǵy, aýa raıy ár qıly, ne ekseń sol shyǵady, qazsań kerekti kenniń bári tabylady. Evropanyń 16 memleketi syıyp keterlik osy jerde Qazaqstannyń 16 oblys eli otyr. Jerdiń tek keńdigi, baılyǵy maqtan emes. Dúnıede, baı, keń jerler kóp, olarda qysylyp, taryǵyp otyrǵandar da kóp. Meniń aıtaıyn degenim elimniń oı, peıil kendigi. Bul ekeýi tarylsa dúnıeniń keńdiginen paıda joq. Bir zamanda sol ulan-baıtaq jerge syımaı qazaq pen qazaq qan tógisýge deıin baratyn. Endi ózi túgili, basqadan qyzǵanbaıdy, qaıta qolǵabysqa shaqyrady.

Ǵasyrlar boıy meniń elim kóshken, onymen qosa jel esken, aq bókender orǵyǵan en dalada búgin elektr jaryǵy túspegen, motor daýsy estilmegen, zavod trýbalary kóterilmegen jer kemde-kem. Ómiri soqa tımegen tý dalada saýyryn traktor tilmegen jer, «Qazaqstan mıllıardy» demegen el kemde-kem. Osynyń bári qazaqtyń óz kúshimen ǵana emes, búkil sovet halqynyń, ásirese uly orys halqynyń kómegimen jasaldy.

Sovet halyqtarynyń arasyndaǵy kómek saýdasyz, aldaý-arbaýdan aýlaq, birin-biri utýdy oılamaıtyn naǵyz dostyq kómek. Óıtkeni, báriniń maqsaty bir: sosıalızm, komýnızm. Bul eki sóz bizdiń uǵymymyzda ár ultty eńbektiń, ádilet, mádenıet, baılyqtyń, qysqasynan aıtqanda adamdy ómirdiń eń joǵary satylaryna kóterý bop tabylady.

Ómir satylary kóp. Qazaq qazir qaı satyǵa jetkenin dál aıta almaımyn. Áıteýir, ózimniń bala kezim qandaı alys kórinse, Oktábrden burynǵy qazaq ómiri de sondaı alystap qalǵany anyq. Osyǵan myqty bir aıǵaq: buryn júzdiń ishinen birer adam ǵana hat tanysa, qazir hat taný bylaı tursyn, orta ne joǵary dárejeli bilimi bar bir adam shyqpaıtyn úı neken-saıaq. Mashına aralaspaıtyn eńbek azaıdy. Mashınany qazaq qazir at ornyna mindi.

Dostyq kómekterdiń arqasynda qazaq óz aldyna memleket bolyp qana qoıǵan joq, keshegisinen búgingi, búgininen erteńgisi asyp túsetin ónerli, iri memleketke aınalyp barady. Biz ám án alǵa qaraýda, alǵa basýdamyz. Bizdiń eldiń bul qýanyshty kóńilin monǵol aǵaıyndarǵa maqtana jetkizemin.

Qazaq, monǵol erteden irgeles, kóship júrip mal baqqan, turmys-tilekteri, shama-sharyqtary qaralas bolǵan elder. Birin-biri tez túsinedi. Biriniki birine tez juǵady. Tek dostyq qarym-qatynastardy kúsheıtip, tabys-tájirıbelerin ortaǵa sala berýimiz kerek. Osy maqsatpen bıyl Qazaqstanda ótkizilgen mońǵol-qazaq, qazir osynda ótip jatqan qazaq-mońǵol dostyq onkúndikteriniń mańyzy zor. Bul onkúndikter eki eldi bir-birine jaqyndata, mán-jaıyna qandyra túsedi, dostyqtaryn shegendeı, ómir jolyndaǵy tájirıbelerin baıyta túsedi.

Qazaq kóshi uzapi ketti. Jolsyzben, buryn eshkim júrmegen qıyn-qıyn jerlerden ótti. Qazir jazyqqa shyqqan kezi, komýnızm bıikteri kóz ushynda «men mundalap» tur. Monǵol kóshiniń beti de sol jaılaý. Jol boıynda kórgenderin jalyqpaı aıtýǵa, qoldan kelgen kómegin aıamaýǵa qazaqtar árqashan daıyn. «Dostyq jolynda jan pıda» deıdi bizde. Tek dostyq kóńil, beıbit eńbek qana dúnıeni keńeıtedi, gúldentedi.

1958

---