InfoHub Logo

Adam aǵzasynyń 60%-yn sý quraıdy. Boıdaǵy sý tepe-teńdikti saqtaý úshin adam kúndelikti qajetti mólsherde sý iship turýy kerek. Kofe, kók sháı, gazdalǵan salqyn sýsyndar, mıneraldy sý t.s.s sýsyndardyń negizin sý quraıdy. Alaıda, sýdan bólek sýsyndardyń quramynda basqa da zattar kezdesedi. Sonyń biri — gaz. Gazdalǵan sýsyndar adam aǵzasyna ár túrli áser beredi.

Artyq salmaq pen dıabet

Ár gazdalǵan sýsynda qant pen qyshqyldar kezdesedi. Bul elementter asqazanǵa qatty áser etedi. Gazdalǵan sýsyn ishken adamnyń tábeti qashady ári olar shóldi qandyrmaıdy. Al tátti-qyshqyldy elementter asqazanǵa túsken boıda maıǵa aınalyp, artyq salmaqtyń qosylýy men qant dıabeti aýrýynyń paıda bolýyna yqpal etedi. Qant dıabetimen aýyratyn jandar gazdalǵan sýsyn ornyna mıneraldy sý paıdalanǵany jón.

Tis karıesi

Gazdalǵan sýsyndar tis túsiniń qaraıýy men karıes túsýine jol beredi. Sýsyn quramyndaǵy qyshqyldy elementter tis emalin álsiretedi. Sondaı-aq, tis aýrýlarynyń týýyna áser etedi.

Súıekter

Gazdalǵan sýsyn quramynda lımon (E330), alma t.b jemis-jıdekterdiń qyshqyly men ortofosfor qyshqyly (E338) kezdesedi. Bul elementter súıektegi kálsı mólsherin azaıtady. Sol sebepten súıek álsirep, synǵysh keledi.

Asqazan men ishek qurylysy

Kez kelgen gazdalǵan sýsyn quramynda kómirqyshqyl gaz kezdesedi. Ol sýsynnyń uzaq saqtalýyna yqpal etedi. Mundaı sýsyndar asqazan sekresıasynyń qabynýyna, ishek sóliniń paıda bolýyna, sozylyp, ishek aýrýlarynyń paıda bolýyna áser etedi. Gastrıt, ishek jarasy jáne t.b. asqazan aýrýyna shaldyqqan jandar gazdalǵan sýsyn ornyna gazdalmaǵan mıneraldy sý, kók sháı ishken jón.

Aıaǵy aýyr kelinshekter men úsh jasqa tolmaǵan balalarǵa gazdalǵan sýsyndardy ishýge bolmaıdy. Úshten asqan balalarǵa bul sýsyndardy gazyn shyǵaryp berý kerek. Gazdalǵan sýsyndar ornyna sútten jasalǵan kokteıl, jemis-jıdek pen kókónis shyryn, gazdalmaǵan mıneraldy sý paıdalanǵan abzal. Jemis-jıdek pen kókónister shyryn quramynda ár túrli dárýmender men mıkroelementter kezdesedi. Bul shyryndar balalarǵa da, júkti áıelderge de, sozylmaly aýrýmen aýyratyn jandarǵa da óte paıdaly.

Dıetolog mamandar eresek adamǵa kúndelikti 3 stakan shyryn, al balalarǵa 1 stakan tamaq aldynda 30-40 mınýt buryn ishý kerek desedi. Shyryn as qorytý júıesin jaqsartady eken.

Kóp mólsherde paıdalanylǵan shyryn búırekke, sondaı-aq, aıaq-qoldyń sarsyp isýine áser etedi. Shyryn quramyndaǵy keıbir elementterden alergıa paıda bolýy múmkin. Sondyqtan da, sýsyn satyp almas buryn shólmek syrtyndaǵy zatbelgini muqıat oqyp, quramyna mán berińiz.

---