Esimsheniń túrlenýi
Sabaqtyń taqyryby: Esimsheniń túrlenýi
Sabaqtyń maqsaty:
1. Esimsheniń táýeldený, jiktelý, kóptelý, septelý joldaryn túsindirý; bilim, bilik daǵdylaryn jetildirý.
2. Oqýshylardyń oılaryn damyta túsý, salystyra otyryp erekshelikterin anyqtaýǵa tóseldirý. Til baılyǵyn arttyrý.
3. Tazalyqqa, uqyptylyqqa, shapshańdyqqa tárbıeleý. Adamgershilik qasıetterge baýlý.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaqty meńgertý
Sabaqtyń ádisi: Túsindirý, praktıkalyq, suraq – jaýap.
Sabaqtyń kórnekiligi: Slaıd, semantıkalyq karta.
Pánaralyq baılanys: Ádebıet
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý.
1. Oqýshylarmen amandasý, túgendeý.
2. Oqýshylardyń sabaqqa qatysyn, daıyndyǵyn tekserý.
3. Úı tapsyrmasyn suraý.
( Ádebı kitaptan esimdiktiń maǵynalyq túrlerine qaraı sóılem jazý)
III. Jańa sabaq.
Qyzyǵýshylyqty oıatý. Shattyq sheńberin qurý.
Mýzyka oınalyp turady, karopkaǵa salynǵan ótken taqyryp boıynsha suraqtar beriledi.
Qımyl, is - áreketti bildiretin sóz taby qalaı atalady? ( etistik)
- Bul, sol, anaý qandaı esimdikter? (silteý)
- Sóz qaı septikte tursa, anyqtaýyshtyń qyzmetin atqarady? (ilik septik)
- Qalyp qoıǵan úndi daýyssyz dybys: l, n, ń, r, ı, ý... ( m )
- Syn esimniń túrlenýi degen ne? ( shyraı formasyna qaraı)
- Zat esim, syn, esim, san esimniń ornyna júretin sóz taby qalaı atalady? Esimdik
Oqýshylar suraqtarǵa jaýap beredi. Ár jaýaptyń bastapqy árpinen jańa taqyryptyń atyn shyǵarady.
ESİMSHE
Barsha zattyń bir ózimde qımyly
Sóz tabynyń kúrdelisi, qıyny.
Sabaqty, salt, esimshe, kósemshe bop,
Shaq, raı, etiste bop jıyldyń.
Topqa bólý: úlestirmeli sýretter arqyly topqa bólý. Sýretten maqal shyǵaryp, esimsheniń jurnaǵyn tabý.
5 mın Túsiný.
Qyzyǵýshylyqty oıatý. Esimshe qandaı jurnaqtar arqyly jasalatyn edi?
Sýretterdi paıdalanyp maqaldardy tolyqtyryńyz.
Bastyń sýreti kes... bolsa da, tildiń sýreti kes... joq.
Shoqpardyń sýreti ustaı bilme... ózine tıgiz...
Ineniń sýreti ustaı bilmegen kózine tıgiz...
Kórme... túıeniń sýreti de kórme...
Bol... balanyń sýreti — pysyq,
Jaý... kúnniń sýreti — ystyq.
Refleksıa
Ne bilem? Ne bildim? Ne bilgim keledi?
Esimshe myna jurnaqtar arqyly jasalady:
1) - ǵan,- gen,- qan,- ken;
mysal: al - ǵan, kór - gen, aıt - qan, ket - ken
2) - ar,- er,- r jáne etistiktiń bolymsyz tulǵasynan keıin – s;
mysal: bar - ar, kel - er, oqy - r, aıtpa - s, kórme - s
3) - atyn,- etin,- ıtyn,- ıtin;
mysal: aıt - atyn, kel - etin, tyńda - ıtyn, sóıle - ıtin
4) - maq,- mek,- baq,- bek,- paq,- pek.
mysal: bar - maq, kel - mek, jaz - baq, bez - bek, shash - paq, tók - pek
Esimshe sóılemde eki túrli mánde, eki túrli qyzmette jumsalatyn etistiktiń erekshe túri. Ol birde jiktelip, etistik qyzmetin atqarsa, endi birde esimdershe túrlenip, ıaǵnı septelip, kóptelip, táýeldenip esim qyzmetin atqarady. Esimshe, ıaǵnı esimder sıaqty dep atalýynyń ózi osy qasıetine baılanysty.
Maqaldy tolyqtyryp shyǵaryp, esimsheniń jurnaqtary men jasalý jolyn eske túsiredi.
10 mın Qoldaný.
Maǵynany taný. Ádebıet sabaǵynda ótken taqyryptar boıynsha sóılem beriledi, sol sóılemniń ishinen esimsheni tabý jáne ony túrlendirý.
