Honda markasynyń tarıhy
Honda Motor Company korporasıasy, jeńil avtokólikterdi, úsh dońǵalaqty kólik quraldary men motosıklderdi, sonymen qatar túrli tıptegi qozǵaltqyshtardy qurastyryp shyǵarý men satýǵa mamandanǵan, 1946 jyly japon avtoshabandozy, sonymen qatar tamasha mehanık Soıchıro Honda negizin qalanǵan.
Al, barlyǵy 1928 jyly jas ári keleshegi zor Honda Hamamasý qalasynda jóndeý sheberhanasyn ashqan kezden bastaldy. Ol birden iske asyrǵany úshin qyzyǵarlyq júıelilikpen patentter alǵan, danyshpandyq usynystarymen aty shyǵa bastady.Sondaı usynystarynyń biri dóńgelekterdegi aǵash shabaqtardy temirge aýystyrý boldy. 1937 jyly Honda Tokai Seiki Heavy Industry kompanıasynyń negizin qalady, ol porshendi dońǵalaq oılap tapqannan keıin, solardy shyǵarýmen jáne satýmen aınalysty.
Ekinshi dúnıejúzilik soǵystan keıin, Soıchıro jartylaı qulaǵan Tokai Seiki óndiristik qýatyn 450 myń ıenge satyp jiberdi de, ol is júzinde birden jańa ıdeıa oılap tapty. Qurastyrýshy ózine jáne dostaryna arnap, óz qolymen on shaqty moped qurastyryp shyǵardy, sodan keıin Honda óndiristi «konveıerge» qoıýǵa sheshim qabyldady. Osylaısha Hondanyń Tehnologıalyq Zertteý Instıtýtynyń negizi qalandy, olar esepten shyǵarylǵan qozǵaltqyshtardy satyp alyp, olardy jóndep, velosıpedterge ornatqan, sóıtip japon aýyldary turǵyndaryn kólikpen qamtamasyz etýmen aınalysqan.
Al 1948 jyly kásiporyn basshylary jekemenshik kúsh agregatyn óndirýge kóshýge sheshim qabyldanǵannan keıin, kásiporyn ataýy Honda Motor Company bolyp ózgertildi. Qaıta qurylymdanǵan kompanıanyń vıse-prezıdenti Takeo Fýdjtsava, al onyń bas qurastyrýshysy, A tıpti qozǵaltqyshtar jasaýmen aınalysqan – Kıoshı Kavashıma boldy.
Tipten, 1949 jyly kólemi 98 sm3 bolatyn qozǵaltqyshpen jabdyqtalǵan alǵashqy motosıklder shyǵaryldy. Ol Dream Type D ataýyna ıe bolady. 1950 jyly kompanıanyń komersıalyq qyzmeti Hamamasýdan Tokıo qalasyna kóshirildi, munda kompanıanyń fılıaly ashylyp, ol ónimderdi satýmen aınalysty. Sonymen qatar, kompanıa satyp alǵan tigin fabrıkasynyń ornynda Tokıo qalasyndaǵy iri zaýyttardyń biri boı kóterdi, munda Dream Type D motosıklin jappaı shyǵara bastady. Degenmen, 1951 jyly olardy shyǵarý jumysy toqtatylyp, alǵashqy modeldi Dream Type E motosıkli aýystyrdy. Onyń kólemi 146 sm3 bolatyn 4-taktili qozǵaltqyshy 72 km/saǵ-qa deıin qozǵalýǵa múmkindik berdi.
Kelesi jyl bas keńseniń Tokıoǵa kóshýimen jáne Saıtamda zaýyt qurylysynyń júrgizilýimen este qaldy. 1953 jyly taǵy da eki fabrıkanyń qurylysy salyndy, al 1954 jyly Honda Motor Company aksálary bırjalyq saýdaǵa qatysa bastady. Osy jyldary kompanıa ázirleýshileri jurtshylyqqa kóptegen jańa jobalar usyndy, olardyń ishinde eń tabysty bolǵany Juno K-Type skýteri boldy, kompanıada ony amerıkaǵa eksporttaý bastaldy. 50-jyldardyń ekinshi jartysy Honda úshin sporttyq baǵytta tabysty boldy. Korporasıanyń kólemi 250, 350 jáne 500 sm3 bolatyn qozǵaltqyshtarmen jabdyqtalǵan jańa ázirlenimderi álemniń ár túkpirinde biriniń artynan biri túrli jarystarda jeńip shyǵa bastady. Motosıklderdiń ishindegi barynsha tabysty modelderi Honda Dream SB-type jáne Honda Super Cub boldy.
