InfoHub Logo

Erteginiń maqsaty – tyńdaýshyǵa ǵıbrat usynýmen birge estetıkalyq lázzat berý. Erteginiń atqaratyn qyzmeti keń: ol ári tárbıelik, ári kórkem-estetık. ádebı qazyna.

Ertegi janrynyń paıda bolyp, qalyptasý tarıhy óte uzaq. Onyń túp-tórkini – alǵashqy qaýymda týǵan kóne mıfter, ańshylyq áńgimeler, hıkaıalar, ár túrli yrymdar men ańyzdar. Óziniń qalyptasý barysynda ertegi osy janrlardyń kóptegen belgilerin boıyna sińirgen. Bul janrlardyń keıbiri óz bitimin múlde joǵaltyp, tolyq ertegige aınalǵan.

Ertegileri janrlyq ári sújettik quramy jaǵynan ár alýan. Ol ishteı birneshe janrǵa bólinedi:

1) janýarlar týraly ertegiler;
2) qıal-ǵajaıyp ertegiler, batyrlyq ertegiler;
3) hıkaıalyq ertegiler, satıralyq ertegiler;
4) turmys-salt ertegileri.

Sújetteri tek qazaqtyń ózine tán ertegilermen qatar, basqa eldermen ortaq sújetke qurylǵan ertegiler de bar. Olardyń kóbi tarıhı-tıpologıalyq jaǵdaıda paıda bolǵan, birazy tarıhı-genetık., ıaǵnı týys halyqtarǵa ortaq bolyp tabylady, keıbiri tarıhı-mádenı baılanys nátıjesinde qazaq jurtyna taraǵan. Sol sebepti qazaq ertegilerinde taza ulttyq ta, halyqar. ta, kóshpeli sújetter de qatar ómir súrgen.

Negizgi keıipker men mazmuny jáne qıalı ádisterdiń qanshalyqty paıdalanylýyna qaraı bul salalardyń ár qaısysy taǵy birneshe topqa bólinedi. Bulardyń ishinde: hıkaıa, ósıet, mysqyl, batyrlyq týraly ertegiler bolady.

Saıttaǵy keıbir ertegiler:

Ýaqyt jaıly ertegi

Naǵyz hansha

Kerqula atty Kendebaı

Túlki men qoraz (Parsy ertegisi)

Jaǵympazdyń sońǵy qatesi

Qoıshy men baı

Tumarbas batyr

Jaqsylyq pen jamandyq