1. Ult ádebıetin Shoqan, Abaı, Ybyraı sıaqty alyptardyń ornyqtyrǵany belgili.(táýeldenip tur)
2. Júz aıtqanmen, ózgeniń bári nadan,
Jalynalyq Abaıǵa, júr baralyq! (septelip tur)
3. Shıqanymdy ezgendeı shyqty janym,
Aıtqanda estigender uǵyp kelip. (septelip, kóptelip tur)
4. «Qoıyń qystan ábden tıtyqtady, malyńnan aırylarsyń» dedi.(jiktelip tur)
Kitappen jumys:
İ top: 165 – jattyǵý. Aýyzsha oryndaý.
İİ top: 166 – jattyǵý. Aýyzsha oryndaý.
167 – jattyǵý. Qaramen jazylǵan esimshelerdi quramyna qaraı taldaý.
5 mın Shyǵarmashylyq jumys.
«Táýelsizdik – qasıet tunǵan uly uǵym» degen taqyrypta oı - tolǵanystaryn jazý nemese óleń shýmaqtaryn shyǵarý.
Jańa sabaqty bekitý. «Jedel jaýap» aıdary
Oqýshylarǵa etistik oqylady sony esimshege aınaldyrýy tıis.
Egin oryldy - Orylǵan egin
Kóz kórdi - Kórer kóz
Jumys isteldi - İsteıtin jumys
Áńgime tyńdaldy - Tyńdalǵan áńgime
Án shyrqaldy - Shyrqalǵan án
Qus ushty - Ushqan qus
Taý basyldy - Basar taý
As pisti - Pisken as Refleksıa
Ne bilem? Ne bildim? Ne bilgim keledi?
2 mın Baǵalaý. Úıge tapsyrma berý. 168 – 169 jattyǵýlar. Ereje jattaý.
Oqýshylarǵa stıker beredi. S. Seıfýllınniń «Syr sandyq» óleńindegi esimshelerdi terip, túrlenýin túsindirý.
«Eki juldyz, bir tilek»
Oqýshylar sabaq boıynsha eki jaqsy jaǵyn, 1tilegin ne usynys - pikirin jazyp qaldyrady.
Aqtóbe oblysy, Baıǵanın aýdany,
Qarabulaq orta metebiniń
qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Abdygalıeva Gýlmıra Ingaılıevna
Sabaqtyń maqsaty:
1. Esimsheniń táýeldený, jiktelý, kóptelý, septelý joldaryn túsindirý; bilim, bilik daǵdylaryn jetildirý.
2. Oqýshylardyń oılaryn damyta túsý, salystyra otyryp erekshelikterin anyqtaýǵa tóseldirý. Til baılyǵyn arttyrý.
3. Tazalyqqa, uqyptylyqqa, shapshańdyqqa tárbıeleý. Adamgershilik qasıetterge baýlý.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaqty meńgertý
Sabaqtyń ádisi: Túsindirý, praktıkalyq, suraq – jaýap.
Sabaqtyń kórnekiligi: Slaıd, semantıkalyq karta.
Pánaralyq baılanys: Ádebıet
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý.
1. Oqýshylarmen amandasý, túgendeý.
2. Oqýshylardyń sabaqqa qatysyn, daıyndyǵyn tekserý.
3. Úı tapsyrmasyn suraý.
( Ádebı kitaptan esimdiktiń maǵynalyq túrlerine qaraı sóılem jazý)
III. Jańa sabaq.
Qyzyǵýshylyqty oıatý. Shattyq sheńberin qurý.
Mýzyka oınalyp turady, karopkaǵa salynǵan ótken taqyryp boıynsha suraqtar beriledi.
Qımyl, is - áreketti bildiretin sóz taby qalaı atalady? ( etistik)
- Bul, sol, anaý qandaı esimdikter? (silteý)
- Sóz qaı septikte tursa, anyqtaýyshtyń qyzmetin atqarady? (ilik septik)
- Qalyp qoıǵan úndi daýyssyz dybys: l, n, ń, r, ı, ý... ( m )
- Syn esimniń túrlenýi degen ne? ( shyraı formasyna qaraı)
- Zat esim, syn, esim, san esimniń ornyna júretin sóz taby qalaı atalady? Esimdik
Oqýshylar suraqtarǵa jaýap beredi. Ár jaýaptyń bastapqy árpinen jańa taqyryptyń atyn shyǵarady.
ESİMSHE
Barsha zattyń bir ózimde qımyly
Sóz tabynyń kúrdelisi, qıyny.
Sabaqty, salt, esimshe, kósemshe bop,
Shaq, raı, etiste bop jıyldyń.