Dál osy 50-jyldardyń ekinshi jartysynda Honda japonányń úsh dońǵalaqty kólik quraldaryn shyǵarý jáne satý naryǵyn basqardy. On jyldyqtyń jetistigi 1959 jyly kompanıanyń America Honda Motor ataýymen amerıkalyq bólimshesiniń ashylýymen tolyqty. Sodan keıin Honda motosıkl shyǵarý men satý salasynda japon naryǵynyń ǵana emes, sonymen birge álemdik naryqtyń kóshbasshysy boldy. Sol kezderde sheteldik ókildikter qurýǵa belsene kirisý bastaldy. 1961 jyldan 1969 jylǵa deıingi kezeńde Germanıada, Belgıada, Fransıada, Ulybrıtanıada, Avstralıa men Kanadada paıda boldy.
Jańa onjyldyqtyń basy Honda Super Cub kompanıasynyń jetistikterin jalǵastyrdy. 1963 jyldyń ózinde-aq kompanıa motosıkldiń osy modeliniń 900 000-nan astamyn satýǵa qol jetkizdi, bir aıda 100 000 dana motosıkl satý eń joǵarǵy kórsetkish boldy. Dál sol 1963 jyl Honda úshin avtomobıl shyǵarýǵa mamandanyp júrgen kompanıa retinde debúttik jyl boldy: alǵashynda kishigirim T360 fýrgony, sodan keıin saǵatyna 145 km jyldamdyqpen júre alatyn sporttyq úlgidegi S500 kópshilikke usynyldy.
Alaıda bul tek bastamasy bolatyn! Honda Motor Company 1964 jyly RA271 shası negizinde qurastyrylǵan mashınamen birge Formýla-1-de synǵa tústi. Bul avtokólik arnaıy koróldik jarystarǵa arnalyp arnaıy jasalǵan 1,5-lıtrlik 12 sılındrlik V-túrindegi qozǵaltqyshpen jabdyqtalǵan bolatyn. Al kelesi kezeńde komanda Belgıada qol jetkizgen óziniń alǵashqy upaılaryn ala bastady, sodan keıin Meksıkada alǵashqy jeńiske qol jetkizdi. Alaıda 1968 jyly Fransıa bas júldesi úshin úıindegi ótkizgen jarys kezinde jarysqa túsýshi Jo Shlesserdiń óliminen keıin Hondanyń «formýlalyq» karerasy toqtady.
Sol ýaqyttarǵa deıin kompanıanyń modeldik qatary eleýli túrde jańardy. Avtomobılderdiń shaǵyn Honda N360, sporttyq Honda S600, sonymen qatar onyń izin basýshy, birden birneshe túrlenimi shyǵarylǵan Honda S800 modelderi jaryqqa shyǵyp úlgerdi. Aıta ketetin bolsaq, keıinnen ataqty modelge aınalǵan 800-shi modeldi eksporttaý isi birden bastalyp ketti. Honda ókildikteri motosıklder týraly da umytqan joq. Sonymen qatar 70-jyldardyń basynda satylym hıtine aınalǵan Honda Dream CB-750 Four modeli usynyldy. Óz kezeginde 60-jyldar barlyq sanatty jarystarda Honda motosıklderiniń jappaı jeńisimen este qaldy. Bul naǵyz álemdik ekspansıa bolatyn!
Eger 1971 jyly kompanıa, ekologıanyń barlyq talaptaryna sáıkes keletin Compound Vortex Controlled Combustion (CVCC) dvıgatelderimen jumys istese, 1972 jyl Honda korporasıasynyń qazirgi mártebesiniń jarshysy boldy. Kompanıa qýattylyǵy 50 at kúshine teń 1,2 lıtrlik qozǵaltqyshpen jabdyqtalǵan Civic atty jańa avtomobılin jasap shyǵardy jáne usyndy. Mashına 100 km-ge 45 lıtr jumsaı otyryp, saǵatyna 145 km-ge deıingi jyldamdyqpen júre alatyn. 1975 jyly osy model AQSH-ta jyl avtomobıli dep tanyldy.
1973 jyl Soıchıro Honda dáýirine núkte qoıdy. Sol sátterde 67 jasqa tolǵan kompanıanyń negizin qalaýshy, ózimen birge Takeo Fýdjısavany birge alyp, ornyn bosatty. Alaıda ekeýi de, ózderiniń birlese kúsh salýy arqasynda jetistikterge jetken korporasıa ómirine aralasýyn jalǵastyrdy. Kııoshı Kavasıma jańa prezıdent bolyp taǵaıyndalyp, kompanıany kelesi on jyl boıy basqardy.
