InfoHub Logo

Óz ómirińizdiń qandaı da bir aspektilerin ózgertkińiz kele me, biraq neden bastaý kerektigin bilmeısiz be? Onda erte turýdan bastańyz.
Bul ádet sizdiń ómirińizdi ózgertip, kóptegen artyqshylyqtar bere alady. Erte turǵan adamdar jigerli ári baısaldy keledi. Tómende erte oıaný úshin kedergi bolatyn ádetterdiń tizimin usynamyz:

Kelesi dáıeksózderge nazar aýdaryńyz, ári sanańyzǵa myqtap sińirip alyńyz:

Tańsáride oıanǵan durys, sebebi bul ádet myqty densaýlyqqa, baılyq pen danalyqqa jeteleıdi.

Arıstotel

Energıanyń kóp bóligi tań aldyndaǵy ýaqytqa tıesili. Men jaryq túskennen keıin oıanǵanda, álem mensiz ómirin bastap ketkenin sezemin.

Terrı Gıllemets

Tańsáriniń aýzynda altyn bar.

Bendjamın Franklın

1. Jarym túnge deıin teledıdar qaraýdy toqtatyńyz  

Uıqyǵa daıyndalý kerek, sondyqtan túnge qaraı daýryqtyratyn emosıalardy bastan ótizbegen abzal. Sonymen qatar, eger siz teledıdarǵa az ýaqyt jumsasańyz, onda uıyqtap, tańerteń erte turý úshin ýaqytyńyz kóbirek qalady.

Teledıdar qaraıtyn ýaqytyńyzdy aldyn-ala anyqtap, shekteý jasap qoıyńyz. Másele tek teledıdarǵa ǵana tıisti emes, sondaı-aq ǵalamordan tamashalaıtyn fılmder, baǵdarlamalar men serıaldarǵa da qatysty.    

2. Túnde jumys isteýdi doǵaryńyz

Erte jat ta erte tur,
Bir pispekti artyq ur.

Kóptegen adamdar túnde istegen jumystary anaǵurlym ónimdirek bolatynyna, jáne eń jaqsy ıdeıalar olarǵa dál osy ýaqytta keletinine senimdi. Eger siz osyndaı adamdardyń qatarynan bolsańyz, onda erte turý máselesi siz úshin ózekti bolmaq.

Siz qoldana alatyn strategıalardyń biri — ózińizge syn tastańyz. Iaǵnı, tańǵy saǵat 9-ǵa deıin eń mańyzdy tapsyrmany oryndaý úshin 90 mınýt jumsańyz. Bul 2 máseleni sheshedi:

— Sizge mejeli merzim beredi. Prokrastınatorlardyń isi negizinen túnde ónimdirek bolmaq, óıtkeni kúnniń aıaqtalýy olardyń isteriniń aıaqtalýyna túrtki bolady, ári olar tańerteń muny isteı almaıtynyn biledi (nemese sanaıdy). Siz osy strategıany tańerteń paıdalana alasyz.

— Sonymen qatar, osyndaı tájirıbeniń arqasynda sizdiń de isterińiz túnde emes, tańerteń neǵurlym ónimdirek bolatynyn ańǵara alasyz.

3. Jarym túnge deıin ǵalamtorda otyrýdy ádetke aınaldyrmańyz

Uıyqtar aldynda bir saǵat buryn kompúter men barlyq elektrondyq qurylǵylardy óshirý kerek. Elektrondyq qurylǵylardan shyǵatyn jasandy jaryq aǵzany qozdyryp, uıqyǵa yqpal etetin gormon melatonınniń óndirisin baıaýlatady.

Eger sizge smartfondy, planshetti nemese kompúterdi uıyqtar aldynda paıdalanýǵa májbúr bolsańyz, kelesi keńesterge nazar salyńyz:

— ekrannyń jaryǵyn azaıtyńyz.

— túnde ekrannyń jaryǵyn basatyn qoldanbany paıdalanyńyz.

Oqýǵa keńes beremiz:

Smartfondardyń kók tústi jaryǵy soqyrlyqty jyldamdatyp, kórý qabiletin nasharlatady

Melatonın degen ne?

— kógildir jaryqty buǵattaıtyn, káriptaspen qarańǵylanǵan kózildirikti paıdalanyńyz.

