Ybyraı Altynsarın - qazaq halqynyń kórnekti aǵartýshysy
Ybyraı Altynsarın - qazaq halqynyń kórnekti aǵartýshysy.
Qazaqstan tarıhy 8 synyp
Sabaqtyń maqsaty: Qazaq dalasynyń dara ustazy Ybyraı Altynsarınniń ustazdyq joly men qazaq dalasynyń, keleshek urpaqtyń qamy úshin júrgizilgen eńbekteri týraly oqýshylarǵa túsindire otyryp, sabaqqa degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý.
a) Bilimdiligi: Ybyraı Altynsarınniń adamgershilik, aqyndyq qasıetterin tanytý jáne til sheberligin uǵyndyrý.
á) Damytýshylyq: Oqýshylardyń oı tujyrymdaryn, tarıhı til baılyqtaryn, este saqtaý qabiletterin, kórkem sóz oqý sheberligin damytý.
b) Tárbıelik: Aqyn – jazýshylardyń, jalpy ónerdi qurmetteı bilýge, basqa da uly adamdardyń kózqarasyn syılaı bilýge tárbıeleý.
Sabaqtyń mindetteri: Zeıin qoıyp tyńdaý, mánerlep oqý, mazmundama berý, ónegeli bilim alý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Sabaqtyń ádis tásilderi: toppen jumys, baıandaý, suraq - jaýap, syn turǵysynan oılaý strategıalary.
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, Y. Altynsarınniń portreti, naqyl sózderi, kesteler.
Pánaralyq baılanys: qazaq tili, ádebıet teorıasy.
Sabaqtyń barysy:
Uıymdastyrý kezeńi: Oqýshylardy sabaqqa ázirleý, oqý qural – jabdyqtaryn tekserý, bir – birine jaqsy tilekter aıtý.
Úı tapsyrmasyn suraý: «Bilim aýksıony».
Jańa sabaq: Ybyraı Altynsarın (1841 – 1889) Zertteýshiler toby aǵartýshynyń ómir jolyna zertteý jasaý.
Baıandaýshylar toby pedagogıkalyq qyzmetin baıandaý.
Ybyraı Altynsarın – qazaq balalar ádebıetiniń atasy, uly ustaz. Ybyraı Altynsarın 1841 jyly Qostanaı oblysy, Qostanaı aýdanynda dúnıege kelgen. Óz ákesi Altynsary 4 – jasar kezinde qaıtys bolady da, Ybyraı atasy Balqoja bıdiń tárbıesinde ósedi.
1844 jyly Orynborda qazaq balalaryna arnalǵan jeti jyldyq mektep ashý týraly patsha erejesi bekitiledi. Balqoja bı osy ashylmaq mektepke 1846 jyly bes jasar nemeresi Ybyraıdy jazǵyzyp qoıady. 1850 jyly 23 tamyzda orys – qazaq mektebi ashylyp, qazaqtan 30 bala alynady, solardyń biri Ybyraı bolady.
Qazaq balalaryn oryssha oqytý arqyly olardan qazaq dalasyn bıleıtin patsha sheneýkterine kómekshi ákimder daıarlaý maqsatymen ashylǵan mektepke Balqoja bı de nemeresin osy úmitpen bergen. Biraq Ybyraı mektepti jan – jaqty bilim alýǵa paıdalanǵan. Sondyqtan ol sabaqty erekshe yntamen oqıdy. Sóıtip, mektepti 1857 jyly «óte jaqsy» degen baǵamen bitiredi.
Hronologıalyq keste “Jyldar sóıleıdi” 2 - top tapsyrma beriledi.
1 top
1841 jyl
1860 jyl
1880 jyl
1879 jyl
Sergitý sáti.
Y. Altynsarınniń ózen óleńi.
Shyǵarmashylyq tapsyrma.
Zertteýshiler toby: Y. Altynsarınge eskertkish ornatý.
Baıandaýshylar toby: Tilshimen suhbat.
Ybyraı Altynsarın óz ómiriniń bárin keleshek urpaq úshin arnady. Balalarǵa arnap jazǵan óleńderi, áńgimeleri jáne orys ádebıetterinen aýdarǵan balalarǵa laıyqty kórkem shyǵarmalar da bar. Ybyraı – halqyna bilim berip, mádenıetti el qataryna jetkizýdi armandap, bar ónerin sol jolǵa arnaǵan adam.