1974 jylǵy munaı daǵdarysyna qaramastan, Honda ónimderiniń baǵasyn tómendetý jáne óndiris kólemin ulǵaıtý esebinen, satylymdy 76%-ǵa arttyrdy. Al qurastyrýshylary modelder qataryn ulǵaıtýdy jalǵastyrdy.
Osylaısha 1976 jyly hechbek shanaǵynda usynylǵan, ańyzǵa aınalǵan Accord tanystyryldy. Kelesi jyly 1,6 lıtrlik qozǵaltqysh ornatylǵan sedan synǵa tústi. Alaıda 1978 jyly qozǵaltqysh kólemi 1,8 lıtrge ulǵaıtyldy. Bul model túrli nusqalar boıynsha úzdik jyl avtomobıli retinde kóptegen nomınasıalardy jeńip aldy. 1980 jyly onyń mıllıonynshy danasy shyǵaryldy. Aıta ketetin bolsaq, mıllıonynshy Civic konveıerden 1976 jyly shyqsa, 1978 jyly kompanıany jańa mereıtoılar kútip turdy: jazda 30 mıllıonynshy motosıkl jasap shyǵarylsa, kúzde 5 mıllıonynshy Honda markaly avtomobıl shyǵaryldy. Civic jáne Accord modelderin jetildirý jalǵastyrylyp jatqan ýaqyttarda, kompanıa modeldik qataryn jańartýdy da umytqan joq.
Osylaısha 1978 jyly Prelude modeli usynyldy. Alaıda kóp keshikpeı kóptegen mamandar ol týraly umytyp ketti, óıtkeni 80-jyldardyń basy Hondanyń iri japon avtomobıl óndirýshileriniń úshtigine kirgendigimen este qaldy. Sonymen qatar, Formýla-1 komandasy úshin usynylǵan kompanıa motorlary turaqty túrde úlken nemese kishigirim jeńisterge jete bastady. Sondaı-aq 1982 jyly Honda XL500R motosıkli Parıj-Dakar rallıin jeńip aldy. Sol jyly Kııoshı Kavasıma jumystan bosatylyp, onyń prezıdenttik ornyn Tadashı Kýme aýystyrdy.
Sporttyq jetistikterin jalǵastyra otyryp, Williams bolıdtary 1983 jyldan 1987 jylǵa deıin Honda qozǵaltqyshtarymen jabdyqtalǵanyn aıta ketý kerek. Dál sol 1987 jyly Nelson Pıke chempıonat jeńimpazy atanyp, onyń komandasy – qurastyrýshylar kýbogyn jeńip alǵan bolatyn. 1988 jyldan 1992 jylǵa deıin kompanıa McLaren komandasyna qozǵaltqyshtar jetkizip otyrdy, olar osy jyldar ishinde qurastyrýshylar kýbogin tór márte jeńip aldy. Sol ýaqyttarda komanda ushqyshtary attary ańyzǵa aınalǵan Alen Prost, Aırton Senna jáne Gerhard Berger boldy.
1985 jyly sedan shanaǵynda shyǵarylǵan Honda Legend avtomobılderiniń alǵashqy býyny synǵa tústi, olarǵa qazirgi kúni premýım klassynyń barynsha bedeldi mashıanalarynyń biri bolyp sanalady. 80-jyldardyń sońy da aldyńǵy on jyldyqtyń sońyndaǵydaı jetistikterge toly boldy. Jeńister men marapattar biriniń artynan biri oryn aldy, olarmen birge satylymdar da júrip jatty.
1990 jyly Honda Legend avtomobılderiniń ekinshi býyny shyǵaryldy, 1991 jyly Honda Prelude jańartyldy. Sol jyly kompanıanyń negizin qalaýshy 85-jastaǵy Soıchıro Honda kóz jumdy. Odan keıingi birneshe jyl Hondanyń burynnan belgili modelderiniń jańa nusqalaryn tanystyrýmen este qaldy, alaıda 1996 jyly Honda CR-V ataýyn alǵan, múlde jańa ýnıversal synǵa tústi. Jańa model birden tabysty modelge aınaldy. Alaıda 1998 jyly Honda HR-V bul avtomobılmen básekege tústi. Birinshi kezeńde 3-esikti krosover kólemi 1,6 lıtr, qýattylyǵy 105 at kúshine teń bolatyn qozǵaltqyshpen jabdyqtaldy. Biraq HR-V óndirisi 2006 jyly toqtatylsa, CR-V modeli osy kúnge deıin zor tabyspen shyǵarylyp keledi.
