InfoHub Logo

Aǵym, sekta degende qazirgi kezde biz kóbinese ıslamnyń atyń jamylyp júrgen jańa dinı aǵymdardy eske alamyz, nemese solardan basqa dinı aǵymdardy bilmeı, eskermeı jatyrmyz, al osy oraıdy paıdalanyp, óz maqsattaryn iske asyrý úshin basqa memleketterden qazaq jerine aǵymdar kele bastady, olardyń maqsaty árıne ártúrli bolsada, olar Qazaqstannyń beıbitshiligi men yntymaqǵyn buzýǵa árekettendi. 

Búkil álemdy óz nazaryna aýdarǵan «Aým Sınrıkóny» aıtsaq bolady. Bul aǵym Japonıa jeride paıda boldy. Kóshbashysy Shoko Asahara, ol 1984 osy dinı aǵymdy qurǵan bolatyn, ol ózin úndi qudaıy «Daıkokýtenniń» ınkarnasıasy dep málimdegen. Alǵashqy kúnderi ol jan-jaqtan senýshilerdiń sanasyna tez sińip. Keıingi kezeńde ol saıası partıa quryp, Kongreske kirgisi keldi jáne ol óziniń ilimin álemge aıtý úshin baǵdarlamalarǵa jıi shyǵyp, dinı top ishinde tipti mınıstrler kabınetin qurdy. Alpaýyt derjavalardyń atyn jamylǵan Japonıa zıalylarynan quralǵan bólim, sondyqtan ol keıinnen kóptegen kúrdeli qylmystar jasaı aldy. Shoko Asahara «Japonıany shambalızasıalaý» josparyn oılastyrdy, bul saıası partıalar arqyly japon úkimetin alý, Japonıany jáne tipti dúnıejúzilik aýmaqty basqarý jáne 2000 jyly «dúnıeniń sońynda» barlyǵyn qutqarý úshin Sınrıkóny paıdalanýdy bildiredi, biraq ol saılaýda jeńiske jetpedi, sondyqtan ol lańkestik áreketterge bet bura bastady jáne dindarlarǵa: «Dinniń aqıqaty úshin urlyq, renjitý, kúnálar keshiriledi, óıtkeni biz osynda adamdardy qutqaramyz» dedi. Ol senýshileriń adam óltirýge nasıhattap, jáne josparlarymen 1995 jyly metroǵa ýly gaz qoldanyp 13 ólimge jáne 6000 adam ýlanýyna alyp keldi.

Qazaqstanda Qyzylorda oblysynyń aýmaǵynda «Aým Sınrıkó» dinı sektasynyń qyzmeti jolyn kesti. Respýblıka Ulttyq qaýipsizdik komıteti baspasóz qyzmetiniń habarlaýynsha, sektanyń uıymdastyrýshysy ári jetekshisi Qazaqstan azamaty, 36 jastaǵy Vladımır Kamenev bolǵan. UQK málimetinshe, 1996 jyly Kamenev Máskeýdegi totalıtarlyq sektanyń «Aým Sınrıkó» bólimsheleriniń birinde daıyndyqtan ótip, odan keıin otanyna oralyp, úgit-nasıhat jumystarymen aınalysa bastaǵan. Qyzylorda qalalyq soty Kamenevti dinı senim bostandyǵy týraly zańdy buzǵany úshin kináli dep tapty. UQK ókilderi atap ótkendeı, sottalýshy eshqandaı qylmystyq áreket jasamaǵandyqtan, oǵan eskertý jasalǵan.

Esterińizge sala keteıin, Japonıada ótken ǵasyrdyń 90-shy jyldarynyń ortasynda sekta músheleri jasaǵan lańkestik áreketterden keıin «Aým Sınrıkó» álemniń kóptegen elderinde tyıym salynǵan bolatyn.