Ybyraı Altynsarınniń eń alǵash shyqqan kitaby «Qazaq hrestomatıasy» 1879 jyly Orynborda jaryq kórgen.
Ybyraı Altynsarınniń óleńderi men shyǵarmalary: «Kel, balalar, oqylyq», «Óner – bilim bar jurttar», «Qypshaq Seıitqul», «Asan men Úsen», «Aǵash úı men kıiz úı», «Áı, jigitter», «Zalym tórege», «Ózen», «Jaz». t. b.
Ybyraı Altynsarın 1889 jyly shilde aıynyń 30 – y kúni Qostanaıda dúnıe salady.
Sabaqty qorytyndylaý: Qazaq halqynyń uly maqtanyshy, uly ustazy, tuńǵysh aǵartýshy – ǵalym, sheber jazýshy Ybyraı Altynsarın qalamynan kóptegen mańyzdy kórkem shyǵarmalar týdy. Qazaq dalasyna tuńǵysh ret mektep ashqan Ybyraı Altynsarınniń keleshek urpaq úshin atqarǵan eńbegi kúni búginge deıin óz mańyzyn joıǵan joq.
Sabaqty bekitý suraqtary: Ybyraı Altynsarın kim? Atasynyń aty kim? Ybyraıdy atasy baýyryna nelikten basty, atasynyń tárbıesinde bolýdyń sebebi. Ybyraı alǵashqy qazaq dalasynda ashylǵan mektepte neshe bala oqytty.
Úıge tapsyrma: Ybyraıdyń óleńderiniń mazmunyn túsinip kelý. Ybyraıdyń ómiri men shyǵarmashylyǵy jaıly oqyp kelińder. «Ózen» atty óleńin jatqa, mánerlep aıtý. «Dalanyń dara ustazy» atty taqyrypta shaǵyn shyǵarma jazyp kelý.
Murajaıǵa saıahat.
Jezqazǵan qalasy,
№133 negizgi mektebiniń tarıh páni muǵalimi
Naýryzbaeva Qarlyǵa Elýbaıqyzy
Qazaqstan tarıhy 8 synyp
Sabaqtyń maqsaty: Qazaq dalasynyń dara ustazy Ybyraı Altynsarınniń ustazdyq joly men qazaq dalasynyń, keleshek urpaqtyń qamy úshin júrgizilgen eńbekteri týraly oqýshylarǵa túsindire otyryp, sabaqqa degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý.
a) Bilimdiligi: Ybyraı Altynsarınniń adamgershilik, aqyndyq qasıetterin tanytý jáne til sheberligin uǵyndyrý.
á) Damytýshylyq: Oqýshylardyń oı tujyrymdaryn, tarıhı til baılyqtaryn, este saqtaý qabiletterin, kórkem sóz oqý sheberligin damytý.
b) Tárbıelik: Aqyn – jazýshylardyń, jalpy ónerdi qurmetteı bilýge, basqa da uly adamdardyń kózqarasyn syılaı bilýge tárbıeleý.
Sabaqtyń mindetteri: Zeıin qoıyp tyńdaý, mánerlep oqý, mazmundama berý, ónegeli bilim alý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Sabaqtyń ádis tásilderi: toppen jumys, baıandaý, suraq - jaýap, syn turǵysynan oılaý strategıalary.
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, Y. Altynsarınniń portreti, naqyl sózderi, kesteler.
Pánaralyq baılanys: qazaq tili, ádebıet teorıasy.
Sabaqtyń barysy:
Uıymdastyrý kezeńi: Oqýshylardy sabaqqa ázirleý, oqý qural – jabdyqtaryn tekserý, bir – birine jaqsy tilekter aıtý.
Úı tapsyrmasyn suraý: «Bilim aýksıony».
Jańa sabaq: Ybyraı Altynsarın (1841 – 1889) Zertteýshiler toby aǵartýshynyń ómir jolyna zertteý jasaý.
Baıandaýshylar toby pedagogıkalyq qyzmetin baıandaý.
