InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: El birligi – Buqar tolǵaýlarynyń basty taqyryby. «Tilek» óleńi
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Buqar jyraý Qalqamanulynyń ómiri jaıly áńgimeleý, shyǵarmalaryna tán el birligi máselesine toqtalý. Hronologıalyq keste arqyly tarıhı kezeńderge sıpattama berý. Oı qozǵaýǵa, óz pikirlerin ortaǵa salýǵa daǵdylandyrý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, óz oılaryn júıeli sózben jetkizýge beıimdeý. Aýyzeki sóıleý tilin damytý, sózdik qorlaryn molaıtý.
Tárbıelilik: Týǵan jerin súıýge, Otanyn qorǵaýǵa tárbıeleý, birlikke, tatýlyqqa shaqyrý. Adamgershilik qasıetterdi árqashan jadynda ustaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Sabaqtyń tıpi: Jańa materıaldy meńgertý
Sabaqtyń ádisi: Baıandaý, túsindirý, suraq – jaýap
Kórnekiligi: Interaktıvti taqta, slaıd prezentasıalary, vıdeo – rolık.
Sabaqtyń barysy: I. Uıymdastyrý kezeńi
Synypty sabaqqa ázirleý. Sálemdesý, túgendeý, klass tazalyǵyna kóńil bólý, oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý; ol úshin:
El bastaý qıyn emes,
Qonatyn jerden kól tabylady.
Qol bastaý qıyn emes,
Shabatyn jerden el tabylady.
Sharshy topta sóz bastaýdan qıyndy kórgem joq – degen sózdi kim aıtyp edi? - Buqar jyraý Qalqamanuly.
- Durys aıtasyńdar.
- Úıge qandaı tapsyrma berildi?
II. Úı tapsyrmasyn suraý.
Úı tapsyrmasyn suraý maqsatynda «Zymyran suraqtaryna» jaýap alý.
1) Joǵary qarap oq atpa,
Jýyq túser qasyńa
Jamanǵa syryńdy qosyp sóz aıtpa
Kúnderdiń kúni bolǵanda
Sol jaman aıǵaq bolar basyńa.
2) Qaztýǵan jyraýdyń qandaı jyrlaryn bilesiń?
3) Jyraýlar poezıasy qaı kezeńnen bastalady? Onyń basty ókilderi kim?
4) «Kóshpendiler fılosofy» degen sóz kim týraly aıtylǵan? Bul sózdi kim aıtty?
5) «Aınalaıyn Aq jaıyq
At salmaı óter kún qaıda,
Eńisi bıik boz orda
Eńbekke kirer kún qaıda», - dep arman aıtqan qaı jyraý?
6) Esim hannyń «qolyna súıesin; qoltyǵyna demesin» bolǵan kim edi?
7) Balpań, balpań kim baspas,
Basarǵa baltyp shydamas,
Batyrmyn dep kim aıtpas,
Bararǵa júrek shydamas.
Kimniń jyry?
8) Jyraýlar poezıasynan qandaı oı ańǵarylady. Ereksheligi qandaı?
9) HVIII ǵasyrdaǵy tarıhı jaǵdaı qandaı boldy?
10) Buqardyń ómiri men jyraýlyq ómiri týraly kim syr shertedi?
11) Buqar atalaryńnyń qandaı ómir týraly tolǵaýlary bar?
12) Hronologıalyq keste
Jyldary
1) 1723 jyly,
2) 1726 jyly,
3) 1729 jyly,
4) 1741 jyly,
5) 1749 jyly,
6) 1755 jyly,
7) 1723 – 1741 jyldary
Bolǵan oqıǵalar
1. Jońǵar qalmaqtary qazaq jerine shabýyl jasady
2. Bulanty ózeniniń boıynda bolǵan shaıqasta qalmaqtar jeńiledi
3. Balqash kóliniń ońtústiginde qaıtadan aıqas bolady, bul aıqasta qazaqtar jeńedi
4. Qalmaqtar qazaqtarǵa shabýyl jasaıdy
5. Tutqyndaryn bosatyp, ár túrli dıplomatıalyq qarym – qatynasta bolady
6. Jońǵar qalmaqtaryna shabýyl jasaıdy
7. Qazaqtar sońǵy ret qalmaqtarǵa qatty soqqy berip, jerlerin qaıtaryp alady

III. Jańa sabaq.
Áýeli myna taqtada turǵan sózdi jazyp alaıyq. Bul sóz búgingi sabaǵymyzdyń epıgrafy bolady:
«Aınala almaı at ólsin,
Aıyra almaı jat ólsin,
Jat boıynan túńilsin,
Bárińiz de bir eneden týǵandaı bolyńyz» - Buqar jyraý.
El birligi – Buqar tolǵaýlarynyń basty taqyryby. «Tilek» óleńi.
Buqar jyraý tolǵaýlaryn úlken tórt topqa bólýimizge bolady.
1. Ómir jaıly talǵaýlary.
2. Adam ómiriniń kezeńderi jaıly.
3. El birligi jaıly.
4. Abylaı hanǵa arnaǵan tolǵaýlary jaıly.

IV. Sabaqty bekitý.
Buqar el taǵdyryn, el bútindigin, beıbit ómirin, táýelsizdigin óz jyryna arqaý etken. Soǵan dálel búgingi bizdiń ótetin Buqardyń «Tilek» óleńi.
1. Buqar jyraýdyń «Tilek» óleńin jatqa oqyp beremin.
2. «Tilek» óleńin oqýshylarǵa oqytamyn.
3. «Tilek» óleńindegi on bir tilektiń maǵynasyn ashtyrý.
5. Buqar tolǵaýlarynyń ózektiligi nede? Toptastyryp jazý.
V. Qorytyndylaý.
VI. Úıge tapsyrma.
1. “Tilek” óleńin jattaý.
2. “Buqar – el birligi týraly jyrlaǵan jyraý” taqyrybynda shyǵarma jazý.
VII. Baǵalaý.