InfoHub Logo

Azamattyǵy men kisiligi mol taý tulǵa, qabyrǵaly qalamger, ulaǵatty ustaz, ǵumyrdarıasy tereń, ultyn, shákirtin súıgen qazaq kósemsóziniń bıik tulǵasy – belgili jazýshy-jýrnalıst, dosent, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty, profesor – Ábilfaıyz Ydyrysov.

Ózgelerden bolmysy erek tulǵa Ábilfaıyz Ydyrysov qarabas qamyn, jeke bas múddesin birinshige qoımaı, jasandylyqtyń jalaýshasyn tý qylyp kótermeı-aq, baqtalassyz, mansapsyz ómirin adaldyqpen órnektegen. Ydyrysovtyń qomqorlyǵy men janashyrlyǵynyń ózi bólek áńgime. Ózimen birge oqyp, qara nandy birge bólip jegen Temirbek Qojekeev «qylyshynan qan tamǵan» dekan bolyp turǵan sátte, zamandasynyń «yzǵaryna» ilikken stýdentti qanatynyń astyna alyp, shákirtaqy taǵaıyndap, basyna baspana bolmasa da, jatahanadan oryn alyp berip, barynsha kómek qolyn sozdy.         

«Birdeńege qolym jeter» – dep tyrbynyp, Almatyǵa taban tireýden buryn talaı belesterdi eńserdi. Jeti jastan mektepke baryp, tórt synypty Búırektal bastaýysh mektebinde tamamdady. Keıinnen Tasmurat deıtin týysynyń úıinde jatyp oqyp, №13 aýyl – Dámdi degen jerdiń besinshi klasyn aıaqtady. Eki synypty naǵashy apasy Sholpannyń úıinde jatyp, tálim aldy. Tasada bilim alyp júrgende, Qalpe atasy qaıtys bolady. Sol kezeńniń sum synaǵy soǵys bastalyp, ákesi men eki baýyry shaqyrtýmen, eldiń azattyǵyn qorǵaýǵa ketedi. Tirshilik qıyndaı túsedi. Sol kezeńde kári ájesiniń qolyna qarap, shetteı balamen qalý qashan ońaı bolyp edi?! Kóp ýaqyt ótpeı, Qamzıza ájesi de bul fánıden ótedi. Taǵdyr teperishine moıymaı, múshelge keler bozbala shaǵynda Qostanaıǵa at basyn burdy.  Orys qoǵamy saltanat quryp turǵan kezde, bir aýyz oryssha bilmeı-aq, qujatsyz, jetim balalardy oqytyp-tárbıeleıtin mektep-pansıonat-ınternatqa oqýǵa túsedi. Qaı sátte de orta adamdy shıratyp, ózine beıimdeıdi ǵoı. Solaı mektepti 1948 jyly úzdik medalmen bitiredi. Eresek ómirge demde ilesken Ábilfaıyz Ydyrysov mektepte júrip, «Alǵa» qabyrǵa gazetiniń redaktory bolady. Jýrnalısıkaǵa degen alǵashqy qadamy osylaı bastaldy. Qalada oqýda júrip, medalıs bolǵan balanyń úni Qostanaı radıosynan estiledi. Aýyldaǵy jurt tıtteı balanyń jetistigine tamsanady. Sodan: «Edrestiń kisi bolǵan pysyq balasy!» degen ataqqa ıe bolady. Mektepti bitirip, oqý ordasynyń úzdik 5 balasy MGÝ-ge túsýge qushtarlanady.  Degenmen taǵdyr tartýy basqasha boldy.  «Matematık bolamyn» degen arman jaıynda qalyp, Rosselmashtyń jetegine ilespeı, tórt jyl boıy pansıonattyń qyzyǵy men shyjyǵyn qatar kórgen ári bólisken dosy Dáýrenbekpen Almatyǵa tapsyrady. «Almany tepkilep júrip jeıtin kórinemiz» dep balalyǵy men qıaly aralas eki dos Sábıt pen Ǵabıtteı jazýshy bolýǵa ansarlary aýady. Sonymen, «LI – 2» laınerimen tike Alataýǵa jol tartty.  QazGÝ-dyń sol kezdegi rektory Tólegen Tájibaev medalısti bes ret shaqyryp, Máskeýdiń tehnıkalyq ýnıversıtetterine, 200 qazaq jastarynyń qataryna qosylýǵa úgitteıdi. Týmysynan ustamdy ári týrashyl jas alǵan betinen qaıtpaıdy. Sóıtip, talasyp, tarmasyp ári «Meniń jýrnalıs bolǵym keledi» dep qasarysýmen  júrip, «Prınát!» degen bir japyraq qaǵazdy qolyna alady. Mine, solaı taǵdyr aıdap, qazaq jýrnalısıkasy bir darabozben tolyǵady. Keıinnen talaı mekemelerde qyzmet atqardy. Ádebı qyzmetkerden qarashańyraqtyń profesory dárejesine deıin kóteriledi. Sanaly ǵumyrynda ǵıbratty kún keshken Ábilfaıyz Ydyrysov ashyq, aqjarqyn beınesinen ajyramaı, shynshyldyqtyń shyraǵy bolyp, mansapsyz-aq el qurmetine bólendi.

Qalamynyń qarymdylyǵymen jýrnalısıka salasyna qatysty birneshe oqýlyqtar shyǵaryp, ózi armandaǵandaı Ǵabıt pen Sábıtteı roman-hıkaıat jazyp, oqyrman ıgiligi úshin qajyrly qyzmet etti. Ulttyń jadynda erekshe yqylaspen, janjúrektilikpen baılanysatyn, qazaq halqynyń júrek munarasynan oıyp turyp oryn alatyn birtýar tulǵa esimi eshqashan óshpek emes.

Nurılla Ahına
Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ
Jýrnalısıka fakúlteti
Baspagerlik-redaktorlyq jáne dızaınerlik óner kafedrasynyń 3 kýrs stýdenti

---