Ybyraı Altynsarın – qazaq balalar ádebıetiniń atasy, uly ustaz. Ybyraı Altynsarın 1841 jyly Qostanaı oblysy, Qostanaı aýdanynda dúnıege kelgen. Óz ákesi Altynsary 4 – jasar kezinde qaıtys bolady da, Ybyraı atasy Balqoja bıdiń tárbıesinde ósedi.
1844 jyly Orynborda qazaq balalaryna arnalǵan jeti jyldyq mektep ashý týraly patsha erejesi bekitiledi. Balqoja bı osy ashylmaq mektepke 1846 jyly bes jasar nemeresi Ybyraıdy jazǵyzyp qoıady. 1850 jyly 23 tamyzda orys – qazaq mektebi ashylyp, qazaqtan 30 bala alynady, solardyń biri Ybyraı bolady.
Qazaq balalaryn oryssha oqytý arqyly olardan qazaq dalasyn bıleıtin patsha sheneýkterine kómekshi ákimder daıarlaý maqsatymen ashylǵan mektepke Balqoja bı de nemeresin osy úmitpen bergen. Biraq Ybyraı mektepti jan – jaqty bilim alýǵa paıdalanǵan. Sondyqtan ol sabaqty erekshe yntamen oqıdy. Sóıtip, mektepti 1857 jyly «óte jaqsy» degen baǵamen bitiredi.
Hronologıalyq keste “Jyldar sóıleıdi” 2 - top tapsyrma beriledi.
1 top
1841 jyl
1860 jyl
1880 jyl
1879 jyl
Sergitý sáti.
Y. Altynsarınniń ózen óleńi.
Shyǵarmashylyq tapsyrma.
Zertteýshiler toby: Y. Altynsarınge eskertkish ornatý.
Baıandaýshylar toby: Tilshimen suhbat.
Ybyraı Altynsarın óz ómiriniń bárin keleshek urpaq úshin arnady. Balalarǵa arnap jazǵan óleńderi, áńgimeleri jáne orys ádebıetterinen aýdarǵan balalarǵa laıyqty kórkem shyǵarmalar da bar. Ybyraı – halqyna bilim berip, mádenıetti el qataryna jetkizýdi armandap, bar ónerin sol jolǵa arnaǵan adam.
Ybyraı Altynsarınniń eń alǵash shyqqan kitaby «Qazaq hrestomatıasy» 1879 jyly Orynborda jaryq kórgen.
Ybyraı Altynsarınniń óleńderi men shyǵarmalary: «Kel, balalar, oqylyq», «Óner – bilim bar jurttar», «Qypshaq Seıitqul», «Asan men Úsen», «Aǵash úı men kıiz úı», «Áı, jigitter», «Zalym tórege», «Ózen», «Jaz». t. b.
Ybyraı Altynsarın 1889 jyly shilde aıynyń 30 – y kúni Qostanaıda dúnıe salady.
Sabaqty qorytyndylaý: Qazaq halqynyń uly maqtanyshy, uly ustazy, tuńǵysh aǵartýshy – ǵalym, sheber jazýshy Ybyraı Altynsarın qalamynan kóptegen mańyzdy kórkem shyǵarmalar týdy. Qazaq dalasyna tuńǵysh ret mektep ashqan Ybyraı Altynsarınniń keleshek urpaq úshin atqarǵan eńbegi kúni búginge deıin óz mańyzyn joıǵan joq.
Sabaqty bekitý suraqtary: Ybyraı Altynsarın kim? Atasynyń aty kim? Ybyraıdy atasy baýyryna nelikten basty, atasynyń tárbıesinde bolýdyń sebebi. Ybyraı alǵashqy qazaq dalasynda ashylǵan mektepte neshe bala oqytty.
Úıge tapsyrma: Ybyraıdyń óleńderiniń mazmunyn túsinip kelý. Ybyraıdyń ómiri men shyǵarmashylyǵy jaıly oqyp kelińder. «Ózen» atty óleńin jatqa, mánerlep aıtý. «Dalanyń dara ustazy» atty taqyrypta shaǵyn shyǵarma jazyp kelý.
Murajaıǵa saıahat.
Jezqazǵan qalasy,
№133 negizgi mektebiniń tarıh páni muǵalimi
Naýryzbaeva Qarlyǵa Elýbaıqyzy
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
a) Bilimdilik. Oqýshylardy sóılem ishinen oqshaý sóz túrlerin taýyp, ajyrata bilýge úıretý;