Falýngýn – Qytaıda 1999 jyly qurylǵan aǵym, Amnesty International uıymynyń málimeti boıynsha, qýdalaý jan-jaqty úgit-nasıhat naýqanyn, májbúrli ıdeologıalyq qaıta qurý jáne qaıta tárbıeleý baǵdarlamasyn jáne negizsiz tutqyndaý, májbúrli eńbek jáne fızıkalyq azaptaý sıaqty, keıde ólimge ákeletin birqatar zańsyz májbúrleý sharalaryn qamtıdy. AQSH Kongresiniń Qytaı boıynsha Atqarý komısıasynyń málimeti boıynsha (aǵylshyn) orys. Falýngýnmen kúresý úshin 610 keńsesi dep atalatyn konstıtýsıadan tys organ quryldy. Jýrnalıs Ian Djonsonnyń aıtýynsha, bılik bul topqa qarsy memlekettik BAQ apparatyn, sot, polısıa, armıa, bilim berý júıesin, týystary men áriptesterin jumyldyrǵan. Teledıdar, gazetter, radıo jáne ınternet arqyly aýqymdy úgit-nasıhat jumystary júrgizildi.
QR Ádilet mınıstrligi Din isteri komıtetiniń keńesshisi Iýlıa Denısenko, “Qazaqstandaǵy falýngýnnyń taralý erekshelikteri ” aty maqalasynda 2001 jyldyń aqpanynda Máskeýde orys sektanttarynyń qatysýymen qytaılyq destrýktıvti «Falýngýn» kúltiniń tusaýkeseri ótti. Qytaıdan bólek AQSH, Japonıa, Taıvan elderinde sektanyń bólimderi bar. Reseıde sońǵy ýaqytqa deıin sekta qytaı dıasporasy arasynda, ásirese Sibir men Qıyr Shyǵystyń Qytaımen shektesetin aımaqtarynda qarqyndy túrde tarady. Qazir Máskeýde, Sankt-Peterbýrgte, Pátıgorskte, Irkýtskte, Nıjnıı Novgorodta, Stavropolde, Ijevskte jáne Reseıdiń basqa da qalalarynda falýngýndy ustanýshylar bar. Olar shýly sherýlermen jáne Qytaıǵa qarsy narazylyqtarmen ózderin tanytady.

Eger Qazaqstan týraly aıtatyn bolsaq, onda Lı Hýnchjıdiń ilimi shamamen bir ýaqytta bul jerde, biraq pafossyz jáne jarnamasyz ornalasa bastady. Ózderińiz bilesizder, Qazaqstan Falýngýnnyń otanymen ońtústiktegi shekara arqyly baılanysty. Dál sol jerde Falýngýnnyń alǵashqy izbasarlary men onyń alǵashqy qorǵaýshylary Máskeý Helsınkı tobynyń Almaty bólimshesi – Almaty Helsınkı komıtetiniń tulǵasynda paıda boldy. Demek, Qazaqstanda Fýlýn Gongtyń resmı tirkelgen fılıaly áli joq. Bul zańnan tys, al quqyq qorǵaý organdary zańnamaǵa ózgerister qabyldanǵanǵa deıin ony tirkeýge jol bermeý úshin barlyǵyn jasap jatyr. Ekinshi jaǵynan, Falýngýn izbasarlary MHG-de, basqa, úlkenirek totalıtarlyq sektalarda, sondaı-aq ǵalymdardan qoldaý tapty.
Al kazirde de bul sektanyń saıttyn jýrgizip jatyr, al Qazaqstandaǵy saıttaryna tyıym salynbaǵan.

Osylaısha, Falýngýn – bul jetekshi totalıtarlyq sekta, onyń múshelerin Qytaı úkimetine qarsy óshpendilik úshin paıdalanady, al olardy óz kezeginde AQSH barlaý agenttikteri ózderiniń syrtqy saıası maqsattary úshin paıdalanady. Al biz óz kezegimizde bul aqıqatty qarapaıymǵa jetkizýimiz kerek.

Tilebaldy Aqbulyt, ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Ýnıversıtetiniń stýdenti
Jetekshisi QazUÝ aǵa oqytýshysy Qańtarbaeva J. O.

---