1999 jyly kompanıa gıbrdtik qozǵaltqyshymen erekshelenetin jańa Honda Insight avtomobıliniń shyǵarylǵandyǵy týraly jarıalady. Alǵashqy býynynyń shyǵarylymy 2006 jylǵa deıin sozyldy, al 2008 jyly Parıjde bolǵan kórmede, qazirgi kúni iri avtomobıl jasaýshylar óndirgen basqa da «gıbrıdomobıldermen» básekege túse alatyn, mashınanyń jańa nusqasy tanystyryldy.
HHİ ǵasyrdaǵy nusqalarynyń jańalarynyń ishinen, 2003 jyly tanystyrylǵan jáne qazirgi kúni AQSH-ta úlken suranysqa ıe bolyp júrgen, jolsyz jerlermen júretin Honda Element avtomobıline aıryqsha nazar aýdarýǵa bolady. Sonymen qatar, kompanıa jańa júzjyldyqta óz nazaryn toǵystyrǵan jańartýlar toptamasyn atap ótýge bolady. Accord, Civic, CR-V avtomobılderiniń jańa nusqalary shyǵarylýda, basqa da modeldermen jumystar júrgizilýde. 2008 jylǵy Honda Civic 5D jańa avtomobılin aıryqsha atap ótkimiz keledi, ony mamandar birden bolashaqqa jolbastar dep ataǵan.
Qazirgi tańda Honda Motor Company konserni búkil álem boıynsha 120-dan astam kásiporynǵa ıelik etedi jáne jylyna kem degende 20 mln. avto men motosıkl satady. Sonymen birge satylǵan mashınalarynyń sany jylyna 5 mln. avtomobılge deıin satý mólsherine de barynsha jaqyndap keledi.
Kompanıa prezıdenti qyzmetine 2004 jyly Takeo Fýkýıa taǵaıyndalǵannan keıin korporasıanyń ósý qarqyny taǵy da artty. Óndiris kólemi ǵana emes, satylym sany da, tabys kólemi de ulǵaıdy. Qazirgi kúni kompanıa zaýyttarynda shamamen 150 000 adam jumys isteıdi, Honda Motor Company jyldyq taza tabysy 5 mlrd. dollardan artyq somany quraıdy.
Oqýǵa keńes beremiz:
Konosýke Masýsıtanyń ómiri men jetistikke jetý tarıhy
Nemis dárihanasynan álemdik kosmetıka ımperıasyna deıin: Schwarzkopf tarıhy
Úreı patshasy – Alfred Hıchkok
Napoleon Bonapart — búkil Eýropa ımperatory
Balyq aýlaýǵa degen qyzyǵýshylyq HARLEY-DAVIDSON kompanıasyn qurýǵa sebep bolǵan
Djek Ma: Eger 35 jasyńyzda siz áli de kedeı bolsańyz – onda siz buǵan laıyqtysyz
Azıanyń eń baı adamdarynyń biri Djek Manyń jetistikke jetý tarıhy
Álemdegi eń jany siri akter — Djekı Channyń ómiri men taǵdyry
Ilon Mask degen kim jáne álemniń ózgerýine qandaı yqpaly bar?
Dın Karnazes — sharshamaıtyn jelaıaq
Ýorren Baffett: tabysty ınvestor
Tomas Edıson: 19 ǵasyrdyń talantty bıznesmeni
Samsung kompanıasynyń tarıhy: Koreıa tehnıkasy
30 jastaǵy mıllıoner Sem Áltmannan keńester
Stıven Voznák
You Might Also Like
-
Wealth-X kompanıasynyń keltirgen málimeti boıynsha Álemniń eń baı 50 adamynyń aqshasy - 1,46 trıllıon dollardy quraıdy – bul Avstralıa, Ispanıa nemese Meksıkanyń jyldyq jalpy ishki óniminen álde...
-
Taıaý aradaǵy birneshe aı ishinde sábı sondaı tez ósedi. Ol sezinip, qarym-qatynas jasap, qozǵalyp, sóıleı bastaıdy. Alaıda, ol Sizdiń súıispenshiligińiz ben qamqorlyǵyńyzdyń arqasynda ǵana óz jetistik...
