InfoHub Logo

Almaty metropolıteni — kóshe qozǵalysynan tys júrdek temirjol kóligi júıesi. Qazaqstandaǵy ázirge jalǵyz metro. Orta Azıada Tashkent qalasynan keıin ekinshi, burynǵy KSRO memleketteri aýmaǵynda 2016 jyldyń birinshi jeltoqsanynda 16-shy bolyp ashyldy.

Metro ashylǵan alǵashqy kúnniń ózinde 6 saǵattyń ishinde (18:00 men 00:00 deıin) 11 myń adam metropolıtendi qoldanyp úlgerdi. Áýelgi 3-5 kúnde 130 myńǵa jýyq adam metromen júrdi.

Alǵashqy jyly metromen 6 mln jolaýshy tasymaldandy. 2013 jyldyń 9 shildesinde (ashylǵannan 1 jyl 8 aı ótken soń) Almaty metropoıteni 10-mıllıon jolaýshyǵa jetti.

2014 jyldyń 18 jeltoqsanynda 20 mıllıonynshy metropolıten jolaýshysyn marapattady.

2016 jyly 12,4 mln adam metropolıten qyzmetin qoldansa bul kórsetkish 2017 jyly 14 mıllıon jolaýshymen tolysty. Jumys ýaqyty tańǵy 6:20 bastap, 00:00 ge deıin jalǵasady.

2022 jyldyń 30 mamyryna deıin 9 metrostansıa jumys istep kelse, osy kúnnen bastap «Saryarqa» jáne «B.Momyshuly» stansıalary iske qosyldy. Bas-aıaǵy 13,4 km quraıdy jáne 25 mınýtta A núktesinen B núktesine deıin júrip ótedi.

Almatydaǵy bul metronyń jospary sonaý keńes zamanynan bastaý alǵan.

1978 jyly Almaty qalasynyń bas jospary bekitilip, onda birinshi metro marshrýty kórsetildi.

1980 jyly KSRO Mınıstrler Keńesiniń Tóraǵasy A.N.Kosygın № 1537-r jarlyqqa qol qoıdy, onda Almatyda metropolıtenniń tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemesin ázirleý, jobalaý jáne salýdy bastaý týraly buıryq berildi.

1981 jyly 3 maýsymda Qazaq KSR Mınıstrler Keńesi «Almatyda metro qurylysyn daıyndaý jónindegi shuǵyl sharalar týraly» sheshim qabyldady. Metronyń qajettilikteri úshin 137 ǵımarat, onyń ishinde 92 turǵyn úı súrildi (snos).

Almaty metrosynyń qurylysy 1988 jyly 7 qyrkúıekte bastaldy. 1989 jyldyń 1 qańtarynan bastap KSRO Kólik mınıstriniń V.A.Brejnev qol qoıǵan № 156-OR buıryǵymen metro qurylysyn «Bamtonnelstroı» SKS júrgizý tapsyryldy.

Qurylystyń aıaqtalý merzimi 1997 jylǵa belgilendi. Qurylys 1991 jylǵa deıin odaqtyq búdjet esebinen júrgizildi, Qazaq AKSR-i tek janama shyǵyndardy tóledi.

Birinshi kezeńdegi 8 stansanyń jobasyn (qazir olardyń sany 7-ge deıin qysqardy, Abaı dańǵyly men Jeltoqsan kósheleriniń qıylysyndaǵy «Ploshad Respýblıkı» stansıasy alynyp tastaldy) «Lenmetrogıprotrans» ınstıtýtynyń qatysýymen Máskeýdiń «Metrogıprotrans» ınstıtýty ázirledi.

KSRO ydyraǵannan keıin Almaty metrosynyń qurylysy ýaqytsha toqtap qaldy. 1991 jylǵy qurylys smetasy 457 mıllıon rúbldi qurady.

1994 jyldan bastap qarjylandyrý jylyna 15-20%-ǵa tómendeı bastady, birinshi kezeńdi tapsyrý merzimi belgisiz merzimge keıinge shegerildi. 1995 jyly keshendi saraptama júrgizilip, onyń barysynda metropolıtenniń birinshi kezegin salýǵa 101 mıllıard teńge qajet ekeni belgili boldy. Osy kezeńde ınvestorlardy tabýǵa birneshe ret áreket jasaldy. 1992 jyly avstrıalyq «Beton-ýnd-Moıbraý» kompanıasy «Almatymetrostroımen» týneldi qazý jumystaryn jeńildetý úshin jańa tehnologıalardy engizýge kelisimshartqa otyrdy. Kelisimshart avstrıalyq nesıe jelisi aıasynda júzege asýy kerek edi, biraq bul másele sheshilmeı qaldy. Negizgi sebep 1993 jylǵy eldegi «ekonomıkalyq jaǵdaıdyń ózgerýine» baılanysty edi.

Kúnder aılarǵa, aılar jyldarǵa jalǵasyp jatty. Almaty qalasynyń tynys-tirshiligi óz aǵysymen júre berdi. Ár kelgen basshylar metro jumysynyń bitýine bir kisideı at salysyp, óz qyzmetterin jasaýda boldy. Búginde metro jumystary tolyqtaı bitip halyq ıgiligine berildi.

---