Topqa bólý: úlestirmeli sýretter arqyly topqa bólý. Sýretten maqal shyǵaryp, esimsheniń jurnaǵyn tabý.
5 mın Túsiný.
Qyzyǵýshylyqty oıatý. Esimshe qandaı jurnaqtar arqyly jasalatyn edi?
Sýretterdi paıdalanyp maqaldardy tolyqtyryńyz.
Bastyń sýreti kes... bolsa da, tildiń sýreti kes... joq.
Shoqpardyń sýreti ustaı bilme... ózine tıgiz...
Ineniń sýreti ustaı bilmegen kózine tıgiz...
Kórme... túıeniń sýreti de kórme...
Bol... balanyń sýreti — pysyq,
Jaý... kúnniń sýreti — ystyq.
Refleksıa
Ne bilem? Ne bildim? Ne bilgim keledi?
Esimshe myna jurnaqtar arqyly jasalady:
1) - ǵan,- gen,- qan,- ken;
mysal: al - ǵan, kór - gen, aıt - qan, ket - ken
2) - ar,- er,- r jáne etistiktiń bolymsyz tulǵasynan keıin – s;
mysal: bar - ar, kel - er, oqy - r, aıtpa - s, kórme - s
3) - atyn,- etin,- ıtyn,- ıtin;
mysal: aıt - atyn, kel - etin, tyńda - ıtyn, sóıle - ıtin
4) - maq,- mek,- baq,- bek,- paq,- pek.
mysal: bar - maq, kel - mek, jaz - baq, bez - bek, shash - paq, tók - pek
Esimshe sóılemde eki túrli mánde, eki túrli qyzmette jumsalatyn etistiktiń erekshe túri. Ol birde jiktelip, etistik qyzmetin atqarsa, endi birde esimdershe túrlenip, ıaǵnı septelip, kóptelip, táýeldenip esim qyzmetin atqarady. Esimshe, ıaǵnı esimder sıaqty dep atalýynyń ózi osy qasıetine baılanysty.
Maqaldy tolyqtyryp shyǵaryp, esimsheniń jurnaqtary men jasalý jolyn eske túsiredi.
10 mın Qoldaný.
Maǵynany taný. Ádebıet sabaǵynda ótken taqyryptar boıynsha sóılem beriledi, sol sóılemniń ishinen esimsheni tabý jáne ony túrlendirý.
1. Ult ádebıetin Shoqan, Abaı, Ybyraı sıaqty alyptardyń ornyqtyrǵany belgili.(táýeldenip tur)
2. Júz aıtqanmen, ózgeniń bári nadan,
Jalynalyq Abaıǵa, júr baralyq! (septelip tur)
3. Shıqanymdy ezgendeı shyqty janym,
Aıtqanda estigender uǵyp kelip. (septelip, kóptelip tur)
4. «Qoıyń qystan ábden tıtyqtady, malyńnan aırylarsyń» dedi.(jiktelip tur)
Kitappen jumys:
İ top: 165 – jattyǵý. Aýyzsha oryndaý.
İİ top: 166 – jattyǵý. Aýyzsha oryndaý.
167 – jattyǵý. Qaramen jazylǵan esimshelerdi quramyna qaraı taldaý.
5 mın Shyǵarmashylyq jumys.
«Táýelsizdik – qasıet tunǵan uly uǵym» degen taqyrypta oı - tolǵanystaryn jazý nemese óleń shýmaqtaryn shyǵarý.
Jańa sabaqty bekitý. «Jedel jaýap» aıdary
Oqýshylarǵa etistik oqylady sony esimshege aınaldyrýy tıis.
Egin oryldy - Orylǵan egin
Kóz kórdi - Kórer kóz
Jumys isteldi - İsteıtin jumys
Áńgime tyńdaldy - Tyńdalǵan áńgime
Án shyrqaldy - Shyrqalǵan án
Qus ushty - Ushqan qus
Taý basyldy - Basar taý
As pisti - Pisken as Refleksıa
Ne bilem? Ne bildim? Ne bilgim keledi?
2 mın Baǵalaý. Úıge tapsyrma berý. 168 – 169 jattyǵýlar. Ereje jattaý.
Oqýshylarǵa stıker beredi. S. Seıfýllınniń «Syr sandyq» óleńindegi esimshelerdi terip, túrlenýin túsindirý.
«Eki juldyz, bir tilek»
Oqýshylar sabaq boıynsha eki jaqsy jaǵyn, 1tilegin ne usynys - pikirin jazyp qaldyrady.
Aqtóbe oblysy, Baıǵanın aýdany,
Qarabulaq orta metebiniń
qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Abdygalıeva Gýlmıra Ingaılıevna
You Might Also Like