4. Tústen keıin kofe ishýdi doǵaryńyz

Kofeın stımýlátor bolǵandyqtan uıqyny buzady. Kofeni qaı kezde tutynǵanda aǵza úshin zıany edáýir az bolatynyn anyqtaıtyn zertteýler júrgizildi.

Zertteýshilerdiń paıymdaýynsha uıqyǵa deıin 6 saǵat buryn tutynylatyn kofeın uıqyny 1 saǵatqa deıin azaıtady eken. Tipti  ýaqytyly uıyqtasańyz da, bári-bir sizdiń uıqyńyz osy ádetten zardap shegýin toqtatpaıtyn kórinedi.

Uıqynyń buzylýyna jol bermeý úshin kofeındi tańǵy ýaqytta tutynyńyz. Durysy, túske deıin ǵana tutynýmen shektelińiz.

5. Tek erik kúshine senýdi toqtatyńyz

Erik kúshtiń máselesi áldeqaıda qıyndaý. Siz erte turýdy qolǵa alý týraly sheshim qabyldaǵanda jáne jigerińiz tasyp turǵan sátte siz úshin bári de ońaı sıqty kórinedi. Biraq tańǵysyn, erte oıanýdyń azabyn sezingen kezde-aq, batyldyǵyńyzdyń kúrt azaıǵanyn túsinesiz. Erik kúshi sizdi tósekten turǵyza alatyn shyǵar, alaıda, oǵan kúsh berip, syrttaı kómektesýge tyrysýyńyz kerek:

— Tamasha tańǵy as úshin daıyn ónimder alyńyz.

— Tańǵa jaǵymdy nárse josparlańyz.

— Eń aldymen janyńyzǵa jaqyn, jaǵymdy jumysyńyzdy isteńiz. 

6. Ózińizdi kúnde bir ýaqytta uıyqtaýǵa májbúrleýdi doǵaryńyz.  

Bul keńeske saqtyqpen qaraý kerek: árıne, sizdiń bir ýaqytta uıyqtaýdy ádetke aınaldyrǵanyńyz durys shyǵar. Degenmen, uıqyńyz kelmese, ózińizdi qınap uıqyǵa jatýdyń qajeti shamaly.

Mysaly, siz kúnde bir ýaqytta oıanasyz. Demek, uıqyǵa jatatyn ýaqyt osy kúngi sharshaýyńyzǵa baılanysty bolmaq. Sondyqtan, eger siz  saǵat 23,00 jatqyńyz kelse, alaıda aǵzańyz uıqyny áli qalamasa, onda sizge belsendi túrde jumys isteýge týra keledi, meıli ol  zıatkerlik  nemese fızıkalyq jumystar bolsa da.

7. «Keıinge qaldyrý» batyrmasyn basa berýdi toqtatyńyz

Aldyńda atap ótken alty keńes sizdi jetinshisine: tańerteń oıanýǵa daıyndaıdy. Oıatqyshyńyz soǵylǵan kezde siz ne isteısiz? Birden turasyz ba? Oıatqyshty óshirip, uıyqtaýdy jalǵastyrasyz ba? Saǵattyń batyrmasyn «Keıinge qaldyrý»/«Aýystyrý»/«Snooze» basyp, taǵy bes mınýtqa qalǵı turasyz ba?

Bul batyrma sizdiń uıqyńyzdyń sıklyn qaıta iske qosady. Iaǵnı qońyraý taǵy soǵylǵan kezde, uıqyda bolasyz degendi bildiredi. Bul uıqyǵa 8-9 saǵatyńyzdy bóle tura, uıqyńyz qanbaı oıanýyńyzǵa sebepshi bolary anyq. Iaǵnı, oılanyp qarasańyz, munyń esh máni joq.

Uıqy kestesin retteseńiz, uıqyńyzdyń qanǵanyn anyq biletin bolasyz. Eger áli de uıqyńyz kelip tursa, onda bul zıandy ádetke jatady, odan tez arada qutylý kerek. Óshirý úshin tósekten turýǵa týra keletindeı etip oıatqyshty bólmeniń alys bóligine qoıǵanyńyz jón.

Erte oıanýǵa tez daǵdylanýyńyzdy tileımiz!

Oqýǵa keńes beremiz:

60 sekýndta uıqy keltiretin ádis

Uıqynyń jaıly bolýyna yqpal etetin 5 ósimdik

Sergek oıanýǵa yqpal etetin 6/30 erejesi

Adam uıyqtap bara jatyp nege selt etedi?

---